{\rtf1\ansi\ansicpg1252\uc1 \deff0\deflang1033\deflangfe1033{\fonttbl{\f0\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02020603050405020304}Times New Roman;}{\f1\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0604020202020204}Arial;} {\f2\fmodern\fcharset0\fprq1{\*\panose 02070309020205020404}Courier New;}{\f3\froman\fcharset2\fprq2{\*\panose 05050102010706020507}Symbol;}{\f4\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Times;} {\f5\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0604020202020204}Helvetica;}{\f6\fmodern\fcharset0\fprq1{\*\panose 00000000000000000000}Courier;}{\f7\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Geneva;} {\f8\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Tms Rmn;}{\f9\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Helv;}{\f10\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}MS Serif;} {\f11\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}MS Sans Serif;}{\f12\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}New York;}{\f13\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}System;} {\f14\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000000000000000000}Wingdings;}{\f15\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0604030504040204}Tahoma;}{\f16\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 03010101010101010101}Lucida Calligraphy{\*\falt Bradley Hand ITC};} {\f17\froman\fcharset177\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Times New Roman (Hebrew);}{\f18\froman\fcharset178\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Times New Roman (Arabic);}{\f19\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Bookman;} {\f20\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Palatino;}{\f21\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}AvantGarde;}{\f22\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Helvetica-Narrow;} {\f23\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}NewCenturySchlbk;}{\f24\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}ZapfChancery;}{\f25\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}Marlett;} {\f26\fmodern\fcharset0\fprq1{\*\panose 020b0609040504020204}Lucida Console;}{\f27\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0602030504020204}Lucida Sans Unicode;}{\f28\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0604030504040204}Verdana;} {\f29\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0a04020102020204}Arial Black;}{\f30\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 030f0702030302020204}Comic Sans MS;}{\f31\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0806030902050204}Impact;} {\f32\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02040502050405020303}Georgia;}{\f33\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0603020102020204}Franklin Gothic Medium;}{\f34\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02040502050505030304}Palatino Linotype;} {\f35\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0603020202020204}Trebuchet MS;}{\f36\froman\fcharset2\fprq2{\*\panose 05030102010509060703}Webdings;}{\f37\fscript\fcharset0\fprq2 Estrangelo Edessa;}{\f38\fnil\fcharset0\fprq2 Gautami;} {\f39\fnil\fcharset0\fprq2 Latha;}{\f40\fnil\fcharset0\fprq2 Mangal;}{\f41\fnil\fcharset0\fprq2 MV Boli;}{\f42\fnil\fcharset0\fprq2 Raavi;}{\f43\fnil\fcharset0\fprq2 Shruti;}{\f44\fnil\fcharset0\fprq2 Tunga;} {\f45\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 010a0502050306030303}Sylfaen;}{\f46\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0604020202020204}Microsoft Sans Serif;}{\f47\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0506020202030204}Arial Narrow;} {\f48\fdecor\fcharset0\fprq2{\*\panose 04020505051007020d02}Blackadder ITC;}{\f49\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 03070402050302030203}Bradley Hand ITC;}{\f50\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0502020202020204}Century Gothic;} {\f51\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020e0705020206020404}Copperplate Gothic Bold;}{\f52\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020e0507020206020404}Copperplate Gothic Light;}{\f53\fdecor\fcharset0\fprq2{\*\panose 04040404050702020202}Curlz MT;} {\f54\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 030303020407070d0804}Edwardian Script ITC;}{\f55\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02090707080505020304}Engravers MT;}{\f56\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0805030504020804}Eras Demi ITC;} {\f57\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0402030504020804}Eras Light ITC;}{\f58\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0504020202050204}Eurostile;}{\f59\fdecor\fcharset0\fprq2{\*\panose 04060505060202020a04}Felix Titling;} {\f60\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0503020102020204}Franklin Gothic Book;}{\f61\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0703020102020204}Franklin Gothic Demi;}{\f62\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0706030402020204}Franklin Gothic Demi Cond;} {\f63\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0903020102020204}Franklin Gothic Heavy;}{\f64\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0606030402020204}Franklin Gothic Medium Cond;}{\f65\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 03020402040607040605}French Script MT;} {\f66\fdecor\fcharset0\fprq2{\*\panose 04090605060d06020702}Jokerman;}{\f67\fdecor\fcharset0\fprq2{\*\panose 04040403040a02020202}Juice ITC;}{\f68\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 03050502040202030202}Kristen ITC;} {\f69\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0602030504020204}Lucida Sans;}{\f70\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020e0502030308020204}Maiandra GD;}{\f71\fdecor\fcharset0\fprq2{\*\panose 04040403030d02020704}Matisse ITC;} {\f72\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 03090702030407020403}Mistral;}{\f73\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000000000000000000}MS Reference 1;}{\f74\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}MS Reference 2;} {\f75\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0604030504040204}MS Reference Sans Serif;}{\f76\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000500000000000000}MS Reference Specialty;}{\f77\froman\fcharset2\fprq2{\*\panose 05050102010205020202}MT Extra;} {\f78\fmodern\fcharset0\fprq2{\*\panose 02010509020102010303}OCR A Extended;}{\f79\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 03070502060502030205}Papyrus;}{\f80\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02020502060401020303}Perpetua;} {\f81\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02060603020205020403}Rockwell;}{\f82\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02060903040505020403}Rockwell Extra Bold;}{\f83\fdecor\fcharset0\fprq2{\*\panose 04020404030d07020202}Tempus Sans ITC;} {\f84\fscript\fcharset0\fprq2{\*\panose 03020602050506090804}Vivaldi;}{\f85\froman\fcharset2\fprq2{\*\panose 05020102010507070707}Wingdings 2;}{\f86\froman\fcharset2\fprq2{\*\panose 05040102010807070707}Wingdings 3;} {\f87\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05010101010101010101}WP Arabic Sihafa;}{\f88\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05010101010101010101}WP ArabicScript Sihafa;}{\f89\fmodern\fcharset0\fprq1{\*\panose 010b0409020201010101}WP BoxDrawing;} {\f90\froman\fcharset2\fprq2{\*\panose 05020604050505020304}WP CyrillicA;}{\f91\fnil\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}WP CyrillicB;}{\f92\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000000000000000000}WP Greek Century;} {\f93\fmodern\fcharset2\fprq1{\*\panose 00000009000000000000}WP Greek Courier;}{\f94\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000000000000000000}WP Greek Helve;}{\f95\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}WP Hebrew David;} {\f96\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05010101010101010101}WP IconicSymbolsA;}{\f97\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000000000000000000}WP IconicSymbolsB;}{\f98\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05010101010101010101}WP Japanese;} {\f99\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05010101010101010101}WP MathA;}{\f100\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05010101010101010101}WP MathB;}{\f101\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05010101010101010101}WP MathExtendedA;} {\f102\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05010101010101010101}WP MathExtendedB;}{\f103\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000000000000000000}WP MultinationalA Helve;}{\f104\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000000000000000000}WP MultinationalB Helve;} {\f105\fmodern\fcharset2\fprq1{\*\panose 05000009000000000000}WP MultinationalA Courier;}{\f106\fmodern\fcharset2\fprq1{\*\panose 02060409020205020404}WP MultinationalB Courier;} {\f107\froman\fcharset2\fprq2{\*\panose 02020604050505020304}WP MultinationalA Roman;}{\f108\fnil\fcharset2\fprq2{\*\panose 05000000000000000000}WP MultinationalB Roman;}{\f109\fswiss\fcharset2\fprq2{\*\panose 050b0604020202030204}WP Phonetic;} {\f110\fnil\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000400000000000000}WP TypographicSymbols;}{\f111\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02020503030404060203}Kartika;}{\f112\fnil\fcharset0\fprq2{\*\panose 01010600010101010101}Vrinda;} {\f113\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02020404030301010803}Garamond;}{\f114\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02050604050505020204}Bookman Old Style;}{\f115\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0503030403020204}Myriad Web Pro;} {\f116\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0506030403020204}Myriad Web Pro Condensed;}{\f117\froman\fcharset238\fprq2 Times New Roman CE;}{\f118\froman\fcharset204\fprq2 Times New Roman Cyr;}{\f120\froman\fcharset161\fprq2 Times New Roman Greek;} {\f121\froman\fcharset162\fprq2 Times New Roman Tur;}{\f122\froman\fcharset186\fprq2 Times New Roman Baltic;}{\f123\fswiss\fcharset238\fprq2 Arial CE;}{\f124\fswiss\fcharset204\fprq2 Arial Cyr;}{\f126\fswiss\fcharset161\fprq2 Arial Greek;} {\f127\fswiss\fcharset162\fprq2 Arial Tur;}{\f128\fswiss\fcharset186\fprq2 Arial Baltic;}{\f129\fmodern\fcharset238\fprq1 Courier New CE;}{\f130\fmodern\fcharset204\fprq1 Courier New Cyr;}{\f132\fmodern\fcharset161\fprq1 Courier New Greek;} {\f133\fmodern\fcharset162\fprq1 Courier New Tur;}{\f134\fmodern\fcharset186\fprq1 Courier New Baltic;}{\f207\fswiss\fcharset238\fprq2 Tahoma CE;}{\f208\fswiss\fcharset204\fprq2 Tahoma Cyr;}{\f210\fswiss\fcharset161\fprq2 Tahoma Greek;} {\f211\fswiss\fcharset162\fprq2 Tahoma Tur;}{\f212\fswiss\fcharset186\fprq2 Tahoma Baltic;}{\f273\fmodern\fcharset238\fprq1 Lucida Console CE;}{\f274\fmodern\fcharset204\fprq1 Lucida Console Cyr;}{\f276\fmodern\fcharset161\fprq1 Lucida Console Greek;} {\f277\fmodern\fcharset162\fprq1 Lucida Console Tur;}{\f279\fswiss\fcharset238\fprq2 Lucida Sans Unicode CE;}{\f280\fswiss\fcharset204\fprq2 Lucida Sans Unicode Cyr;}{\f282\fswiss\fcharset161\fprq2 Lucida Sans Unicode Greek;} {\f283\fswiss\fcharset162\fprq2 Lucida Sans Unicode Tur;}{\f285\fswiss\fcharset238\fprq2 Verdana CE;}{\f286\fswiss\fcharset204\fprq2 Verdana Cyr;}{\f288\fswiss\fcharset161\fprq2 Verdana Greek;}{\f289\fswiss\fcharset162\fprq2 Verdana Tur;} {\f290\fswiss\fcharset186\fprq2 Verdana Baltic;}{\f291\fswiss\fcharset238\fprq2 Arial Black CE;}{\f292\fswiss\fcharset204\fprq2 Arial Black Cyr;}{\f294\fswiss\fcharset161\fprq2 Arial Black Greek;}{\f295\fswiss\fcharset162\fprq2 Arial Black Tur;} {\f296\fswiss\fcharset186\fprq2 Arial Black Baltic;}{\f297\fscript\fcharset238\fprq2 Comic Sans MS CE;}{\f298\fscript\fcharset204\fprq2 Comic Sans MS Cyr;}{\f300\fscript\fcharset161\fprq2 Comic Sans MS Greek;} {\f301\fscript\fcharset162\fprq2 Comic Sans MS Tur;}{\f302\fscript\fcharset186\fprq2 Comic Sans MS Baltic;}{\f303\fswiss\fcharset238\fprq2 Impact CE;}{\f304\fswiss\fcharset204\fprq2 Impact Cyr;}{\f306\fswiss\fcharset161\fprq2 Impact Greek;} {\f307\fswiss\fcharset162\fprq2 Impact Tur;}{\f308\fswiss\fcharset186\fprq2 Impact Baltic;}{\f309\froman\fcharset238\fprq2 Georgia CE;}{\f310\froman\fcharset204\fprq2 Georgia Cyr;}{\f312\froman\fcharset161\fprq2 Georgia Greek;} {\f313\froman\fcharset162\fprq2 Georgia Tur;}{\f314\froman\fcharset186\fprq2 Georgia Baltic;}{\f315\fswiss\fcharset238\fprq2 Franklin Gothic Medium CE;}{\f316\fswiss\fcharset204\fprq2 Franklin Gothic Medium Cyr;} {\f318\fswiss\fcharset161\fprq2 Franklin Gothic Medium Greek;}{\f319\fswiss\fcharset162\fprq2 Franklin Gothic Medium Tur;}{\f320\fswiss\fcharset186\fprq2 Franklin Gothic Medium Baltic;}{\f321\froman\fcharset238\fprq2 Palatino Linotype CE;} {\f322\froman\fcharset204\fprq2 Palatino Linotype Cyr;}{\f324\froman\fcharset161\fprq2 Palatino Linotype Greek;}{\f325\froman\fcharset162\fprq2 Palatino Linotype Tur;}{\f326\froman\fcharset186\fprq2 Palatino Linotype Baltic;} {\f327\fswiss\fcharset238\fprq2 Trebuchet MS CE;}{\f328\fswiss\fcharset204\fprq2 Trebuchet MS Cyr;}{\f330\fswiss\fcharset161\fprq2 Trebuchet MS Greek;}{\f331\fswiss\fcharset162\fprq2 Trebuchet MS Tur;}{\f332\fswiss\fcharset186\fprq2 Trebuchet MS Baltic;} {\f387\froman\fcharset238\fprq2 Sylfaen CE;}{\f388\froman\fcharset204\fprq2 Sylfaen Cyr;}{\f390\froman\fcharset161\fprq2 Sylfaen Greek;}{\f391\froman\fcharset162\fprq2 Sylfaen Tur;}{\f392\froman\fcharset186\fprq2 Sylfaen Baltic;} {\f393\fswiss\fcharset238\fprq2 Microsoft Sans Serif CE;}{\f394\fswiss\fcharset204\fprq2 Microsoft Sans Serif Cyr;}{\f396\fswiss\fcharset161\fprq2 Microsoft Sans Serif Greek;}{\f397\fswiss\fcharset162\fprq2 Microsoft Sans Serif Tur;} {\f398\fswiss\fcharset186\fprq2 Microsoft Sans Serif Baltic;}{\f399\fswiss\fcharset238\fprq2 Arial Narrow CE;}{\f400\fswiss\fcharset204\fprq2 Arial Narrow Cyr;}{\f402\fswiss\fcharset161\fprq2 Arial Narrow Greek;} {\f403\fswiss\fcharset162\fprq2 Arial Narrow Tur;}{\f404\fswiss\fcharset186\fprq2 Arial Narrow Baltic;}{\f417\fswiss\fcharset238\fprq2 Century Gothic CE;}{\f418\fswiss\fcharset204\fprq2 Century Gothic Cyr;} {\f420\fswiss\fcharset161\fprq2 Century Gothic Greek;}{\f421\fswiss\fcharset162\fprq2 Century Gothic Tur;}{\f422\fswiss\fcharset186\fprq2 Century Gothic Baltic;}{\f477\fswiss\fcharset238\fprq2 Franklin Gothic Book CE;} {\f478\fswiss\fcharset204\fprq2 Franklin Gothic Book Cyr;}{\f480\fswiss\fcharset161\fprq2 Franklin Gothic Book Greek;}{\f481\fswiss\fcharset162\fprq2 Franklin Gothic Book Tur;}{\f482\fswiss\fcharset186\fprq2 Franklin Gothic Book Baltic;} {\f483\fswiss\fcharset238\fprq2 Franklin Gothic Demi CE;}{\f484\fswiss\fcharset204\fprq2 Franklin Gothic Demi Cyr;}{\f486\fswiss\fcharset161\fprq2 Franklin Gothic Demi Greek;}{\f487\fswiss\fcharset162\fprq2 Franklin Gothic Demi Tur;} {\f488\fswiss\fcharset186\fprq2 Franklin Gothic Demi Baltic;}{\f489\fswiss\fcharset238\fprq2 Franklin Gothic Demi Cond CE;}{\f490\fswiss\fcharset204\fprq2 Franklin Gothic Demi Cond Cyr;}{\f492\fswiss\fcharset161\fprq2 Franklin Gothic Demi Cond Greek;} {\f493\fswiss\fcharset162\fprq2 Franklin Gothic Demi Cond Tur;}{\f494\fswiss\fcharset186\fprq2 Franklin Gothic Demi Cond Baltic;}{\f495\fswiss\fcharset238\fprq2 Franklin Gothic Heavy CE;}{\f496\fswiss\fcharset204\fprq2 Franklin Gothic Heavy Cyr;} {\f498\fswiss\fcharset161\fprq2 Franklin Gothic Heavy Greek;}{\f499\fswiss\fcharset162\fprq2 Franklin Gothic Heavy Tur;}{\f500\fswiss\fcharset186\fprq2 Franklin Gothic Heavy Baltic;}{\f501\fswiss\fcharset238\fprq2 Franklin Gothic Medium Cond CE;} {\f502\fswiss\fcharset204\fprq2 Franklin Gothic Medium Cond Cyr;}{\f504\fswiss\fcharset161\fprq2 Franklin Gothic Medium Cond Greek;}{\f505\fswiss\fcharset162\fprq2 Franklin Gothic Medium Cond Tur;} {\f506\fswiss\fcharset186\fprq2 Franklin Gothic Medium Cond Baltic;}{\f549\fscript\fcharset238\fprq2 Mistral CE;}{\f550\fscript\fcharset204\fprq2 Mistral Cyr;}{\f552\fscript\fcharset161\fprq2 Mistral Greek;}{\f553\fscript\fcharset162\fprq2 Mistral Tur;} {\f554\fscript\fcharset186\fprq2 Mistral Baltic;}{\f567\fswiss\fcharset238\fprq2 MS Reference Sans Serif CE;}{\f568\fswiss\fcharset204\fprq2 MS Reference Sans Serif Cyr;}{\f570\fswiss\fcharset161\fprq2 MS Reference Sans Serif Greek;} {\f571\fswiss\fcharset162\fprq2 MS Reference Sans Serif Tur;}{\f572\fswiss\fcharset186\fprq2 MS Reference Sans Serif Baltic;}{\f795\froman\fcharset238\fprq2 Garamond CE;}{\f796\froman\fcharset204\fprq2 Garamond Cyr;} {\f798\froman\fcharset161\fprq2 Garamond Greek;}{\f799\froman\fcharset162\fprq2 Garamond Tur;}{\f800\froman\fcharset186\fprq2 Garamond Baltic;}{\f801\froman\fcharset238\fprq2 Bookman Old Style CE;}{\f802\froman\fcharset204\fprq2 Bookman Old Style Cyr;} {\f804\froman\fcharset161\fprq2 Bookman Old Style Greek;}{\f805\froman\fcharset162\fprq2 Bookman Old Style Tur;}{\f806\froman\fcharset186\fprq2 Bookman Old Style Baltic;}{\f807\fswiss\fcharset238\fprq2 Myriad Web Pro CE;} {\f811\fswiss\fcharset162\fprq2 Myriad Web Pro Tur;}{\f812\fswiss\fcharset186\fprq2 Myriad Web Pro Baltic;}{\f813\fswiss\fcharset238\fprq2 Myriad Web Pro Condensed CE;}{\f817\fswiss\fcharset162\fprq2 Myriad Web Pro Condensed Tur;} {\f818\fswiss\fcharset186\fprq2 Myriad Web Pro Condensed Baltic;}}{\colortbl;\red0\green0\blue0;\red0\green0\blue255;\red0\green255\blue255;\red0\green255\blue0;\red255\green0\blue255;\red255\green0\blue0;\red255\green255\blue0;\red255\green255\blue255; \red0\green0\blue128;\red0\green128\blue128;\red0\green128\blue0;\red128\green0\blue128;\red128\green0\blue0;\red128\green128\blue0;\red128\green128\blue128;\red192\green192\blue192;}{\stylesheet{\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \snext0 Normal;}{ \s1\qc\sa480\keepn\widctlpar\outlinelevel0\adjustright \f16\fs28\cgrid \sbasedon0 \snext2 heading 1;}{\s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid \sbasedon0 \snext18 heading 2;}{ \s3\qc\sb240\sa240\keepn\widctlpar\outlinelevel2\adjustright \b\fs22\cgrid \sbasedon2 \snext0 heading 3;}{\*\cs10 \additive Default Paragraph Font;}{\s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid \sbasedon0 \snext15 footnote text;}{\*\cs16 \additive \super \sbasedon10 footnote reference;}{\s17\widctlpar\tqc\tx4320\tqr\tx8640\adjustright \fs20\cgrid \sbasedon0 \snext17 header;}{\s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext18 Body Text;}{\s19\widctlpar \tqc\tx4320\tqr\tx8640\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext19 footer;}{\*\cs20 \additive \sbasedon10 page number;}{\*\cs21 \additive \ul\cf2 \sbasedon10 Hyperlink;}{\*\cs22 \additive \ul\cf12 \sbasedon10 FollowedHyperlink;}{ \s23\sa60\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 1;}{\s24\li220\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 2;}{\s25\li440\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 3;}{ \s26\li660\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 4;}{\s27\li880\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 5;}{\s28\li1100\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 6;}{ \s29\li1320\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 7;}{\s30\li1540\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 8;}{\s31\li1760\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext0 \sautoupd toc 9;}{ \s32\fi-360\li360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid \sbasedon0 \snext32 List;}{\*\cs33 \additive \b \sbasedon10 Strong;}{\*\cs34 \additive \i \sbasedon10 Emphasis;}{\*\cs35 \additive \scaps Small Caps;}{\s36\widctlpar\adjustright \f2\fs20\cgrid \sbasedon0 \snext36 Plain Text;}}{\*\listtable{\list\listtemplateid569643060\listsimple{\listlevel\levelnfc0\leveljc0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'00.;}{\levelnumbers\'01;}\fi-360\li720\jclisttab\tx720 }{\listname ;}\listid-129}}{\*\listoverridetable{\listoverride\listid-129\listoverridecount0\ls1}}{\*\revtbl {Unknown;}}{\info{\upr{\title ili daurigis viziti lian cambraron, li neniam elmontris ec nuancon de sango en sia mieno} {\*\ud\uc0{\title ili da{\uc1\u365 urigis viziti lian \u265 cambraron, li neniam elmontris e\u265 c nuancon de \u349 san\u285 go en sia mieno}}}}{\author Les Kerr}{\operator David Widger}{\creatim\yr2007\mo10\dy20\hr20\min21} {\revtim\yr2008\mo1\dy3\hr12\min15}{\printim\yr2007\mo12\dy19\hr2\min6}{\version132}{\edmins521}{\nofpages92}{\nofwords22981}{\nofchars130996}{\*\company }{\nofcharsws160872}{\vern89}}\paperw8395\paperh11909\margl1440\margr1440\margt1080\margb1080 \facingp\widowctrl\ftnbj\aenddoc\noxlattoyen\expshrtn\noultrlspc\dntblnsbdb\nospaceforul\hyphcaps0\viewkind1\viewscale100 \fet0\sectd \psz11\linex0\headery547\titlepg\sectdefaultcl {\*\pnseclvl1\pnucrm\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxta .}}{\*\pnseclvl2 \pnucltr\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxta .}}{\*\pnseclvl3\pndec\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxta .}}{\*\pnseclvl4\pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxta )}}{\*\pnseclvl5\pndec\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl6 \pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl7\pnlcrm\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl8\pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl9\pnlcrm\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxtb (}{\pntxta )}}\pard\plain \s36\widctlpar\adjustright \f2\fs20\cgrid {The Project Gutenberg EBook of Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde, by \par Robert Louis Stevenson \par \par This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with \par almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or \par re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included \par with this eBook or online at book.klll.cc \par \par \par Title: Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde \par \par Author: Robert Louis Stevenson \par \par Translator: William Morrison \par William W. Mann \par \par Release Date: January 3, 2008 [EBook #24145] \par \par Language: Esperanto \par \par Character set encoding: UTF-8 \par \par *** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DOKTORO JEKYLL KAJ SINJORO HYDE *** \par \par \par \par \par Produced by Les and Arlyn Kerr \par \par \par }\pard \s36\widctlpar\adjustright { \par }\pard\plain \sb360\widctlpar\tqr\tx4680\adjustright \fs22\cgrid {\b \par \par \tab R. L. STEVENSON \par }\pard \qc\sb720\sa540\widctlpar\adjustright {\b\f16\fs44 Doktoro Jekyll\~\~\~\~\~\line }{\b\f16\fs28 kaj}{\b\f16\fs44 \line \~\~\~\~\~Sinjoro Hyde \par }\pard \qc\sa360\widctlpar\adjustright {Kun permeso de Longmans & C}{\super o}{ \par }\pard \qc\widctlpar\adjustright {Tradukita de \par }\pard \qc\sb60\sl300\slmult0\widctlpar\adjustright {\b\fs24 WILLIAM MORRISON, F. B. E. A.\line }{\fs20 KAJ}{\fs24 \line }{\b\fs24 WILLIAM W. MANN \par }\pard \qc\sb600\sa720\widctlpar\adjustright {\field{\*\fldinst { INCLUDEPICTURE images\\\\logo.jpg \\d \\* MERGEFORMAT }}{\fldrslt {\lang1024 }}}{ \par }\pard \qc\sl360\slmult0\widctlpar\adjustright {LONDON, W. C.\line }{\b THE BRITISH ESPERANTO ASSOCIATION\line }{133\endash 136, High Holborn \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {\i \page \page ROBERT LOUIS STEVENSON (Robert Lui Stivn\-son) naski\u285\'67is en Edinburgo en la jaro 1850. Sola filo de sufi\u265\'63e ri\u265\'63 aj gepatroj, li estis grave malhelpata, dum sia tuta vivado, de la \u349\'73ar\u285\'67o de malbona sano. Kiam, ankora\u365\'75 knabo, li devis resti en lito, lia patr\-ino kaj lia vartistino legadis al li tage kaj nokte \u265\'63 iajn rakontojn kaj historiojn. Tiel estis frue vekita en li la instinkto de l\rquote a\u365\'75toreco. Edukita en la skota \u265\'63efurbo, li studadis la le\u285\'67osciencon kaj fari\u285\'67is advo\-kato. Dum sia libertempo, li voja\u285\'67is alilan de kaj unu el tiuj ekskursoj li priskribas en sia unua verko, \'abAn Inland Voyage\'bb (Enlanda Voja\u285\'67o). La verko, tamen, kiu unue alportis al li publikan famon, estis tiu nun tradukita en la sekvantaj pa\u285\'67 oj. Post la morto de sia patro en 1887, li forlasis Edinburgon kaj E\u365\'75ropon por ser\u265\'63i bonan sanon, kaj fine, post multaj vagadoj li faris al si hejmon en Vailima en la Samoa insularo, kie li mortis en 1894. \par La verkoj de Stevenson estas diversaj, \u265\'63ar li estis poeto, romanisto, voja\u285\'67into, moralisto kaj biografiisto. Li havis senteman kaj delikatan fantazion, kaj li posedis stilon, kiu pro sia gracio kaj sia fleksebleco estis malofte egalita. \par Prezentante tiun \u265\'63i tradukon al la mondo esper\-anta, ni deziras esprimi niajn grandajn dankojn al S-ro J. M. Warden, Edinburgo, kaj al S-ro G. D. Buchanan, Glasgovo, pro iliaj grandvaloraj kritikoj kaj sugestioj. \par }{ \par }\pard \s18\fi360\widctlpar\tx2790\adjustright {\fs20 Oktobro 1909.\tab }{\scaps\fs20 W. Morrison}{\fs20 , Edinburgo. \line \tab }{\scaps\fs20 W. W. Mann}{\fs20 , Londono. \par }\pard\plain \s3\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel2\adjustright \b\fs22\cgrid {\caps \u264\'43apitroj \par }\pard\plain \s23\sa60\widctlpar\tqr\tldot\tx5505\adjustright \fs22\cgrid {\field\fldedit{\*\fldinst { TOC \\h \\z \\t "Heading 2,1" }}{\fldrslt {\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525823"}{ \cs21\ul\cf2\lang1024 }{\fs20\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380032003300000000000000000000000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La rakonto pri la pordo} {\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525823 \\h }{\fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380032003300000000}}}{\fldrslt {\lang1024 5}}}}}{ \fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525824"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800320034000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La ser\u265\'63ado por Sinjoro Hyde}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525824 \\h }{\fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380032003400000000}}}{\fldrslt {\lang1024 12}}}}}{\fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525825"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800320035000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 Doktoro Jekyll estis tute sen\u285\'67ena}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525825 \\h }{\fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380032003500000000}}}{\fldrslt {\lang1024 21}}}}}{\fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525826"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800320036000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La afero pri la Carew-mortigo}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525826 \\h } {\fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380032003600000000}}}{\fldrslt {\lang1024 24}}}}}{\fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525827"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800320037000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La okazo pri la letero}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525827 \\h }{ \fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380032003700000000}}}{\fldrslt {\lang1024 29}}}}}{\fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525828"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800320038000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La rimarkinda okazo pri Doktoro Lanyon}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525828 \\h }{\fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380032003800000000}}}{\fldrslt {\lang1024 34}}}}}{\fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525829"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800320039000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La okazo \u265\'63e la fenestro}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525829 \\ h }{\fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380032003900000000}}}{\fldrslt {\lang1024 38}}}}}{\fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525830"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800330030000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La lasta nokto}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525830 \\h }{ \fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380033003000000000}}}{\fldrslt {\lang1024 40}}}}}{\fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525831"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800330031000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La rakonto de Doktoro Lanyon}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525831 \\h }{ \fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380033003100000000}}}{\fldrslt {\lang1024 52}}}}}{\fs24\lang1024 \par }{\field\fldedit{\*\fldinst {\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\lang1024 HYPERLINK \\l "_Toc184525832"}{\cs21\ul\cf2\lang1024 }{\ul\cf2\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f0063003100380034003500320035003800330032000000}}}{\fldrslt {\cs21\ul\cf2\lang1024 La plena deklaro pri la afero; skribita de Doktoro Jekyll}{\lang1024 \tab }{\field{\*\fldinst {\lang1024 PAGEREF _Toc184525832 \\h }{\fs20\lang1024 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000e0000005f0054006f006300310038003400350032003500380033003200000000}}}{\fldrslt {\lang1024 59}}}}}{\fs24\lang1024 \par }\pard \s23\sa60\widctlpar\adjustright }}\pard\plain \s23\sa60\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid { \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {\sect }\sectd \psz11\linex0\headery547\titlepg\sectdefaultcl {\headerl \pard\plain \s17\widctlpar\brdrb\brdrs\brdrw10\brsp20 \tx180\tqc\tx2700\tqr\tx8640\adjustright \fs20\cgrid {\cs20 \tab }{\field{\*\fldinst {\cs20 PAGE }}{\fldrslt {\cs20\lang1024 74}}}{\cs20 \tab }{\cs20\caps R. L. Stevenson}{ \par }}{\headerr \pard\plain \s17\widctlpar\brdrb\brdrs\brdrw10\brsp20 \tqc\tx2700\tqr\tx5310\tqr\tx8640\adjustright \fs20\cgrid {\tab }{\caps Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde}{\tab }{\field{\*\fldinst {\cs20 PAGE }}{\fldrslt {\cs20\lang1024 75}}}{ \par }}{\headerf \pard\plain \s17\widctlpar\tqc\tx4320\tqr\tx8640\adjustright \fs20\cgrid { \par }}\pard\plain \s1\qc\sa480\keepn\widctlpar\outlinelevel0\adjustright \f16\fs28\cgrid {Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525823}La rakonto pri la pordo{\*\bkmkend _Toc184525823} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {Sinjoro Utterson, la le\u285\'67isto, estis homo kun mal\-glata viza\u285\'67o neniam lumigata de rideto; malvarma, mankhava, kaj embarasata en sia parolado; malrapida en la sent\-esprimo; mal \-grasa, longa, polva, enuiga, kaj tamen iel aminda. \u264\'43e amikaj kunvenoj, kaj kiam la vino estis la\u365\'75 lia gusto, io eminente homa brilegis en liaj okuloj; io, ja, kio neniam penetris en lian inter\- paroladon, sed kio parolis ne nur per tiuj silentaj sim\-boloj de la postman\u285\'67a viza\u285\'67o, sed pli ofte, kaj la\u365\'75te, per la agoj de lia vivo. Al si li estis severega; trinkis \u285\'67 inon kiam li estis sola por mortigi inklinon al la gran\-daj vinoj; kaj, kvankam li \u285\'67uis la teatron, li ne estis transpasinta la sojlon de teatro kiu ajn dum dudek jaroj. Sed por aliaj, li havis elprovitan toleremon, kelk\-foje mirante preska\u365 \'75 kun envio, la alt\-prem\-econ de vervo kaj energio evidentigatan de iliaj mal\-bonaj agoj; kaj en ia ekstrema okazo, li estis pli inklina helpi ol ripro\u265\'63i. \par \emdash \u8197\'20Mi inklinas al la herezo de Kain, li kutimis kurioze diri, mi lasas mian fraton iri al la diablo la\u365\'75 sia propra man\-iero. \emdash En tiu \u265\'63i rolo, la sorto ofte faris, ke li estu la lasta bon\- reputacia konato kaj la lasta bona influo en la vivo de sub\-irantaj homoj. Kaj al tiaj, dum ili da\u365\'75rigis viziti lian \u265\'63ambr\-aron, li neniam elmontris e\u265\'63 nuancon de \u349\'73an\u285\'67o en sia mieno. \par Por Sinjoro Utterson sendube tio estis facila faro, \u265\'63ar e\u265\'63 en sia plej bona humoro li estis sin\-deten\-ema, kaj e\u265\'63 liaj amik\-i\u285\'67oj \u349\'73ajnis esti fonditaj sur simila universal\-eco de bonkoreco. \par Jen la signo de modesta homo: akcepti sian ami\-kan rondon pretfaritan el la manoj de la okazo; kaj tio estis la maniero de tiu le\u285\'67isto. Liaj amikoj estis el liaj propraj samsanganoj, a\u365\'75 tiuj kiujn li konis dum plej longa tempo; liaj preferoj, same kiel la hedero, kreskis kun la tempo; ili necesigis nenian specialan ta\u365\'75gecon \u265\'63e sia objekto. De tio sendube naski\u285\'67is la ligo, kiu kunligis lin kun S-ro Richard Enfield }{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ Ricard Enfijld.}}}{, lia mal\-proksima parenco, la konata urba elegantulo. Kion tiuj du povis vidi unu en la alia, a\u365\'75 kiun temon komu\-nan al amba\u365\'75 ili povis trovi, tio estis por multaj per\-sonoj \'abnukso por fendi\'bb. Tiuj, kiuj renkontis ilin dum iliaj \u265\'63iudiman\u265\'63aj promen\-adoj, raport\-is, ke ili kutime diras nenion, \u349\'73 ajnas strange mal\-gajaj, kaj akceptadas kun videbla sen\-\u285\'67en\-i\u285\'67o la alvenon de amiko. Malgra\u365\'75 tio, la du viroj plej alte \u349\'73atis tiujn ekskursojn, taksis ilin la \u265\'63efa juvelo de \u265\'63 iu semajno, kaj ne nur flankenmetis okazojn de plezuro, sed e\u265\'63 malcedis al la alvokoj de profesiaj aferoj, por ke ili povu \u285\'67ui ilin ne\-inter\-romp\-ate. \par Okazis dum unu el tiuj vagpromenoj, ke ilia vojo kon\-dukis ilin tra flanka strato en vivoplena kvartalo de Lon\-dono. La strato estis malgranda, kaj tia, kian oni nom\-as trankvila, sed \u285\'67i faris prosperan komercon en la laboraj tagoj de l\rquote semajno}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ T.e. ciutage krom dimanco, kiam en Anglujo la butikoj restas fermitaj.}}}{. \u348\'53ajne la lo\u285\'67antoj \u265\'63 iuj bone prosperadis, kaj \u265\'63iuj vetesperis sukcesi ankora\u365\'75 pli bone, kaj la superfluon de siaj gajnoj elspezis je ko\-keta\u309\'6aoj; tiama niere, ke la frontoj de la butikoj sur tiu vojo staris kun invita mieno, kiel vicoj da ridetantaj vendistinoj. \par E\u265\'63 diman\u265\'63e, kiam \u285\'67i vualis siajn pli brila\u265\'63ajn \u265\'63ar\-m\-ojn kaj estis kompare ne trairata, la strato ellumis, kontraste al sia malgaja \u265\'63irka\u365\'75a\u309\'6ao, kiel fajro en arbar\-ego; kaj per siaj fre \u349\'73e kolorigitaj fenestraj kovriloj, siaj bone poluritaj latuna\u309\'6aoj, sia \u285\'67enerala pureco kaj gajeco de tono, tuj ekkaptis kaj pla\u265\'63is la okulon de la preteriranto. \par Du pordojn for de unu angulo, maldekstraflanke en orienta direkto, la frontlinio estis rompita de korta enirejo, kaj \u285\'67uste \u265\'63e tiu punkto ia malbon\-a\u365\'75spica masivo de konstrua\u309\'6aoj eltrudis sian {\*\bkmkstart gablo} {\*\bkmkend gablo}gablon}{\cs16\super {\*\bkmkstart _Ref184523677}\chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i Gablo}{ : triangula elstaranta konstruajo au pinta tegmentofino super pordoj, fenestroj, k.t.p. lau la gotika arhitektura stilo. A. gable; Fr. g\'e2ble; G. Giebel, Spitzverdachung; H. socarr\'e9n, alero.}}}{{\*\bkmkend _Ref184523677} super la stra\-ton. \u284\'47 i estis dueta\u285\'67a, montris nenian fenestron, nenion krom pordo \u265\'63e la malsupra eta\u285\'67o kaj blinda kvaza\u365\'75\-frunto de makulita muro \u265\'63e la supra; kaj portis en \u265\'63iu trajto la signojn de da\u365\'75ra kaj avara\u265 \'63a malzorgo. La pordo, kiu posedis nek sonor\-ilon nek frapilon, estis vezikita kaj makulita. Vag\-istoj sin trenadis en la pord\-alkovon kaj ekbruligis alumetojn sur la paneloj; infa\-noj butikludis sur la \u349\'73 tupoj; la lerneja knabo provadis sian po\u349\'73tran\u265\'63ilon sur la mulda\u309\'6aoj, kaj en la da\u365\'75ro de preska\u365\'75 tuta gener\-acio, aperis neniu por forpeli tiujn okazajn vizit\-antojn a\u365\'75 por ripari iliajn ruiniga\u309\'6a ojn. \par S-ro Enfield kaj la le\u285\'67isto iris sur la alia flanko de la strato; sed kiam ili alvenis \u285\'67uste kontra\u365\'75 la enirejo, la unua levis montre sian bastonon. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi iam rimarkis tiun pordon? li demandis; kaj kiam lia kunulo respondis jese, \emdash \u8197\'20\u285\'67i estas kunigita en mia memoro, li aldonis, kun tre stranga historio. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u efektive? diris S-ro Utterson kun malgranda \u349\'73an\u285\'67o de vo\u265\'63o. Kaj kio estis tio? \par \emdash \u8197\'20Nu, estis tiele, respondis S-ro Enfield. \emdash \u8197\'20Mi estis revenanta hejmen de iu mondfina loko \u265\'63irka\u365\'75 la tria horo de nigra vintra mateno, kaj mia vojo konduk is min tra parto de la urbo, kie oni povis vidi absolute nenion krom stratlanternoj. Estis strato post strato, kaj \u265\'63iuj lo\u285\'67antoj estis dormantaj \emdash strato post strato, \u265\'63iuj iluminitaj kvaza\u365\'75 por procesio, kaj \u265 \'63iuj tiel mal\-plenaj kiel pre\u285\'67ejo \emdash \u285\'67is fine mi eni\u285\'67is en tiun staton de mento, en kiu oni a\u365\'75skultas kaj a\u365\'75skultadas kaj ko\- mencas arde deziri, ke sin montru policano. Subite, mi vidis du figurojn: unu estis malgranda viro, kiu iris orienten la\u365\'75 bona mar\u349\'73pa\u349\'73ado, kaj la alia, knabino eble ok a\u365\'75 dekjara, kuranta tiel rapide, kiel \u349\'73 i povis sur transa strato. Nu, sinjoro, ili amba\u365\'75, ja sufi\u265\'63e kompreneble, kunfrapi\u285\'67is unu kontra\u365\'75 la alian \u265\'63e la angulo, kaj tiam okazis la terurega parto de la afero; \u265\'63 ar la viro trankvile premegis subpiede la korpon de l\rquote infanino kaj lasis \u349\'73in kriegantan sur la tero. Tio, a\u365\'75data, estas nenio, sed vidata, \u285\'67i estis infera. Ne estis kiel homo; estis kvaza\u365\'75 iu malbenita Juggernaut. \'abHe! haltu!\'bb mi kriegis, kaj lin kuratinginte, ekkaptis mian sinjoron je l\rquote nuko kaj re\-kon\-dukis lin tien, kie staris jam tuta grupo \u265\'63irka\u365\'75 la krieganta infanino. Li estis tute trankvila kaj faris nenian kontra\u365\'75 staron, sed li \u309\'6aetis sur min unu rigardon, tiel malbelan, ke \u285\'67i \u349\'73vitigis min kiel kurado. La personoj alvenintaj estis la propra familio de la knabino; kaj balda\u365\'75 aperis la kuracisto, por kiu oni estis \u349\'73 in sendinta. Nu, la infanino ne estis multe vundita, sed pli \u285\'67uste timigita, la\u365\'75 la diro de lia ostosegista mo\u349\'73to; kaj jen, vi povus supozi, estus la fino de la afero. Sed estis unu stranga cirkonstanco. Jam \u265\'63 e la unua vido, la vira\u265\'63o inspiris en mi na\u365\'75zon. Anka\u365\'75 la familio de la knabino \u349\'73ajnis senti same, kio estis ja nur nature. Sed kio frapis min, estis la kazo de la kuracisto. Li estis la\u365\'75 la ordinara tipo de apotek \-isto, de neniu speciala a\u285\'67o a\u365\'75 koloro, kun forta Edin\-burga parolmaniero, kaj ne pli emociema, ol sakfajfilo. Nu, sinjoro, al li estis, kiel al ni \u265\'63iuj: \u265\'63 iufoje kiam li rigardis mian kaptiton, mi vidis, ke tiu ostosegisto na\u365\'75zi\u285\'67as kaj blanki\u285\'67as pro deziro lin mortigi. Mi sciis, kio estas en lia mento same kiel li sciis kio estas en la mia, kaj, \u265\'63 ar mortigo estis neebla, ni faris tion, kion ni ju\u285\'67is krom tio plej bona. Ni diris al la viro, ke ni povas fari, kaj ja faros, tian skandalon el la okazinta\u309\'6ao, ke lia nomo malbon\-odoros de unu fino de Londono \u285\'67 is la alia. Ke, se li havas amikojn a\u365\'75 kian ajn reputacion, ni bone zorgos, ke li ilin perdu. Kaj la tutan tempon, dum ni lin tiele regalis per niaj brulaj vortoj, ni fortenadis de li la virinojn kiel eble plej bone, \u265\'63ar ili estis sova \u285\'67aj kiel harpioj. Neniam mi vidis rondon da tiel malamegaj viza\u285\'67oj; kaj jen la viro en la mezo, kun ia nigra rida\u265\'63a trankvileco \emdash \-timigita tamen anka\u365\'75, mi povis rimarki \emdash sed elport\- anta la aferon, sinjoro, efektive kiel Satano. \par \emdash \u8197\'20Se vi elektas fari profiton el tiu \u265\'63i okazinta\u309\'6ao, li diris, mi kompreneble ne povas malhelpi. \u264\'43iu sinjoro deziras eviti skandalon, li diris. Nomu vian sumon. \emdash \par Nu, ni suprentordis lin \u285\'67is 100 funtoj por la familio de la knabino; li videble volis kontra\u365\'75stari; sed \u265\'63e ni \u265\'63iuj estis io, kio minacis al li nenion bonan, kaj fine li kapitulacis. Restis ricevi la monon; kaj kien, vi pensas, li kondukis nin, se ne al tiu loko kun la pordo? Li eltiris \u349\'73losilon el la po\u349\'73o, eniris kaj tuj revenis kun dek funtoj en oro kaj \u265 \'63eko je Coutts}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ Elp. }{\i Kuts}{: fama Londona banko.}}}{ por la cetero, pagota al la portanto, kaj subskribita per nomo, kiun mi ne povas citi, kvankam \u265\'63i tio estas unu el la punktoj de mia rakonto, sed \u285\'67i estis nomo almena\u365\'75 tre bone konata kaj ofte presita. La sumo estis granda; sed la subskribo estis bona por pli ol tiom, se nur \u285\'67i ne estis falsa\u309\'6ao. Mi permesis al mi la liberecon, ri\-markigi al mia sinjoro, ke la tuta afero \u349\'73 ajnas apokrifa; kaj ke en la reala vivo oni ne eniras tra pordo de kelo je la kvara matene por eliri kun la \u265\'63eko de alia homo por preska\u365\'75 cent funtoj. Sed li estis tute tran\-kvila kaj mokrida. \par \emdash \u8197\'20Trankviligu vin, li diris, mi restos kun vi \u285\'67is la bankoj malfermi\u285\'67os, kaj tiam mi mem monerigos la \u265\'63ekon. \par Tial ni \u265\'63iuj ekiris, la kuracisto, la patro de la in\-fanino, nia amiko, kaj mi mem, kaj ni pasigis la rest\-a\u309\'6aon de la nokto en mia \u265\'63ambraro; kaj, la sekvintan matenon, post kiam ni man\u285\'67\- is, ni iris kune al la banko. Mi mem prezentis la \u265\'63ekon kaj diris, ke mi havas \u265\'63iun ka\u365\'75zon por kredi, ke \u285\'67i estas falsa\u309\'6ao. Sed tute ne. La \u265\'63eko estis vera. \par \emdash \u8197\'20Tut-tut!}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ Ekkrio, kiu montras protestan nekonsenton.}}}{ diris S-ro Utterson. \par \emdash \u8197\'20Mi vidas, ke vi sentas kiel mi, diris S-ro Enfield. Jes, estas malbona afero. \u264\'43ar mia homo estis tia, kun kia neniu povus havi rilaton, homo vere malbeninda; kaj la persono, kiu skribis la \u265\'63 ekon, estas la vera esenco de la konveneco, fama anka\u365\'75, kaj (kio pli mal\-bonigas la aferon) el tiuj, kiuj faras kion oni nomas \'abla bono\'bb. Silentigmono, mi supozas; honest\-ulo pag\-anta karege iajn malsa\u285\'67a\u309\'6aojn de sia juneco. La Domo de la Silentigmono, tiel mi nomas, sekve, tiun kon\-strua\u309\'6aon kun la pordo. Kvankam e\u265\'63 tio ja ne sufi\u265\'63as por klarigi \u265\'63ion \emdash li aldonis; kaj \u265\'63e tiuj vortoj, li en\-revi\u285\'67is. \par El tio li estis revokita de iom subita demando de S-ro Utterson: \par \emdash \u8197\'20Kaj vi ne scias, \u265\'63u la tratinto de la \u265\'63eko lo\u285\'67as tie? \par \emdash \u8197\'20Ver\u349\'73ajna loko, \u265\'63u ne? respondis S-ro Enfield. Sed okaz\-as, ke mi rimarkis lian adreson; li lo\u285\'67as \u265\'63e iu placo. \par \emdash \u8197\'20Kaj vi neniam demandis pri \'85 la loko kun la pordo? diris S-ro Utterson. \par \emdash \u8197\'20Ne, sinjoro, mi estas diskretema, estis la res\-pondo. Mi havas tre decidan opinion pri la farado de demandoj; \u285\'67i tro inklinas al la stilo de la Lasta Ju\u285\'67o. Vi ekirigas demandon, kaj tio estas kvaza\u365\'75 ekirigi \u349 \'73tonon. Vi sidadas kviete sur la supro de monteto; kaj malsupreniras la \u349\'73tono, ekirigante aliajn \u349\'73tonojn, kaj balda\u365\'75 iu afabla maljunulo (la lasta pri kiu vi po\- vus pensi en tiu rilato) estas frapita je la kapo en sia propra posta \u285\'67ardeno, kaj la familio devas \u349\'73an\u285\'67i sian nomon. Ne, sinjoro, mi faris al mi regulon, ke, ju pli afero \u349\'73ajnas stranga, des malpli mi demandojn faras. \par \emdash \u8197\'20Kaj, vere, tre bona regulo \u285\'67i estas, diris la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20Sed mi esploris la lokon mi mem, da\u365\'75rigis S-ro Enfield. \u284\'47i apena\u365\'75 \u349\'73ajnas domo. Ne trovi\u285\'67as alia pordo, kaj neniu en- a\u365\'75 elira s per tiu, krom, unufoje dum longa tempo, la sinjoro de mia aventuro. Estas, en la supra eta\u285\'67o, tri fenestroj, kiuj rigardas sur la korton; neniu malsupre; la fenestroj estas \u265\'63iam ferm\-itaj, sed puraj. Kaj, plie, estas kamentubo, kiu \u285\'67enerale el\u309\'6aetas fumon; tial iu sendube lo\u285\'67as tie. Kaj tamen tio ne estas certa; \u265\'63ar la konstrua\u309\'6aoj tiel sin interpremas \u265\'63irka\u365\'75 la korto, ke malfacile estas diri, kie unu fini\u285\'67 as kaj alia komenc\-i\u285\'67as. \par La paro denove anta\u365\'75enmar\u349\'73is silente dum iom da tempo, kaj poste: \par \emdash \u8197\'20Enfield! diris Utterson, estas bona, via regulo. \par \emdash \u8197\'20Jes, tiel mi kredas, respondis Enfield. \par \emdash \u8197\'20Sed malgra\u365\'75 \u265\'63io, da\u365\'75rigis la le\u285\'67isto, estas unu punkto pri kiu mi deziras demandi; mi deziras peti la nomon de tiu homo, kiu piedpremis la infaninon. \par \emdash \u8197\'20Nu, diris S-ro Enfield, mi ne povas vidi, ke tio iel mal\-utilus. Estis homo nomita Hyde}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ Elp. }{\i Hajd}{.}}}{. \par \emdash \u8197\'20Hm, diris S-ro Utterson, kia homo, kiel li aspektas? \par \emdash \u8197\'20Ne estas facile lin priskribi. Estas io mal\-agrabla \u265\'63e lia aspekto; io malpla\u265\'63a, io absolute abomen\-inda. Mi neniam vidis homon, kiu tiom al mi malpla\u265\'63is, kaj tamen mi apena\u365\'75 scias kial. Li ja nepre estas iel kriplita; li forte sentigas ian kriplecon, kvankam mi ne povus precizigi \u285\'67ian lokon. Lia aspekto estas iel ekster\-ordinara kaj mi tamen \u265\'63e li ne povas citi nome ion kontra\u365\'75 norman. Ne, sinjoro, ne al mi prosperas, mi ne povas lin priskribi. Kaj tio ne estas pro manko de memoro; \u265\'63ar mi certigas, ke mi lin povas revidi en \u265\'63i tiu momento. \par S-ro Utterson denove iom mar\u349\'73adis silente, kaj evidente sub la pezo de ia pripensado. \par \emdash \u8197\'20Vi estas certa, ke li uzis \u349\'73losilon? li demandis fine. \par \emdash \u8197\'20Mia kara sinjoro \'85 , komencis Enfield, surprizita el si. \par \emdash \u8197\'20Jes, mi scias, diris Utterson, mi scias, ke \u265\'63i tio devas \u349\'73ajni stranga. La fakto estas, ke se mi ne petas al vi la nomon de la alia persono, tio estas \u265\'63ar mi jam \u285\'67 in konas. Vi vidas, Richard, ke via rakonto trafis. Se \u285\'67i estis mal\u285\'67usta pri iu punkto, pli bone estus, ke vi \u285\'67in korektu. \par \emdash \u8197\'20\u348\'53ajnas al mi, ke via devo estis min averti, res\-pondis la alia, iom {\*\bkmkstart morose}{\*\bkmkend morose}morose}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i Morosa}{: cagrenhumora, malgajaca, malkontentaca. A. mor\-ose, sullen, surly; Fr. morose, maussade, bourru; G. m\'fcrrisch; H. murrio; Lat. morosus.}}}{. Sed mi estis pedante \'ab\u285\'67usta\'bb, kiel vi \u285\'67in nomas. La kanajlo havis ja \u349\'73los\-ilon, kaj, plie, li ankora\u365\'75 \u285\'67in havas. Mi lin vidis uzi \u285\'67in anta\u365\'75 malpli ol unu semajno. \par S-ro Utterson ek\u285\'67emis profunde, sed ne diris vorton; kaj la junulo parolis denove: \par \emdash \u8197\'20Jen alia leciono, kiu admonas diri nenion. Mi hontas pri mia longa lango. Ni interkonsentu, neniam ree aludi \u265\'63i tiun aferon. \par \emdash \u8197\'20Tutkore, diris la le\u285\'67isto. Mi donas pri tio la manon, Richard. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525824}La ser\u265\'63ado por Sinjoro Hyde{\*\bkmkend _Toc184525824} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {Tiun saman vesperon S-ro Utterson revenis hejmen al sia fra\u365\'75la domo en malgaja humoro kaj sidi\u285\'67is ves\-perman\u285\'67i sen apetito. Estis diman\u265\'63 e lia kutimo, post la fini\u285\'67o de tiu man\u285\'67o sidadi apud la fajro, kun volumo de ia neinteresa religia\u309\'6ao sur sia pupitro, \u285\'67is la horlo\u285\'67o de la apuda pre\u285\'67 ejo sonorigis la dekduan horon, kiam li sobre kaj dankeme iris ku\u349\'73i\u285\'67i. Tiun nokton, tamen, tuj kiam oni forportis la tablotukon, li prenis kandelon kaj eniris en sian afer\u265\'63ambron. Tie li malfermis sian fortan kofron, elprenis el \u285\'67ia plej privata parto doku\-menton surskribitan \'abTestamento de Doktoro Jekyll\'bb}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\tx3060\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Elp. }{\i\lang0 Gekil}{ \lang0 .}}}{, kaj sidi\u285\'67is kun nuba frunto por esplori \u285\'67ian enhavon. La testamento estis holografa; \u265\'63ar S-ro Utterson, kvankam li gardis \u285\'67in nun kiam \u285\'67i estas farita, anta\u365\'75e rifuzis doni e\u265\'63 la plej malgrandan help\-on pri \u285\'67ia far\-ado; \u285\'67i kondi\u265\'63is ne nur ke, en okazo de la morto de Henry Jekyll M.D., D.C.L., LL.D., F.R.S., k.t.p. lia tuta havo transpasu en la manojn de lia \'abamiko kaj bonfarinto, Edward Hyde\'bb ; sed ke, en okazo de la \'abmalapero a\u365\'75 neklar\-igita forestado de Doktoro Jekyll dum kiu ajn periodo pli ol tri monatoj\'bb, la dirita Edward Hyde anstata\u365\'75u la diritan Doktor\-on Jekyll sen plua prokrasto kaj estu libera je \u265\'63ia \u349\'73ar\u285\'67o a\u365\'75 devo, krom la alpago de kelkaj malgrandaj sumoj al la anoj de la doktora domo. De longe \u265\'63i tiu dokumento estis la \u265\'63efa abomena\u309\'6ao de la le\u285\'67isto. \u284\'47i lin ofendis, ne nur kiel le\u285 \'67iston, por kiu la fantazieco estis nemodesta, sed anka\u365\'75 kiel amanton de la prudentaj kaj ordinaraj flankoj de la vivo. Kaj \u285\'67is tiam, estis lia nescio pri S-ro Hyde, kio \u349\'73veligis lian indignon; nun, per subita okazinta\u309\'6a o, estis lia scio. Sufi\u265\'63e malbone jam, ke la nomo estis nur nomo, pri kiu li ne povas ion pluan scii\u285\'67i. Estis ankora\u365\'75 pli malbone, kiam \u285\'67i ekvesti\u285\'67is de abomenindaj ecoj; kaj el la \u349\'73an\u285\'67i\u285\'67 emaj sensubstancaj nebuloj, kiuj tiel trompadis lian okulon, eksaltis la subita, difinita bildi\u285\'67o de demono. \par \emdash \u8197\'20Mi pensis \u285\'67in frenezo, li diris, remetante en la kofron la ofendantan paperon, kaj jam mi komencas timi, ke \u285\'67i estas malhonoro. \par \u264\'43e tio li estingis la kandelon, surmetis palton, kaj ekiris sur la vojo al Cavendish Square}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Elp. }{\i\lang0 K\'e1 vendis Skuer}{\lang0 : fama Londona placo.}}}{, tiu citadelo de la medicino, kie lia amiko, la fama Doktoro Lanyon}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Elp. }{ \i\lang0 Lanjon}{\lang0 .}}}{, havis sian domon kaj akceptis sian amase venantan klientaron. \par \emdash \u8197\'20Se }{\i iu}{ scias, tiu estas Lanyon, li pensis. \par La seriozmiena \u265\'63efservisto konis kaj bonvenigis lin; li ne estis devigita prokrasti sian eniron, sed kondukita tuj de la pordo al la man\u285\'67o\u265\'63ambro, kie sidis D-ro Lanyon sola kun sia vino. Tiu estis bonkora, sana, eleganta, ru\u285 \'67viza\u285\'67a sinjoro, kun amaso da haroj anta\u365\'75\-tempe blankaj, kaj perforta decida maniero. Vidante S-ron Utterson, li eksaltis de sia se\u285\'67o, kaj bonvenigis lin per amba\u365\'75 manoj. La bonvoleco, la\u365\'75 lia speciala maniero, estis iome teatra; sed \u285\'67i estis bazita sur reala sento. \u264\'43ar tiuj du estis malnovaj kunuloj en la lernejo kaj la universitato, amba\u365\'75 plenege respektis sin mem kaj la alian, kaj, kio ne \u265\'63 iam sekvas, ili estis homoj, kiuj plenege \u285\'67uis reciproke sian kunestadon. Post iom da vagada interparolado, la le\u285\'67isto alproksimi\u285\'67is al la temo, kiu tiel malagrable pri\-okupadis liajn pensojn. \par \emdash \u8197\'20Mi supozas, Lanyon, li diris, ke vi kaj mi estas la du plej malnovaj amikoj, kiujn havas Harry}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i\lang0 Harry}{ \lang0 . intima formo de l\rquote nomo Henry (kvazau }{\i\lang0 Hencjo}{\lang0 ).}}}{ Jekyll? \par \emdash \u8197\'20Mi dezirus, ke la amikoj estu pli junule fre\u349\'73aj, diris ride D-ro Lanyon. Nu, mi supozas, ke ni ja estas. Kaj kio el tio? Mi lin vidas nun malofte. \par \emdash \u8197\'20Vere! diris Utterson. Mi kredis, ke vin ligas ia komuna intereso. \par \emdash \u8197\'20\u284\'47i lig}{\i is}{, estis la respondo, sed pasis jam pli ol dek jaroj, de kiam Harry Jekyll fari\u285\'67is tro fantaziema por mi. Li komencis deflanki\u285\'67i, deflanki\u285\'67i de la vojo de l\rquote prudento; kaj kvankam, kompreneble, mi ankora\u365\'75 interesi\u285\'67as pri li pro la malnovaj tagoj, mi lin vidis, kaj vid}{\i as}{, tre malofte \'85 Tia nescienca sensenca\u309\'6ao, aldonis la doktoro, subite purpuri\u285\'67ante, disig us ja Damon kaj Pitias. \par Tiu \u265\'63i malgranda elmontro de kolero iom trankviligis S\_ron Utterson. \par \emdash \u8197\'20Ili nur malpacis pro iu punkto scienca, li pensis, kaj, estante homo tute sen sciencaj pasioj, li e\u265\'63 aldonis: \par \emdash \u8197\'20Estas pro nenio pli malbona ol tio! \par Li lasis al sia amiko kelkajn momentojn por reseren\-i\u285\'67i, kaj poste alproksimi\u285\'67is al la demando, kiu estis la motivo de lia vizito. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi iam renkontis protektaton lian nomitan Hyde? li demandis. \par \emdash \u8197\'20Hyde? ripetis Lanyon. Ne! Neniam a\u365\'75dis pri li. Post mia tempo. \par Jen la sumo de la scii\u285\'67oj, kiun la le\u285\'67isto reportis kun si al ia granda malluma lito, sur kiu li en malkvieta movi\u285\'67ado ku\u349\'73is tra la fruaj horoj \u285\'67is la alveno de l\rquote mateno. Estis nokto malmulte ripoziga por lia penanta mento, penanta en la mallumo kaj sie\u285\'67ata de demandoj. \par \emdash \u8197\'20Sonis la sesa per la sonoriloj de la pre\u285\'67ejo, kiu staris tiel oportune apud la domo de S-ro Utterson, kaj ankora\u365\'75 li luktis kun la problemo. \u284\'47is nun tiu problemo estis tu\u349\'73 inta lin nur sur lia flanko intelekta, sed nun anka\u365\'75 lia imago estis okupata a\u365\'75, por diri pli\u285\'67uste, sklavigita; kaj, dum li tie ku\u349\'73adis kaj \u309\'6aet\-i\u285\'67 adis en la mallumegeco de la nokto kaj de sia kurtendrapirita \u265\'63ambro, la rakonto de S-ro Enfield preterpasis anta\u365\'75 lia mento kvaza\u365\'75 sur rula\u309\'6ao de lum\-igitaj bildoj. Jen li vidas la longajn vicojn de lanternoj de nokta urbo; poste, figuron de homo rapide mar\u349\'73\-anta; jen infaninon kurantan de la kuracista domo, jen tiuj du kunfrapi\u285\'67as kaj tiu homa Juggernaut piede sub\-premas la infaninon kaj anta\u365\'75enpa\u349 \'73as, neniel atentante pri \u349\'73iaj krioj. A\u365\'75 jen li vidas \u265\'63ambron en ri\u265\'63a domo, kie ku\u349\'73as lia amiko dormanta, son\u285\'67ante, kaj ridetante pro siaj son\u285\'67oj; kaj jen la pordo malfermi\u285\'67 as, la kurtenoj apartigas, la dormanto reveki\u285\'67as, kaj jen! staras apud li figuro, al kiu estas donita potenco, kaj e\u265\'63 je tiu senviva horo, li devas levi\u285\'67i kaj fari la\u365\'75 \u285\'67ia ordono \'85 \par La figuro en tiuj du fazoj obsedis la le\u285\'67iston dum la tuta nokto; kaj se, je iu momento, li ekdormis, estis nur por vidi \u285\'67in gliti pli ka\u349\'73e tra dormantaj domoj a\u365\'75 \u349\'73ovi\u285\'67i pli rapide, e\u265\'63 \u285\'67is kapturni\u285\'67o, tra pli lar\u285\'67aj labirintoj de lanterne lumata urbo, kaj, \u265\'63e \u265\'63iu angulo, surmar\u349\'73i sur infaninon kaj \u349\'73in lasi krieg\-antan. Kaj tamen la figuro ne havis ian viza\u285\'67on, per kiu li povus \u285 \'67in rekoni; e\u265\'63 dum liaj son\u285\'67oj, \u285\'67i havis a\u365\'75 nenian viza\u285\'67on, a\u365\'75 unu, kiu trompis lin kaj dissolvi\u285\'67is anta\u365\'75 liaj okuloj; kaj tiel naski\u285\'67is en la spirito de la le\u285\'67\- isto kaj pligrandi\u285\'67is strange forta, preska\u365\'75 supermezura scivolo rigardi la trajtojn de la vera S-ro Hyde. Se li povus nur unufoje rigardi lin, li opiniis, la mistero klarigus kaj eble for\-ruli\u285\'67us, kiel estas la kutimo \u265\'63 e mistera\u309\'6aoj, kiam oni elesploras ilin. Li eble povus ek\-vidi ka\u365\'75zon por la stranga prefero a\u365\'75 sklaveco (nomu \u285\'67in, kiel al vi pla\u265\'63as) de sia amiko, kaj e\u265\'63 por la frapante strangaj kondi\u265\'63oj de la t estamento. Kaj almena\u365\'75 \u285\'67i estus viza\u285\'67o vidinda; la viza\u285\'67o de homo tute sen\-kompata; viza\u285\'67o, kiu devis nur sin ekmontri por naski, en la mento de la neimpresi\u285\'67ema Enfield, senton de da\u365\'75 ronta malamego. \par De tiu tempo S-ro Utterson komencis konstante vizitadi la pordon en la flankstrato de l\rquote butikoj. Matene, anta\u365\'75 la horo de la oficeja laboro, tagmeze, kiam la negocoj estis multaj kaj la tempo malmulta, nokte, sub la viza\u285\'67 o de la nebula luno \emdash ja en \u265\'63iu horo la le\u285\'67isto estis trovebla \u265\'63e sia elektita posteno. \par \emdash \u8197\'20Se }{\i li}{ estas sinjoro }{\i Hyde}{, li pensis, mi estos sinjoro }{\i Seek}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Tio ci estas vortserco. Hide and Seek (Hajd kaj Sik) estas infana ludo, lau kiu unuj devas sin kasi (Hide) kaj la aliaj ilin serci (Seek).}}}{. \par Kaj fine lia pacienco estis rekompencita. Estis bela, seka nokto; frosto en la aero; la stratoj tiel puraj, kiel la planko de bal\u265\'63ambro; la lanternoj, skuataj de neniu vento, desegnis regulajn formojn el lumo kaj ombro. Je la deka, kiam la butik\- oj fermi\u285\'67is, la flank\-strato estis jam tre senhoma, kaj malgra\u365\'75 la malla\u365\'75ta mu\u285\'67ado de Londono \u265\'63ie \u265\'63irka\u365\'75e, tre silenta. Sinjoro Utterson jam staris dum kelkaj minutoj \u265\'63e sia pos\- teno, kiam li ekscii\u285\'67is pri stranga malpeza piedpa\u349\'73o alproksim\-i\u285\'67anta. En la da\u365\'75ro de siaj \u265\'63iunoktaj patroloj, li jam de longe kutimi\u285\'67is al la kurioza efekto, kun kiu la piedsonado de sola persono, dum tiu estas ankora\u365\'75 malproksimega, subite elsalt\-egas klare distingebla el la vasta zumado kaj bruado de la urbo. Tamen lia atento estis neniam anta\u365\'75 e tiel subite kaj decidige al\-devigita; kaj estis kun forta supersti\u265\'63a anta\u365\'75sento de sukceso, ke li retiris sin en la enirejon de la korto. La pa\u349\'73oj rapide alproksimi\u285\'67is, kaj subite plila\u365\'75ti\u285\'67is kiam ili \u265\'63irka\u365\'75pasis la angulon de la strato. La le\u285\'67isto, rigardante el la enirejo, povis balda\u365\'75 vidi, kun kia homo li devas trakti. Tiu \u265\'63i estis malgranda kaj tre simple vestita; kaj lia mieno, e\u265\'63 je tiu malproksimeco, iel naskis en la observanto fortan antipation. Sed li iris rekte al la pordo, transpasante oblikve la straton por ne perdi tempon, kaj, dum li venis, li eltiris \u349\'73losilon el la po\u349\'73o, kvaza\u365\'75 iu, kiu alproksimi \u285\'67as al la hejmo. \par S-ro Utterson elpa\u349\'73is kaj tu\u349\'73is lin je la \u349\'73ultro dum li preterpasis. \par \emdash \u8197\'20S-ro Hyde, mi kredas. \par S-ro Hyde kuntiri\u285\'67is malanta\u365\'75en kun sibla enspiro. Sed lia timo estis nur momenta; kaj, kvankam li ne rigardis la le\u285\'67iston rekte en la viza\u285\'67on, li respondis sufi\u265\'63e trankvile: \par \emdash \u8197\'20Tiu estas mia nomo. Kion vi deziras? \par \emdash \u8197\'20Mi vidas, ke vi estas enironta, diris la le\u285\'67isto. Mi estas malnova amiko de Doktoro Jekyll \emdash Sinjoro Utterson de Gaunt Strato \emdash vi sendube a\u365\'75dis mian nomon; kaj renkont\- ante vin tiel oportune, mi kredis, ke vi povos enlasi min. \par \emdash \u8197\'20Vi ne trovos Doktoron Jekyll; li estas for, res\-pondis S-ro Hyde, enblovante en la truon de la \u349\'73losilo. Kaj tiam subite, sed ne levante la rigardon: \par \emdash \u8197\'20Kiel vi konis min? li demandis. \par \emdash \u8197\'20Viaflanke, diris S-ro Utterson, \u265\'63u vi faros al mi komplezon? \par \emdash \u8197\'20Kun plezuro, respondis la alia, kio \u285\'67i estu? \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi permesos, ke mi vidu vian viza\u285\'67on? demandis la le\u285\'67isto. \par S-ro Hyde \u349\'73ajnis heziti; fine kvaza\u365\'75 post ia subita pripenso, frontis al li kun mieno de defio, kaj la paro sufi\u265\'63e fikse rigardadis sin reciproke dum kelkaj momentoj. \par \emdash \u8197\'20Nun mi povos rekoni vin, diris S-ro Utterson. Eble estos utile. \par \emdash \u8197\'20Jes, respondis S-ro Hyde, estas ja bone ke ni renkonti\u285\'67is; kaj konvenas, ke vi havu mian adreson. Kaj li donis numeron en strato de Soho}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Malrica kvartalo de Londono.}}}{. \par \emdash \u8197\'20Bona Dio! pensis S-ro Utterson, \u265\'63u li anka\u365\'75 pensis pri la testamento? \par Sed li retenadis siajn sentojn kaj nur gruntis dankon pro la dono de l\rquote adreso. \par \emdash \u8197\'20Kaj nun, diris la alia, kiel vi rekonis min? \par \emdash \u8197\'20La\u365\'75 priparolo, estis la respondo. \par \emdash \u8197\'20Kies priparolo? \par \emdash \u8197\'20Ni havas komunajn amikojn, diris S-ro Utterson. \par \emdash \u8197\'20Komunajn amikojn! e\u293\'68is S-ro Hyde iom ra\u365\'75ke. Kiuj ili estas? \par \emdash \u8197\'20Jekyll ekzemple, diris la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20Li neniam diris al vi, kriis S-ro Hyde, kun ekru\u285\'67i\u285\'67o de kolero. Mi ne kredis, ke vi mensogos. \par \emdash \u8197\'20Nu, diris S-ro Utterson, tia parolo ne estas deca. \par La alia rikanis la\u365\'75te en sova\u285\'67an ridon; kaj jen la sekvintan momenton, kun eksterordinara rapideco, li mal\u349\'73losis la pordon kaj malaperis en la domon. La le\u285\'67 isto staris dum kelka tempo post kiam S-ro Hyde forlasis lin, la bildo de l\rquote maltrankvileco. Tiam li mal\-rapide supreniris la straton, haltetante post \u265\'63iuj du-tri pa\u349\'73oj, kaj metante la manon al la frunto, kiel homo en ia menta {\*\bkmkstart perpleksi_1}{\*\bkmkend perpleksi_1}perpleksiteco}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i\lang0 Perpleksiteco}{\lang0 : Tiu implikita stato de la mento, en kiu oni ne klare komprenas, au dubas au hezitas, pro konfuzataj ideoj (}{\i\lang0 Perpleksi}{\lang0 = meti en tiun staton). A. perplexity, F. perplexit\'e9, G. Verworrenheit, H. perplejidad.}}}{ . La problemo, kiun li promen\-ante tiele pripensis, estis el speco, kiu malofte solvi\u285\'67as. S-ro Hyde estis pala, kaj havis pigmean ekstera\u309\'6aon; li donis la impreson de malb elformiteco sen ia nomebla malbeleco de formo, li havis mallogan rideton, kaj li estis kondutinta kontra\u365\'75 la le\u285\'67isto kun ia mortigula miksa\u309\'6ao de timemeco kaj trokura\u285\'67o, kaj li parolis per ra\u365\'75keta malla\u365\'75ta \u265\'63a kaj iom rompita vo\u265\'63o \emdash \u265\'63iuj \u265\'63i punkt\-oj estis kontra\u365\'75 li; sed \u265\'63io \u265\'63i tio kune ne sufi\u265\'63is por klarigi la \u285\'67is tiam nekonitan na\u365\'75 zon, abomenon kaj timon, kun kiu S-ro Utterson rigardis lin: \par \emdash \u8197\'20}{\i Devas}{ esti io plu, diris en si la {\*\bkmkstart perpleksi_2}{\*\bkmkend perpleksi_2}perpleksita}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i\lang0 Perpleksita}{\lang0 : A. perplexed, puzzled, F. embrouill\'e9, em\-bar\-rass\'e9. G. verwirrt, perplex, H. perplejo.}}}{ sinjoro. }{\i Estas}{ ja io plu, se mi povus por \u285\'67i eltrovi nomon. Dio min benu! la viro \u349\'73ajnas apena\u365\'75 homa. Io troglodita, ni diru? a\u365\'75 \u265\'63u estas tie nur la radiado de malpurega animo, kiu tiel traspiras kaj transfiguras sian argilan lo\u285\'67ejon? La lasta, mi pensas; \u265\'63ar, ho mia malfeli\u265\'63 a maljuna Harry Jekyll! se mi iam legis sur viza\u285\'67o la subskribon de Satano, estas sur tiu de via nova amiko. \par \u264\'43irka\u365\'75 la angulo de la flankstrato estis placo kun antikvaj, belaspektaj domoj, jam plejparte kaduki\u285\'67intaj el ilia anta\u365\'75a gloro, kaj luigitaj po eta\u285\'67oj kaj \u265\'63ambr\-aroj al homoj el \u265\'63 iuj specoj kaj cirkonstancoj: map\-gravuristoj, ar\u293\'68itektoj, fi-reputaciaj le\u285\'67istoj, kaj la agentoj de ka\u349\'73ataj entreprenoj. Unu konstrua\u309\'6ao, tamen, la dua for de la angulo, estis ankora\u365\'75 tute okupata; kaj, anta\u365 \'75 \u285\'67ia pordo, kiu portis grandan \u349\'73ajnon de ri\u265\'63eco kaj komforto, kvankam \u285\'67i estis nun envolvita en mal\-lumo, krom \u265\'63e la fenestreto super \u285\'67i, S-ro Utterson haltis kaj frapis. Bone vestita, maljuneta servisto mal\-fermis la pordon. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u D-ro Jekyll estas hejme, Poole?}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Elp. }{\i\lang0 Pul}{\lang0 .}}}{ demandis la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20Mi certigos, S-ro Utterson, diris Poole, dume enlasante la vizitanton en grandan komfortan vestiblon kun malalta plafono, pavimitan per kahelegoj, hejtatan (la\u365\'75 la maniero de kampara domego) per hela mal\- fermita fajro kaj meblitan per multekostaj mebloj el kverko. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi volas atendi tie \u265\'63i apud la fajro, sinjoro? a\u365\'75 \u265\'63u mi eklumigu por vi en la man\u285\'67o\u265\'63ambro? \par \emdash \u8197\'20\u264\'43i tie, mi dankas, diris la le\u285\'67isto; kaj li alprok\-simi\u285\'67is kaj apogis sin sur la alta fajrgardilo. Tiu \u265\'63i vestiblo, en kiu li nun restis sola, estis favorita fan\- tazio de lia amiko la doktoro; kaj Utterson mem kutimis paroli pri \u285\'67i kiel la plej agrabla \u265\'63ambro en Londono. Sed hodia\u365\'75 nokte estis trema\u265\'63o en lia sango; la viza\u285\'67o de Hyde ku\u349\'73 is peze sur lia memoro; li sentis \emdash kio \u265\'63e li estis malofta \emdash na\u365\'75zon kaj mal\u349\'73aton pri la vivo; kaj en la malgajeco de sia humoro, li kvaza\u365\'75 legis minacon en la flagrado de la fajrlumo sur la poluritaj mebloj kaj en la maltrankvila eksaltado de la ombra\u309\'6ao sur la plafono. Li hontis pro la trankvili\u285\'67o, kiun li sentis, kiam Poole balda\u365\'75 revenis por anonci, ke D-ro Jekyll estis elirinta. \par \emdash \u8197\'20Mi vidis S-ron Hyde eniri per la pordo de la iama dissekcia \u265\'63ambro, Poole, li diris, \u265\'63u tio estas tute bona, kiam D-ro Jekyll estas for de l\rquote hejmo? \par \emdash \u8197\'20Tute bona, S-ro Utterson, respondis la servisto, S-ro Hyde havas \u349\'73losilon. \par \emdash \u8197\'20Via mastro \u349\'73ajnas multe konfidi al tiu junulo, Poole, da\u365\'75rigis la le\u285\'67isto reve. \par \emdash \u8197\'20Jes, sinjoro, tion li ja faras, diris Poole, ni \u265\'63iuj ricevis ordonojn, lin obei. \par \emdash \u8197\'20Mi ne pensas, ke mi iam renkontis lin \u265\'63i tie, diris Utterson. \par \emdash \u8197\'20Ho, ne, efektive, sinjoro. Li neniam estas tablo\-gasto tie \u265\'63i. Mi ja vidas lin tre malofte \u265\'63i-tiuflanke de la domo; li plej ofte venas kaj iras per la laboratorio. \par \emdash \u8197\'20Nu, bonan nokton, Poole. \par \emdash \u8197\'20Bonan nokton, S-ro Utterson. \par Kaj la le\u285\'67isto ekiris al sia hejmo kun tre malgaja koro. \par \emdash \u8197\'20Malfeli\u265\'63a Harry Jekyll, li pensis, miaj pensoj min trompas se li ne perdi\u285\'67as en profundajn akvojn! Li estis tre malbonkonduta, kiam li estis juna, anta\u365\'75 tre longe, ja vere, sed en la le\u285\'67 aro de Dio statuto de limigo ne ekzistas. Ha! devas esti tio; la fantomo de iu malnova peko; la kancero de iu ka\u349\'73\-ita malhonoro; la puno venanta, }{\i pede claudo}{, jarojn post kiam la me\-moro forgesis kaj la memamo pardonis la kulpon. \par Kaj la le\u285\'67isto, timigita de la penso, zorgmeditis dum iom da tempo pri sia propra estinta vivo, ser\u265\'63ante en \u265\'63iuj anguloj de sia memoro, timante ke, hazarde, ia malnova peka\u309\'6a o el tie eksaltu al la lumo. Lia estinta vivo estis sufi\u265\'63e senkulpa; malmultaj homoj povus legi la ar\u293\'68ivojn de sia vivo kun malpli da anta\u365\'75timo. Li, tamen, estis humiligita \u285\'67is la polvo pro la multaj mal\-bona\u309\'6a oj, kiujn li iam faris, kaj relevita en sobran kaj timoplenan dankemecon pro tiuj multaj, kiujn li estis tiel preska\u365\'75e farinta sed tamen evitinta. Kaj poste, revenante al sia anta\u365\'75a temo, li eklumigis radion de espero. \par \emdash \u8197\'20Tiu \u265\'63i S-ro Hyde, se oni lin esploradus, li pensis, devas ja havi siajn proprajn sekretojn; nigrajn sekretojn, la\u365\'75 sia mieno; sekretojn kompare al kiuj la plej malbonaj de mal\-feli\u265\'63a Jekyll estus kvaza\u365\'75 sunlumo. La afero ne povas da\u365\'75ri tia, kia \u285\'67i estas. Mi malvarm\-i\u285\'67as, kiam mi pensas pri tiu \u265\'63i esta\u309\'6ao rampanta kiel \u349\'73telisto al la lito de Harry! Malfeli\u265\'63a Harry, kia vek\-i\u285\'67o! Kaj la dan \u285\'67ero! \u264\'43ar se tiu \u265\'63i Hyde suspektas la ekziston de la testamento, li povos malpacienci\u285\'67i pro deziro heredi. Ha, mi devos meti la \u349\'73ultron al la tasko, \emdash se nur Jekyll tion al mi permesos, li aldonis. \u264\'43 ar denove li vidis anta\u365\'75 la okulo interna, klarajn kiel diafana\u309\'6ao, la strangajn kondi\u265\'63ojn de la testamento. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525825}Doktoro Jekyll estis tute sen\u285\'67ena{\*\bkmkend _Toc184525825} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {Post du semajnoj, la\u365\'75 bonega bon\u349\'73anco, la doktoro invitis al unu el siaj agrablaj vesperman\u285\'67oj kvin a\u365\'75 ses malnovajn intimulojn, \u265\'63 iuj inteligentaj estimindaj homoj, kaj \u265\'63iuj kompetentuloj pri la bona vino; kaj S-ro Utterson tiel manovris, ke li restis post la foriro de la aliaj. Tio ne estis nova aran\u285\'67o, sed jam okazis dekojn da fojoj. Kie Utterson estis iel \u349 \'73atata, tie li estis tre multe \u349\'73atata. Dommastroj amis reteni la sekan le\u285\'67iston, kiam la gajeguloj kaj la babilemuloj havis jam la piedon sur la sojlo por foriri; ili amis sidi dum iom da tempo kun lia netrudema kunesto, sin ekzercante por la soluleco, sobrigante siajn mentojn en lia ri\u265\'63a silento, post la elspezado kaj stre\u265\'63igado de l\rquote festeco. Al tiu \u265\'63i regulo, D-ro Jekyll ne estis escepto; kaj dum li nun sidis \u265\'63e la kontra\u365\'75a flanko de la fajro, \emdash granda, belforma, glatviza\u285\'67a, kvindek\-jara viro, kun ekstera\u309\'6ao eble iom ruzeta, sed kun \u265\'63ia signo de kapableco kaj bonkoreco, \emdash oni povis ekvidi per liaj rigardoj, ke li havas al S-ro Utterson sinceran kaj varman korinklinon. \par \emdash \u8197\'20Mi deziris paroli kun vi, Jekyll, komencis tiu \u265\'63i. Vi konas tiun vian testamenton \'85 \par Atenta observanto povus konstati, ke la temo estas malagrabla; sed la doktoro elportis \u285\'67in gaje. \par \emdash \u8197\'20Mia malfeli\u265\'63a Utterson, li diris, vi estas kom\-patinda pro tia kliento. Mi neniam vidis homon tiel afliktita, kiel vi estis pro mia testamento; escepte se estus tiu \u265\'63irka\u365\'75 ligita pedanto Lanyon, pri tio, kion li nomas miaj sciencaj herezoj. Ho, mi scias, ke li estas bonegulo, \emdash vi ne bezonas fari nuban viza\u285\'67on, \emdash efek\-tiva bonegulo, mi \u265\'63iam intencas vidi lin pli ofte; sed li tamen, malgra\u365 \'75 \u265\'63io, \u265\'63irka\u365\'75ligita pedanto ja estas; ignoranta, aroganta pedanto. Mi neniam pri iu estis pli dolore trompita, ol pri Lanyon. \par \emdash \u8197\'20Vi scias, ke mi neniam aprobis \u285\'67in, da\u365\'75rigis Utterson, senkompate malatentante la novan temon. \par \emdash \u8197\'20Mian testamenton? Jes, certe, mi scias tion, diris la doktoro iomete akre, tion vi jam diris al mi. \par \emdash \u8197\'20Nu, mi diras tion al vi denove, da\u365\'75rigis la le\u285\'67\-isto; mi lastatempe eksciis ion rilate al la juna Hyde. \par La granda bela viza\u285\'67o de D-ro Jekyll pali\u285\'67is \u285\'67is la lipoj mem, kaj nigreco aperis \u265\'63irka\u365\'75 liaj okuloj. \par \emdash \u8197\'20Mi ne volas a\u365\'75di plu, li diris. Tiun temon, mi pensis, ni konsentis ne plu aludi. \par \emdash \u8197\'20Tio, kion mi a\u365\'75dis, estis abomena, diris Utterson. \par \emdash \u8197\'20Tio ne povas \u349\'73an\u285\'67i la aferon. Vi ne komprenas mian pozicion, respondis la doktoro, kun ia nekonsek\-venceco de maniero. Mi trovi\u285\'67 as en doloriga situacio, Utterson. Mia pozicio estas tre stranga, ja tre stranga. Estas unu el tiuj aferoj, kiujn la diskutado ne povas ripari. \par \emdash \u8197\'20Jekyll, diris Utterson, vi min intime konas; mi estas homo konfidinda. Faru pri \u265\'63i tio plenan malka\u349\'73an konfeson, kaj mi neniel dubas, ke mi povos eltiri vin el via embaraso. \par \emdash \u8197\'20Mia bona Utterson, diris la doktoro, estas tre\-ege bona viaparte, kaj mi ne trovas vortojn, per kiuj vin danki. Mi plene kredas vin; mi konfidus al vi pli\-vole ol al \u265\'63 iu alia vivanta, ja, plivole ol al mi mem, se mi povus fari la elekton; sed vere ne estas tio, kion vi supozas, ne estas tiel malbone; kaj \u285\'67uste por trank\-viligi vian bonan koron, mi diros al vi \u265\'63 i tion: Tuj kiam mi volos, mi povos min liberigi de S-ro Hyde. Pri tio mi donas al vi mian manon, kaj mi dankas vin ree kaj ree. Kaj mi aldonos nur unu malgrandan vorton, Utterson, kiun, \emdash mi estas certa pri tio, \emdash vi akceptos sen ofendi \u285\'67o: ke \u265\'63i tio estas privata afero, kaj mi vin petas, lasu \u285\'67in dormadi. \par Utterson pripensadis dum kelkaj momentoj, rigard\-ante en la fajron. \par \emdash \u8197\'20Mi havas nenian dubon, ke vi estas tute prava, li diris fine, stari\u285\'67ante. \par \emdash \u8197\'20Nu, bone, sed \u265\'63ar ni tu\u349\'73is tiun \u265\'63i aferon, kaj por la lasta fojo, kiel mi esperas, da\u365\'75rigis la doktoro, estas unu punkto, kiun mi dezirus al vi komprenigi. Mi havas vere grandan intereson al la malfeli \u265\'63a Hyde. Mi scias, ke vi vidis lin; li tion diris al mi; kaj mi timas, ke li kondutis mal\u285\'67 entile. Sed mi ja sincere havas grandan, grandegan intereson al tiu junulo; kaj se mi estus forprenita, Utterson, mi deziras, ke vi promesu al mi, toleri lin kaj havigi al li liajn rajtojn. Vi tion farus, mi pensas, se vi scius \u265\'63ion; kaj estus \u349\'73ar\u285\'67o forigita de mia animo, se vi promesus. \par \emdash \u8197\'20Mi ne povas \u349\'73ajnigi, ke mi iam amos lin, diris la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20Tion mi ne postulas, petegis Jekyll, metante sian manon sur la brakon de la alia, mi postulas nur la justecon; mi petas nur, ke vi helpu lin pro amo al mi, kiam mi \u265\'63i tie ne estos plu. \par Utterson ek\u285\'67emis malgra\u365\'75vole. \par \emdash \u8197\'20Nu, li diris, mi promesas. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525826}La afero pri la Carew}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Elp. }{\i\lang0 Karu}{\lang0 .}}}{-mortigo{\*\bkmkend _Toc184525826} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {Preska\u365\'75 unu jaron poste, en la monato oktobro 18**, Londono estis ektimigita de krimo de stranga kruel\- egeco, kiun igis pli rimarkinda la alta rango de la viktimo. La detaloj estis malmultaj kaj timigaj. Serv\-istino, lo\u285\'67anta sola en domo ne malproksima de la rivero, estis suprenirinta por ku\u349\'73i\u285\'67i \u265\'63irka\u365\'75 la dekunua. Kvankam nebulo ruli\u285\'67adis super la urbo dum la fruaj horoj, la unua parto de la nokto estis sennuba, kaj la strateto, sur kiun rigardis la fenestro de la servistino, estis brile lumigata de la plena luno. \u348\'53ajnas, ke \u349\'73 i estis romantikema, \u265\'63ar \u349\'73i sidi\u285\'67is sur sian keston, kiu staris \u285\'67uste sub la fenestro, kaj enprofundi\u285\'67is en rev\-adon. Neniam, \emdash \u349\'73i kutimis diri kun fluantaj larmoj, kiam \u349\'73 i rakontis la okazinta\u309\'6aon, \emdash neniam \u349\'73i estis sentinta sin pli en paco kun \u265\'63iuj homoj, a\u365\'75 pensinta pli bonvole pri la mondo. Kaj dum \u349\'73i tiel sidadis, \u349\'73i ekvidis mal\- junan, belan sinjoron kun blankaj haroj, alproksimi\u285\'67\-antan sur la strateto; kaj anta\u365\'75enirantan renkonte al li, alian tre malgrandan sinjoron, kiun komence \u349\'73i malpli atentis. Kiam ili alvenis \u285\'67is reciproka a\u365\'75d\- ebleco \emdash kio estis \u285\'67uste sub la okuloj de la servistino \-\emdash la pli a\u285\'67a viro klinsalutis kaj alparolis al la alia per tre bela maniero de \u285\'67entileco. Ne \u349\'73 ajnis, ke la temo de lia parolado estas grava; efektive, de lia montrado \u349\'73ajnis, ke li nur demandas pri la vojo; sed la luno brilis sur lian viza\u285\'67on dum li parolis, kaj pla\u265\'63is al la knabino \u285\'67 in observi, tiel senkulpan kaj malnovmodan bonkorecon de maniero \u285\'67i \u349\'73ajnis elspiri, tamen estis anka\u365\'75 \u265\'63e \u285\'67i io alta, kvaza\u365\'75 de ia bonfondita memkon\-tento. Balda\u365\'75 \u349\'73 ia rigardo vagis al la alia, kaj \u349\'73i estis surprizita rekoni en li unu S-ron Hyde, kiu foje vizitis \u349\'73ian mastron, kaj al kiu \u349\'73i eksentis antipation. Li portis en la mano pezan bastoneton, kiun li sencele manumis; sed li re spondis nenian vorton, kaj \u349\'73ajnis a\u365\'75skulti kun malfacile retenata malpacienco. Kaj tiam subite li eks\-plodis en grandan flami\u285\'67on de kolero, frapante per la piedo, svingegante sian bastonon, kaj kondutante, \emdash kiel diris la servistino, \emdash kvaza\u365\'75 frenezulo. La maljunulo retiri\u285\'67is unu pa\u349\'73on, kun mieno de homo treege surprizita kaj iome \u265\'63agrenita; kaj \u265\'63e tio, S-ro Hyde diskrevigis \u265\'63 iujn limojn kaj bastonegis lin teren. Kaj jen tuj poste kun simia furiozo li premegadis subpiede sian viktimon, kaj hajligis sur lin tian ventegon da batoj, ke la ostoj a\u365\'75deble frakasi\u285\'67 is kaj la korpo saltadis sur la vojo. Pro la teruro de tiu vida\u309\'6ao kaj tiuj sonoj, la servistino svenis. \par Estis la dua horo, kiam \u349\'73i rekonscii\u285\'67is kaj venigis la policon. La mortiginto jam anta\u365\'75 longe foriris; sed tie ku\u349\'73 is lia mortigito meze de la strateto, nekredeble senformigita. La bastono per kiu la ago estis farita, kvankam el iu malofta tre fortika kaj peza ligno, rompi\u285\'67is \u265\'63 e la mezo per la egeco de tiu sensenta krueleco, kaj unu splitigita duono estis ruli\u285\'67inta en la defluilon, la alian sendube forportis la mortiginto. Monujo kaj ora po\u349\'73horlo\u285\'67o estis trovitaj sur la mort\-igito, sed nenia karto a \u365\'75 papero, krom sigelita kaj afrankita koverto, kiun li kredeble portis al la po\u349\'73to, kaj kiu surhavis la nomon kaj adreson de S-ro Utterson. Tiun \u265\'63i oni alportis la sekvintan matenon al la le\u285\'67isto anta\u365\'75 ol li levi \u285\'67is; kaj \u285\'67in vidinte kaj scii\u285\'67inte pri la cirkonstancoj, li tuj elpu\u349\'73is solenan lipon. \par \emdash \u8197\'20Mi diros nenion, \u285\'67is mi vidos la kadavron, li diris, \u265\'63i tio povas esti tre grava. Bonvolu atendi dum mi vesti\u285\'67os. \par Kaj kun la sama serioza viza\u285\'67o li rapide maten\-man\u285\'67is kaj veturadis al la policejo, kien oni estis al\-portinta la kadavron. Tuj kiam li eniris en la \u265\'63ambron, li faris jesan kapsignon. \par \emdash \u8197\'20Jes, li diris, mi rekonas lin. Mi beda\u365\'75ras diri, ke tiu \u265\'63i estas Sir Danvers Carew. \par \emdash \u8197\'20Mia Dio! sinjoro, ekkriis la policisto, \u265\'63u estas eble? Kaj tuj poste lia okulo ekbrilis pro profesia ambicio. Tio \u265\'63i faros grandan bruon, li diris, kaj eble vi povos helpi nin kapti la krimulon. Kaj mallonge li rakontis tion, kion la servistino estis vidinta, kaj al\-montris la rompitan bastonon. \par S-ro Utterson jam tremis \u265\'63e la nomo Hyde; sed kiam oni metis anta\u365\'75 lin la bastonon, li ne povis dubi plu; rompita kaj elbatita kvankam \u285\'67i estis, li rekonis \u285\'67in kiel unu, kiun li mem donacis anta\u365\'75 multaj jaroj al Harry Jekyll. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u tiu \u265\'63i S-ro Hyde estas persono de malalta kresko? li demandis. \par \emdash \u8197\'20Speciale malgranda kaj speciale fi-aspekta, tiel la servistino lin nomas, diris la oficisto. \par S-ro Utterson pripensadis; poste, levante la kapon: \par \emdash \u8197\'20Se vi venos kun mi en mia veturilo, li diris, mi kredas, ke mi povos konduki vin al lia domo. \par Estis jam preska\u365\'75 la na\u365\'75a de la mateno, kaj okazis la unua nebulo de la sezono. Granda \u265\'63okoladkolora vaporo mallevi\u285\'67is de la \u265\'63ielo kvaza\u365\'75 \u265\'63erkokovrilo, sed la vento sen\u265\'63 ese atakegis kaj forpelis tiujn remparig\-itajn vaporojn; tiel, ke dum la malrapida rampado de la fiakro el unu strato sur la alian, S-ro Utterson povis vidi mirindan nombron da gradoj kaj nuancoj de krepuska lumo; \u265\'63ar jen malhelis kvaza\u365\'75 en la profundo de vespera \u265\'63ielo; jen la ardado de ri\u265\'63a flamstriita bruno, kiel la brilo de ia stranga brulado, kaj jen, momente, la nebulo tute distri\u285\'67is, kaj palega radio da taglumo traglitis inter la turni\u285\'67antaj volva \u309\'6aoj de l\rquote va\-poro. La funebreca kvartalo Soho, vidata sub \u265\'63i tiuj \u349\'73an\u285\'67i\u285\'67antaj ekrigardoj kun siaj kotaj vojoj kaj mal\-elegantaj preterirantoj, kaj siaj lanternoj, kiuj estis a\u365\'75 ankora\u365\'75 ne estingitaj a\u365\'75 rebruligitaj por kontra\u365\'75batali tiun \u265\'63i mal\u285\'67ojan reinvadon de la mallumo, \u349\'73ajnis, al la okuloj de la le\u285\'67isto, simili kvartalon de urbo en ia ko\u349\'73 maro. Liaj pensoj, plie, estis tinkturitaj de la plej malgajaj koloroj; kaj kiam li ekrigardis sian vetur\-kunulon, li sentis ian tu\u349\'73on de tiu teruro al la le\u285\'67o kaj \u285\'67iaj oficistoj, kiu foje povas ataki e\u265\'63 la plej ho\- nestan. Kiam la veturilo haltis \u265\'63e la montrita adreso, la nebulo iome levi\u285\'67is, kaj li ekvidis malhelan straton, \u285\'67indrinkejon, francan man\u285\'67eja\u265\'63on, multajn \u265\'63ifone vest\-itajn infanojn, kun\- premitajn en la domaj enirejoj, kaj multajn virinojn, el diversaj nacioj, elirantajn kun \u349\'73losilo en la mano por trinki matenan glason; kaj, la sekvintan momenton, la nebulo, bruna kiel la umbro-tero, remalsuprenvenis sur tiun lokon kaj for\-tran \u265\'63is lin de la friponejo lin \u265\'63irka\u365\'75anta. \u264\'43i tie estis la hejmo de la favorato de Henry Jekyll; de homo heredonta kvaronon da miliono sterlinga. \par Ar\u285\'67enthara maljunulino, kun viza\u285\'67o kvaza\u365\'75 el eburo, mal\-fermis la pordon. \u348\'53i havis malbonan viza\u285\'67on, glatigitan per la hipokriteco; sed \u349\'73ia maniero estis bonega. \par \emdash \u8197\'20Jes, \u349\'73i diris, ja logas S-ro Hyde tie \u265\'63 i, sed ne estas hejme, li estis en la domo lastan nokton tre malfrue, sed reeliris post malpli ol unu horo; tio tute ne estas stranga; liaj kutimoj estas tre neregulaj, kaj li ofte forestas; ekzemple, \u285\'67is hiera\u365\'75 \u349\'73 i ne vidis lin jam de preska\u365\'75 du monatoj. \par \emdash \u8197\'20Bone, ni do deziras vidi liajn \u265\'63ambrojn, diris la le\u285\'67isto; kaj, kiam la virino komencis deklari, ke tio estas neebla: Mi devas sciigi al vi, kiu estas \u265\'63i tiu kun mi, li aldonis: Tiu \u265\'63i estas Insp ektoro Newcomen, el Scotland Yard}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Elp. }{\i\lang0 Njukomen}{\lang0 el }{\i\lang0 Skotland Jard}{\lang0 (la cefoficejo de la londona detektiva polico).}}}{. \par Ekbrila\u265\'63o de malama \u285\'67ojo aperis sur la viza\u285\'67o de la virino. \par \emdash \u8197\'20Ha! \u349\'73i diris, li estas ser\u265\'63ata! Kion li faris? \par S-ro Utterson kaj la inspektoro rigardis sin reci\-proke. \par \emdash \u8197\'20Li ne \u349\'73ajnas esti tre populara persono, diris \u265\'63i tiu. \par \emdash \u8197\'20Kaj nun, mia bonulino, permesu, ke mi kaj tiu \u265\'63i sinjoro iome \u265\'63irka\u365\'75rigardu. \par El la tuta domo, kiu krom pro la maljunulino restis senhoma, S-ro Hyde estis okupinta nur du \u265\'63ambrojn; sed tiuj estis meblitaj lukse kaj bonguste. \u348\'53ranko estis plenigita de bona vino; la teleraro estis el ar\u285\'67 ento, la tukaro eleganta; bona pentra\u309\'6ao pendis sur la muro, donaco (Utterson supozis) de Henry Jekyll, kiu estis granda virtuozo; kaj la tapi\u349\'73oj estis dikegaj kaj el agrablaj koloroj. En tiu \u265\'63i momento, tamen, la \u265\'63 ambroj portis \u265\'63ian signon de anta\u365\'75nelonga kaj rapida traser\u265\'63\-ado; dise sur la planko ku\u349\'73is vesta\u309\'6aoj, kun la po\u349\'73oj turnitaj eksteren; \u349\'73loseblaj tirkestoj staris malfermitaj, kaj sur la fajrejo ku \u349\'73is amaso da griza cindro, kvaza\u365\'75 multe da paperoj estis bruligitaj. El \u265\'63i tiu cindramaso la inspektoro eltiris la dikan ekstrema\u309\'6aon de verda \u265\'63eklibro, kontra\u365\'75 starintan la efikon de la fajro; la alia duono de la bastono estis trovita post la pordo; kaj, \u265\'63ar tio \u265\'63 i certigis liajn suspektojn, la policano deklaris sin ravita. Vizito al la banko, kie oni sciigis lin, ke kelkmilo da funtoj sterlingaj ku\u349\'73as tie je la kredito de la mortiginto, kompletigis lian kontentecon. \par \emdash \u8197\'20Vi povas havi fidon, sinjoro, diris li al Sinjoro Utterson, ke mi nun havas lin bone en la mano. Li sendube perdis la kapon, alie li neniam lasus la bas\-tonon, kaj, anta\u365\'75 \u265\'63io, neniam bruligus la \u265\'63 ekaron. Nur per mono li povas ja vivi. Ni havas nenion por fari, krom atendi lin \u265\'63e la banko kaj eldoni la afi\u349\'73etojn. \par Tiu \u265\'63i lasta afero, tamen, ne estis tiel facila; \u265\'63ar S-ro Hyde havis malmulte da konatoj, e\u265\'63 la mastro de la servistino lin vidis n ur dufoje, lian parencaron oni povis eltrovi nenie, li estis neniam fotografita, kaj la nemultaj, kiuj povis lin priskribi, tute malkonsentis inter si, la\u365\'75 la kutimo de ordinaraj observantoj. Pri nur unu sola punkto ili konsentis; kaj tiu estis la obsedanta sento de neesprimita kripleco, per kiu la fu\u285\'67into impresis tiujn, kiuj lin vidis. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525827}La okazo pri la letero{\*\bkmkend _Toc184525827} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {Estis malfrue en la posttagmezo, kiam S-ro Utterson al\-venis al la pordo de D-ro Jekyll, kie li estis tuj en\-lasita de Poo le kaj kondukita malsupren preter la kuirejo kaj trans korton, kiu iam estis \u285\'67ardeno, \u285\'67is la konstrua\u309\'6ao, kiun oni nomis indiferente, la laboratorio a\u365\'75 dissekca \u265\'63ambro. La doktoro a\u265\'63 etis la domon de la heredintoj de fama \u293\'68irurgiisto; kaj \u265\'63ar liaj propraj gustoj estis pli \u293\'68emiaj ol anatomiaj, li \u349\'73an\u285\'67\-is la des\-tinon de la konstrua\u309\'6ao en la posta parto de la \u285\'67 ardeno. Estis la unua fojo, kiam la le\u285\'67isto estis akceptita en tiu parto de la lo\u285\'67ejo de sia amiko; kaj li observis la malluman sen\-fenestran konstrua\u309\'6aon kun scivolo, kaj \u265\'63irka\u365\'75 en rigardis kun malagrabla sento de strangeco, dum li transiris la operacian teatron, iam amase plen\-igitan de fervoraj studentoj, nun mal\-plenan kaj silentan, kun la tabloj \u349\'73ar\u285\'67itaj de \u293\'68 emiaj aparatoj, la planko kovrita de kestoj kaj pakpajlo, kaj la lumo malklare fal\-anta tra la nebula kupolo. \u264\'43e la transa flanko, \u349\'73tup\-aro suprenkondukis al pordo kovrita de ru\u285\'67a {\*\bkmkstart bajeto_1}{\*\bkmkend bajeto_1} bajeto}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i\lang0 Bajeto}{\lang0 : Speco de maldelikata flaneleca tuko. A. baize; Fr. bayette; G. Boye; H. bayeta.}}}{ , kaj tra tiu S-ro Utterson estis fine akceptita en la kabineton de la doktoro. Estis granda \u265\'63ambro, \u265\'63irkau\-garnita je vitraj \u349\'73rankoj, meblita interalie per spegul\- ego kaj skribtablo, kaj elrigardis sur la korton per tri polvokovritaj fenestroj kun feraj baroj. Fajro brulis sur la kameno, lampo ekbruligita staris sur la kamen\-breto, \u265\'63ar e\u265\'63 en la domoj la nebulo komencis ku\u349\'73 i dense, kaj tie, proksimege de la varmo, sidis Doktoro Jekyll, \u349\'73ajne morte malsana. Li ne stari\u285\'67is por akcepti sian vizitanton, sed etendis nekore la manon kaj bon\-venigis lin per \u349\'73an\u285\'67ita vo\u265\'63o. \par \emdash \u8197\'20Kaj nun, diris S-ro Utterson, tuj post la eliro de Poole, vi a\u365\'75dis la nova\u309\'6aon, \u265\'63u ne? \par La doktoro tremetis. \par \emdash \u8197\'20Oni kriis \u285\'67in sur la placo, li diris. Mi a\u365\'75dis tion de mia man\u285\'67o\u265\'63ambro. \par \emdash \u8197\'20Unu vorton, diris la le\u285\'67isto. Carew estis mia kliento, sed tio vi anka\u365\'75 estas; kaj mi volas scii, kion mi devas fari. Vi ja ne estis sufi\u265\'63e freneza, ka\u349\'73i ie tiun \u265\'63i kanajlon? \par \emdash \u8197\'20Utterson, mi \u309\'6auras anta\u365\'75 Dio, ekkriis la doktoro, mi \u309\'6auras anta\u365\'75 Dio, ke mi neniam revidos lin plu. Mi ligas min al vi per mia honoro, ke mi de nun \u265\'63esigos \u265\'63ian rilaton kun li en tiu \u265 \'63i mondo. \u264\'43io fini\u285\'67is. Kaj, efektive, li ne bezonas ian helpon; vi ne konas lin kiel mi; li estas for el dan\u285\'67ero, tute for el dan\u285\'67ero. Atentu miajn vortojn, oni pri li ne a\u365\'75dos plu. \par La le\u285\'67isto a\u365\'75skultis malgaje. Ne pla\u265\'63is al li la febra maniero de lia amiko. \par \emdash \u8197\'20Vi \u349\'73ajnas tre certa pri li, li diris, kaj por vi mem mi esperas, ke vi estos prava. Se okazus proceso, via nomo eble aperus. \par \emdash \u8197\'20Mi estas tute certa pri li, respondis Jekyll, por tio mi havas sciobazon, kiun mi povas konfidi al neniu. Sed estas unu afero, pri kiu vi povas min konsili. Mi ricevis \emdash mi ricevis leteron, kaj min embarasas decidi, \u265\'63 u mi devus montri \u285\'67in al la polico. Mi volus lasi la aferon en viaj manoj, Utterson; vi ju\u285\'67us sa\u285\'67e, mi estas certa, tiel grandan konfidon mi havas al vi. \par \emdash \u8197\'20Vi timas, mi supozas, ke \u285\'67i povus konduki al lia trovi\u285\'67o, \u265\'63u ne? demandis la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20Ne, diris la alia. Mi ne povas diri, ke min tu\u349\'73as, kio fari\u285\'67os Hyde, kun li mi ne rilatos plu. Mi pensis pri mia propra reputacio, kiun \u265\'63i tiu malaminda afero iom kom\-promitis. \par Utterson pripensadis iom. Lin mirigis la egoismo de lia amiko kaj, tamen, trankviligis lin. \par \emdash \u8197\'20Nu, li diris fine, permesu, ke mi vidu la le\-teron. \par La letero estis skribita la\u365\'75 stranga vertikala ma\-niero, kaj subskribita \'abEdward Hyde\'bb; kaj \u285\'67i sciigis, sufi\u265\'63e mallonge, ke la bonfarinto de la skribinto, D-ro Jekyll, al kiu li estis de longe tiel malinde re\- paginta milon da favoroj, ne bezonas timi pri lia sen\-dan\u285\'67ereco, \u265\'63ar li havas rimedojn por forkuri, al kiuj li havas absolutan fidon. Sufi\u265\'63e pla\u265\'63is al la le\u285\'67isto \u265\'63i tiu letero; \u285\'67 i donis pli bonan aspekton al la intimeco, ol li jam atendis, kaj li kulpigis sin pro kelkaj siaj anta\u365\'75aj suspektoj. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi havas la koverton? li demandis. \par \emdash \u8197\'20Mi bruligis \u285\'67in, respondis Jekyll, anta\u365\'75 ol konscii kion mi faris; sed \u285\'67i portis nenian stampon de l\rquote po\u349\'73to. Oni alportis \u285\'67in private. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u mi konservu \u265\'63i tion kaj dormu sur \u285\'67i?}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 T.e. pripensi pri gi.}}}{ demandis Utterson. \par \emdash \u8197\'20Mi deziras, ke vi decidu por mi tute, estis la respondo. Mi perdis \u265\'63ian fidon al mi mem. \par \emdash \u8197\'20Nu, mi pripensos, diris la le\u285\'67isto. Kaj nun unu vorton plu. Estis Hyde, \u265\'63u ne, kiu diktis la kondi\u265\'63ojn en via testa\-mento pri tiu malapero? \par La doktoron \u349\'73ajne kaptis eksveno. Li kunpremis la lipojn kaj jesis per kapsigno. \par \emdash \u8197\'20Tion mi divenis, diris Utterson. Li intencis pereigi vin. Nur iom plu, kaj vin jam estus trafinta la morto. \par \emdash \u8197\'20Min trafis io multe pli efika, respondis solene la dok\-toro. Min trafis averto \emdash ho Dio! Utterson, kia averto! \par Kaj li momente kovris la viza\u285\'67on per la manoj. \par Elirante, la le\u285\'67isto haltis kaj iom kunparoladis kun Poole. \par \emdash \u8197\'20Oni hodia\u365\'75 alportis leteron, li diris. Kian as\-pekton havis la portinto? \par Sed Poole estis certega, ke nenio venis krom po\u349\'73te, kaj e\u265\'63 tiel nur cirkuleroj. \u264\'43i tiu nova\u309\'6ao forsendis la vizitinton kun renovigitaj timoj. Evidente la letero alvenis per la laboratoria pordo. Eble ja \u285\'67 i estis skribita en la kabineto, kaj se tiel estas, \u285\'67i devas esti ju\u285\'67ata alie kaj traktata kun tiom pli da singardemo. La \u309\'6aurnalvendistoj, dum li iris, sinra\u365\'75kige kriegis la\u365\'75longe la trotuaroj: \par \emdash \u8197\'20Speciala eldono! Terura mortigo de Parlament\-ano! \par Tio estis la funebra parolado jam de unu amiko kaj kliento. Kaj li ne povis ne timi, ke la bonfamo de ankora\u365\'75 alia amiko estos tirata malsupren en la turn\-i\u285\'67ado de l\rquote skandalo. La decido, kiun li devos fari estis almena\u365\'75 iom delikata; kaj memfida kvankam li estis la\u365\'75 kutimo, li komencis dorloti deziron, havi ies konsilon. \par Balda\u365\'75 poste, li sidis \u265\'63e unu flanko de sia propra kameno, kun S-ro Guest}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\lang0 Elp. }{\i\lang0 Gest}{\lang0 .}}}{ , sia \u265\'63efkomizo, \u265\'63e la alia, kaj meze inter ili, je delikate kalkulita distanco de la fajro, staris botelo da ia speciala malnova vino, kiu de longe ku\u349\'73adis nesunumata en la fundamentoj de lia domo. La nebulo ankora\u365\'75 dormis pendfluge super la dron\-inta urbo, kie la lampoj lumetis kiel karbunkoloj, kaj tra la obtuziganta ka\u349\'73anta amaso de tiuj falintaj nuboj la procesio de la vivo de l\rquote urbo ankora\u365\'75 enrul\-i\u285\'67 adis tra la grandaj arterioj kun sonego kvaza\u365\'75 de potenca vento. Sed la \u265\'63ambro estis gaja en la lumo de l\rquote fajro. En la botelo la acidoj estis jam de longe solvi\u285\'67intaj; kun la da\u365\'75rado de l\rquote tempo la imperia tinkturo dol\u265\'63i\u285\'67is tiel same, kiel la koloro en koloritaj fenestroj alprenas nuancojn pli ri\u265\'63ajn; kaj la ardeco de varmegaj a\u365\'75tunaj posttagmezoj sur montetflankaj vinberejoj estis preta liberi\u285\'67 i kaj distri la nebulojn de Lon\-dono. Nesenteble la le\u285\'67isto fandi\u285\'67is. Al neniu li ka\u349\'73is malpli da sekretoj, ol al S-ro Guest. Li ja ne estis \u265\'63iam certa, ke li ka\u349\'73 is tiom, kiom li intencis. Guest ofte iris al la doktora domo pri aferoj. Li konis Poole, li povis apena\u365\'75 ne ri\-marki la intimecon de S-ro Hyde en tiu domo; li povus fari konkludojn. \u264\'43 u do ne estus konsilinde, ke li vidu leteron, kiu tiun misteron klarigas? Kaj anta\u365\'75 \u265\'63io, \u265\'63ar Guest, estante fervora studanto kaj kritikanto de skrib\- manieroj, konsiderus la konfidon natura kaj kompleza? Guest plie estis konsilemulo; li apena\u365\'75 legus tian strangan dokumenton, ne eldirante rimarkon, kaj la\u365\'75 tiu rimarko S-ro Utterson povos direkti sian estontan agadon. \par \emdash \u8197\'20Estas mal\u285\'67oja afero pri Sir Danvers, li diris. \par \emdash \u8197\'20Ja efektive \u285\'67i estas, sinjoro. \u284\'47i elvokis grandan publik\-an senton, respondis Guest. \emdash Kompreneble la krimulo estis freneza. \par \emdash \u8197\'20Mi multe dezirus a\u365\'75di vian opinion pri tio, res\-pondis Utterson. Mi havas \u265\'63i tie dokumenton de li skribitan; estas tute inter ni, \u265\'63ar mi apena\u365\'75 scias, kion fari pri \u285\'67i: e\u265\'63 plej bonaspekte la afero estas malbela. Sed jen, tute la\u365\'75 via speciala intereso: a\u365\'75to\-grafo de mortiginto. \par La okuloj de Guest plibrilis, kaj li tuj komencis esplori \u285\'67in pasie. \par \emdash \u8197\'20Ne, sinjoro, li diris, ne freneza; sed estas stranga skrib\-maniero. \par \emdash \u8197\'20Kaj la\u365\'75 \u265\'63iuj diroj anka\u365\'75 tre stranga skribinto, aldonis la le\u285\'67isto. \par \u284\'47uste en tiu momento la servisto eniris kun letereto. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u tiu estas de D-ro Jekyll, sinjoro? demandis la komizo. Mi pensis, ke mi rekonas la skribon. \u264\'43u estas io privata, S-ro Utterson? \par \emdash \u8197\'20Nur invito al vesperman\u285\'67o. Kial? \u264\'43u vi deziras \u285\'67in rigardi? \par \emdash \u8197\'20Momenton. Mi dankas vin, sinjoro, kaj la komizo metis la du foliojn flankon \u265\'63e flanko kaj zorge komparis ilian enhavon. \par \emdash \u8197\'20Dankon, sinjoro, li fine diris, redonante amba\u365\'75, estas tre interesa a\u365\'75tografo. \par Okazis longa pa\u365\'75zo, dum kiu S-ro Utterson batalis kontra\u365\'75 si mem. \par \emdash \u8197\'20Kial vi komparis ilin, Guest? li subite demandis. \par \emdash \u8197\'20Nu, sinjoro, respondis la komizo, estas iom rimarkinda simileco; la du skribmanieroj estas la\u365\'75 multaj punktoj identaj, nur malsimile klinitaj. \par \emdash \u8197\'20Iom strange, diris Utterson. \par \emdash \u8197\'20Ja estas, kiel vi diras, iom strange, respondis Guest. \par \emdash \u8197\'20Bone estus, ne paroli pri tiu \u265\'63i letero, vi kom\-prenas, diris la mastro. \par \emdash \u8197\'20Jes, sinjoro, diris la komizo, mi komprenas. \par Sed S-ro Utterson, tuj kiam li estis sola tiun nokton, en\u349\'73losis la leteron en sia forta kofro, kaj tie \u285\'67i ripoz\-adis de tiam anta\u365\'75en. \par \emdash \u8197\'20Kio! li pensis, Harry Jekyll falsi por mortig\-into! \par Kaj lia sango malvarmi\u285\'67is en liaj vejnoj. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525828}La rimarkinda okazo pri Doktoro Lanyon{\*\bkmkend _Toc184525828} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {La tempo pasadis; miloj da funtoj sterlingaj estis propon\-itaj kiel rekompenco, \u265\'63ar la morto de Sir Danvers ofendis kiel publika malfeli\u265\'63 o, sed S-ro Hyde estis malaperinta el la sciado de la polico kvaza\u365\'75 li neniam ekzistis. Oni ja elfosis multon pri lia estinta vivado, kaj \u265\'63io estis malbonfama; rakontoj elsaltis pri lia krueleco tiom senkompatema kiom perforta; pri lia malnobla vivado, pri liaj strangaj kunuloj, pri la mal\-amo, kiu \u349\'73ajnis \u265\'63irka\u365\'75i lian karieron; sed pri lia nun\-tempa ka\u349\'73ejo, ne e\u265\'63 murmureto. De l\rquote tempo, kiam li forlasis la domon en Soho, la matenon de la mortigo, li simple malaperis; kaj iom post iom, kun la pasado de la tempo, S-ro Utterson komencis perdi la unuan varmegecon de sia timo kaj pli kvieti\u285\'67 i en si mem. La morto de Sir Danvers estis liaopinie pli ol kompensita per la malapero de S-ro Hyde. Jam kiam tiu malbona influo estis forigita, nova vivo komenci\u285\'67 is por Doktoro Jekyll. Li elvenis el sia soleco, renovigis rilatojn kun siaj amikoj, fari\u285\'67is denove ilia familiara gasto kaj regalanto; kaj, kvankam li estis \u265\'63iam konita kiel bon\-faranto, li nun estis ne malpli f ama pro sia pieco. Li estis tre okupata, li estis multe en la libera aero, li faris la bonon; lia viza\u285\'67o \u349\'73ajnis malfermi\u285\'67i kaj pli\-heli\u285\'67i, kvaza\u365\'75 pro interna konscio de servofarado; kaj dum pli ol du monatoj la doktoro vivis en paco. \par La 8-an de januaro, Utterson estis man\u285\'67inta \u265\'63e la doktoro kun malgranda invititaro; Lanyon \u265\'63eestis; kaj la viza\u285\'67o de la mastro rigardis de unu al la alia kiel en la pasintaj tagoj, kiam la trio estis nedisigeblaj amikoj. \par La 12-an, kaj ree la 14-an, la pordo restis ferm\-ita kontra\u365\'75 la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20La doktoro ne povas forlasi la domon, Poole diris, kaj li akceptas neniun. \par La 15-an, li ree provis kaj ree estis rifuzita; kaj, kutiminte dum la lastaj du monatoj vidi sian amikon jam preska\u365\'75 \u265\'63iu\-tage, li trovis \u265\'63i tiun revenon al la soleco iom peza sur sia animo. La kvinan nokton, li invitis Guest vesperman\u285\'67i kun li, kaj, la sesan, li iris al D-ro Lanyon. \par Tie almena\u365\'75 oni ne rifuzis enlasi lin; sed enirante, li estis terurita pro la \u349\'73an\u285\'67o okazinta en la mieno de la doktoro. Mort\-ordono estis legeble skribita sur lia viza\u285\'67o. La iama rozkolora viza\u285\'67o estis pali\u285 \'67inta; la karno konsumi\u285\'67is; li estis videble pli senhara kaj pli maljuna; kaj, tamen, ne estis tiom tiuj signoj de ra\-pidega fizika disfalo, kiuj altiris la observadon de la le\u285\'67isto, kiom rigardo el la okulo kaj eco de maniero, kiuj \u349\'73ajnis atesti pri ia profunde ku\u349\'73anta teruro de la mento. Ne ver\u349\'73ajne estis, ke la doktoro timas la morton; kaj tion tamen Utterson estis tentata suspekti. \par \emdash \u8197\'20Jes, li pensis, li estas kuracisto, li sendube konas sian propran staton, kaj scias, ke liaj tagoj estas kalkulitaj; kaj la scio estas pli, ol li povas toleri. \par Kaj tamen, kiam Utterson parolis pri lia malsana aspekto, estis kun \u349\'73ajno de granda firmeco, ke Lanyon deklaris sin kondamnita al la morto. \par \emdash \u8197\'20Min trafis granda \u349\'73oko, li diris, kaj mi neniam resan\-i\u285\'67os. Estas afero nur de semajnoj. Nu, la vivado estis agrabla; mi \u349\'73atis \u285\'67in, jes, sinjoro, mi kutimis \u285\'67in \u349\'73 ati. Mi foje pensas, ke se ni scius \u265\'63ion, ni pli \u285\'67ojus foriri. \par \emdash \u8197\'20Jekyll estas anka\u365\'75 malsana, diris Utterson, \u265\'63u vi vidis lin? \par Sed la viza\u285\'67o de Lanyon \u349\'73an\u285\'67i\u285\'67is, kaj li levis tremantan manon. \par \emdash \u8197\'20Mi volas nek vidi nek a\u365\'75di plu pri D-ro Jekyll, li diris per la\u365\'75ta \u349\'73ancelata vo\u265\'63o. Kun tiu persono mi ne rilatos plu, kaj mi petas, ke vi evitu \u265\'63ian aludon al iu, kiun mi konsideras mortinta. \par \emdash \u8197\'20Tut, tut! diris S-ro Utterson. Kaj tiam, post longa pa\u365\'75zo: \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u mi ne povas fari ion? li demandis, ni estas tri tre malnovaj amikoj, Lanyon; ni ne vivados sufi\u265\'63e longe, por fari aliajn. \par \emdash \u8197\'20Nenio estas farebla, respondis Lanyon, demandu al li mem. \par \emdash \u8197\'20Li ne volas akcepti min, diris la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20Tio min ne surprizas, estis la respondo. Iam, Utterson, kiam mi estos mortinta, vi eble scii\u285\'67os pri la praveco kaj malpraveco de \u265\'63i tiu afero. Mi ne povas diri. Kaj dume, se vi povas sidadi kun mi kaj paroladi pri aliaj aferoj, pro Dio restu kaj tiel faru; sed, se vi ne povas eviti tiun malbenitan temon, je la nomo de Dio foriru, \u265\'63ar tion mi ne povas elporti. \par Alveninte hejmen, Utterson tuj sidi\u285\'67is kaj skribis al Jekyll, plendante pri sia eksigo de lia domo, kaj demandante la ka\u365\'75zon de \u265\'63i tiu malfeli\u265\'63a disi\u285\'67o rilate Lanyon; kaj la morga\u365\'75 a tago alportis al li longan respondon, jen tre kortu\u349\'73ante verkitan, jen kun senco mallume mistera. La malpaco kun Lanyon estis ne\-kuracebla. \par \emdash \u8197\'20 Mi ne kulpigas mian malnovan amikon, Jekyll skribis, sed mi partoprenas lian opinion, ke ni devas neniam revidi unu la alian. Mi intencas de nun vivadi en ekstrema soleco; vi devos ne esti surprizata, nek dubi pri mia amikeco, se mia pordo estos ofte fermata e\u265\'63 kontra\u365\'75 vin. Vi devos toleri, ke mi iradu la\u365\'75 mia propra malluma vojo. Mi faligis sur min punon kaj dan\u285\'67eron, kiujn mi ne povas nomi. Se mi estas la \u265\'63efa el pekintoj, mi estas anka\u365\'75 la \u265\'63 efa el suferantoj. Mi ne povis pensi, ke tiu \u265\'63i tero havas lokon por suferoj kaj teruroj tiel anim\u349\'73ancelantaj; kaj por malpezigi tiun \u265\'63i fatalon, vi povas fari nur \u265\'63i tion: respekti mian silentadon. \par Utterson miregis; la malbona influo de Hyde estis for\-tirita, la doktoro jam revenis al siaj kutimaj taskoj kaj amikoj; anta\u365\'75 unu semajno, la estonteco estis rid\-etanta kun \u265\'63ia promeso pri gaja kaj estimata mal\- juneco; kaj, jen, subite, amikeco kaj paco de animo, kaj la tuta vojiro de lia vivo ruini\u285\'67is. Tiel granda kaj neanta\u365\'75pensita \u349\'73an\u285\'67o montris al frenezeco; sed la\u365\'75 la teni\u285\'67 o kaj paroloj de Lanyon, devas ekzisti por \u285\'67i ka\u365\'75zo pli profunda. \par Semajnon post tio D-ro Lanyon enliti\u285\'67is, kaj anta\u365\'75 ol pasis dekkvar tagoj li mortis. La nokton post la enterigo, \u265\'63e kiu li estis dolore kortu\u349\'73ita, Utterson \u349\'73losis la pordon de sia privata oficejo, kaj sidante tie en la lumo de malgaja kandelo li eltiris kaj metis anta\u365\'75 sin koverton adresitan per la mano kaj sigelitan per la sigelilo de sia mortinta amiko. \'ab PRIVATA: por la manoj de J. G. Utterson SOLA, kaj en la okazo de lia anta\u365\'75morto, }{\i detruota nelegite}{\'bb, tiel \u285\'67i estis emfaze surskribita; kaj la le\u285\'67isto timegis rigardi la enhavon. \par \emdash \u8197\'20Mi hodia\u365\'75 enterigis jam unu amikon, li pensis, kion fari, se \u265\'63i tio kostos al mi alian? \par Kaj poste li kondamnis la timon kiel nelojalecon, kaj rompis la sigelon. Interne trovi\u285\'67is alia enmeta\u309\'6ao, anka\u365\'75 sigelita, kaj signita sur la koverto jene: \'abMal\-fermota nur post la morto a\u365\'75 malapero de Doktoro Henry Jekyll.\'bb Utterson ne povis fidi siajn okulojn. Jes, la vorto estis ja }{\i malapero}{; kaj tie \u265\'63i denove, kiel en la freneza testamento, kiun li anta\u365\'75 longe redonis al \u285\'67ia a\u365\'75 toro, jen denove estis kunligitaj la ideo de malapero kaj la nomo de Harry Jekyll. Sed en la testamento, tiu ideo naski\u285\'67is el la fisugestio de la viro Hyde; \u285\'67i estis metita tien la\u365\'75 celo nur tro evidenta kaj terura. Sed skribita de la mano de Lanyon, kion \u285\'67i povas signifi? Kreskis en la administranto granda scivolo, malatenti la malpermeson kaj tuj esplori \u285\'67 is la fundo tiujn misterojn; sed la profesia honoro kaj fideleco al lia mortinta amiko estis severaj devoj; kaj la pako ku\u349\'73is en la plej interna angulo de lia privata forta kofro. \par Tamen, for\u349\'73ovi la scivolecon ne estas \u285\'67in venki, kaj oni povas dubi, \u265\'63u de tiu tago anta\u365\'75en Utterson deziris la kun\-estadon de sia amiko kun tiom da fervoro. Li pensis pri li bonkore, sed liaj pensoj estis mal\- trankvilaj kaj plenaj de timo. Li ja iris viziti lian domon; sed eble estis por li malembaraso, ke oni mal\-permesis al li la eniron; eble, en sia koro, li preferis paroli kun Poole sur la sojlo, \u265\'63irka\u365\'75ate de la aero kaj la sonoj de l \rquote malfermita urbo, ol esti tralasita en tiun domon de propravola sklaveco por sidadi kaj pa\-roli kun \u285\'67ia nepenetrebla enfermita ermito. Poole ja havis neniun agrablan nova\u309\'6aon por komuniki. La dok\-toro, \u349\'73 ajnis, nun pli ol iam enfermis sin en la kabineto super la laboratorio, kie li e\u265\'63 kelkafoje dormis; li estis malgaja, fari\u285\'67is tre silenta; li ne legis; \u349\'73ajnis, kvaza\u365\'75 io absorbas lian menton. Utterson tiel kutimi\u285\'67 is la \u265\'63iaman sam\-econ de tiuj raportoj, ke li iom post iom maloftigis siajn vizitojn. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525829}La okazo \u265\'63e la fenestro{\*\bkmkend _Toc184525829} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {Okazis unu diman\u265\'63on, kiam S-ro Utterson promen\-adis kiel kutime kun S-ro Enfield, ke ilia vojo kondukis denove tra la flankstrato; kaj ke amba\u365\'75, veninte \u285\'67 is la pordo, haltis por \u285\'67in rigardi. \par \emdash \u8197\'20Nu, diris Enfield, almena\u365\'75 tiu afero estas finita. Ni neniam vidos plu S-ron Hyde. \par \emdash \u8197\'20Mi esperas ke ne, diris Utterson, \u265\'63u mi iam diris al vi, ke mi foje vidis lin kaj partoprenis vian senton de antipatio? \par \emdash \u8197\'20Estis neeble fari unu, ne farante la alian, res\-pondis Enfield, kaj, rilate al tio, kia malsa\u285\'67ulo vi sen\-dube ju\u285\'67is min, \u265\'63ar mi ne sciis, ke tiu \u265\'63 i estis posta enirejo al la domo de D-ro Jekyll! Vi estis parte kulpa, ke mi eltrovis tion e\u265\'63 tiam, kiam mi ja \u285\'67in faris. \par \emdash \u8197\'20Vi do eltrovis, \u265\'63u? diris Utterson, sed se tiel estas, ni povas eniri en la korton kaj rigardi la fenestr\-ojn. Verdire, mi estas maltrankvila pri la kompatinda Jekyll; kaj mi sentas, kvaza\u365\'75 la \u265\'63eesto de amiko, e \u265\'63 ekstere, povus fari al li bonon. \par La korto estis tre malvarmeta kaj iomete malseka, kaj plena de anta\u365\'75tempa krepusko, kvankam la \u265\'63ielo mem, alta supre, estis ankora\u365\'75 hela de la sunsubira lumo. La meza fenestro el la tri estis duone malferm\- ita; kaj, sidantan tute proksime de \u285\'67i, \u285\'67uantan la aeron kun senlima malgajeco de mieno, kvaza\u365\'75 iu senkonsola malliberulo, Utterson vidis D-ron Jekyll. \par \emdash \u8197\'20Kio! Jekyll! li ekkriis, mi esperas, ke vi pli bone fartas. \par \emdash \u8197\'20Mi estas en tre malbona stato, Utterson, res\-pondis la doktoro senespere; tre malbona. Tio ne da\u365\'75ros longe, dankon al Dio. \par \emdash \u8197\'20Vi restas tro multe en la domo, diris la le\u285\'67isto. Vi devus esti ekstere, vipante la sangiradon, kiel S-ro Enfield kaj mi. \u264\'43i tiu estas mia kuzo \emdash S-ro Enfield \emdash D-ro Jekyll. Venu do; prenu vian \u265\'63 apelon kaj faru kun ni viglan promenadon. \par \emdash \u8197\'20Vi estas tre bona, ek\u285\'67emis la alia, mi tre \u349\'73atus tion; sed ne, ne, ne, estas tute neeble; mi ne kura\u285\'67as. Sed vere, Utterson, mi tre \u285\'67 ojas vin vidi; estas ja granda plezuro. Mi volus peti, ke vi kaj S-ro Enfield suprenvenu, sed la loko ja ne estas en deca stato. \par \emdash \u8197\'20Nu, do, diris la le\u285\'67isto bonkore, ni ne povos pli bone fari, ol resti tie \u265\'63i kaj paroli kun vi de kie ni estas. \par \emdash \u8197\'20Tiun proponon mi \u309\'6aus estis riskonta, respondis la doktoro kun rideto. Sed apena\u365\'75 la parolo eliris el lia bu\u349\'73o, la rideto estis forfrapita el lia viza\u285\'67 o kaj sekvita de esprimo tiel profundege terura kaj malespera, ke \u285\'67i }{\i glaciigis}{ la sangon mem al la du sinjoroj mal\-supre. Ili \u285\'67in vidis nur dum momento, \u265\'63ar la fenestro estis rapidege malsuprentirita; sed la ekvido sufi \u265\'63is, kaj ili sin turnis kaj forlasis la korton sen vorto. Silente, anka\u365\'75, ili trairis la flankstraton, kaj nur ven\-inte en apudan straton, turnis S-ro Utterson por rigardi sian kunulon. Ili estis amba\u365\'75 palaj, kaj estis respondo de terurego en iliaj okuloj. \par \emdash \u8197\'20Dio nin pardonu! Dio nin pardonu! diris S-ro Utterson. \par Sed S-ro Enfield nur seriozege skuis la kapon, kaj denove anta\u365\'75en iris silente. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525830}La lasta nokto{\*\bkmkend _Toc184525830} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {S-ro Utterson sidis apud la fajro unu vesperon post la vesperman\u285\'67o, kiam li estis mirigita ricevi viziton de Poole. \par \emdash \u8197\'20Dio min benu, Poole, kio kondukas vin \u265\'63i tien? li ek\-kriis, kaj poste, rigardinte lin duan fojon, kio estas? li aldonis, \u265\'63u la doktoro estas malsana? \par \emdash \u8197\'20S-ro Utterson, diris la viro, io malbona okazas. \par \emdash \u8197\'20Sidi\u285\'67u, kaj jen glaso da vino por vi, diris la le\u285\'67isto. Nun, ne rapidu, kaj diru al mi klare tion, kion vi deziras. \par \emdash \u8197\'20Vi konas la kutimojn de la doktoro, sinjoro, respondis Poole, kaj vi scias, kiel li sin enfermadas. Nu, li estas ree enfermita en sia kabineto; kaj la afero al mi ne pla\u265\'63as, sinjoro, \emdash mi mortu, se \u285\'67i al mi pla \u265\'63as! Sinjoro Utterson, mi ion timas! \par \emdash \u8197\'20Nu, mia brava, diris la le\u285\'67isto, klarigu plene. Kion ja vi timas? \par \emdash \u8197\'20De preska\u365\'75 unu semajno mi ion timas, respondis Poole, obstine malatentante la demandon, kaj mi ne povas elporti tion plu. \par Lia mieno plene konfirmis liajn parolojn; lia maniero estis \u349\'73an\u285\'67ita; kaj krom en la momento kiam li anoncis sian teruron, li ne e\u265\'63 unufoje rigardis la le\u285\'67iston rekte en la viza\u285\'67on. E\u265\'63 nun li ankora\u365\'75 sidis kun la glaso da vino negustumita sur sia genuo, la okuloj direktitaj al angulo de la planko. \par \emdash \u8197\'20Mi ne povas elporti tion plu, li rediris. \par \emdash \u8197\'20Nu, diris la le\u285\'67isto, mi vidas, ke vi ja havas iun bonan motivon, Poole; mi komprenas, ke okazas io grave maltrankviliga. Penu diri al mi, kio estas. \par \emdash \u8197\'20Mi pensas, ke efektivi\u285\'67is ia krima\u309\'6ao, diris Poole ra\u365\'75ke. \par \emdash \u8197\'20Krima\u309\'6ao! ekkriis la le\u285\'67isto, multe timigita kaj sekve iom kolerema. Kia krimo? Kion li ja volas diri? \par \emdash \u8197\'20Mi ne kura\u285\'67as diri, sinjoro, estis la respondo; sed, \u265\'63u vi venos kun mi, vidi por vi mem? \par La sola respondo de S-ro Utterson estis levi\u285\'67i kaj preni sian \u265\'63apelon kaj superveston; sed li rimarkis kun miro la altan gradon de la kontentigo, kiu esprimi\u285\'67is sur la viza\u285\'67o de la servisto, kaj konstatis eble kun ne malpli da miro, ke la vino estas ankora\u365\'75 ne gust\-umita, kiam tiu \u285\'67in remetas sur la tablon por sekvi lin. \par La placo, kiam ili tien alvenis, estis plena de vento kaj polvo. Poole, kiu la tutan vojon estis mar\u349\'73inta unu a\u365\'75 du pa\u349\'73ojn anta\u365\'75e, nun haltis meze de la tro\-tuaro, kaj, malgra\u365\'75 la malvarmega vetero, deprenis sian \u265\'63apelon kaj sekigis la frunt\-on per ru\u285\'67a naztuko. Sed malgra\u365\'75 la rapideco de lia veno, tiu ne estis la roso de la ekzercado, kiun li forvi\u349\'73is, sed la mal\-seketa\u309\'6ao de ia sufokanta angoro; \u265\'63ar lia vo\u265 \'63o, kiam li parolis, estis maldol\u265\'63a kaj rompita, kaj pala lia viza\u285\'67o. \par \emdash \u8197\'20Nu, sinjoro, li diris, jen ni alvenis, kaj Dio per\-mesu, ke nenio malbona okazis. \par \emdash \u8197\'20Amen, Poole, diris la le\u285\'67isto. \par \u264\'43e tio la servisto frapis la\u365\'75 tre diskreta maniero; la pordo estis malfermita sed ankora\u365\'75 detenata per la \u265\'63eno, kaj vo\u265\'63o de interne demandis: \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u estas vi, Poole? \par \emdash \u8197\'20\u264\'43io en ordo, diris Poole, tralasu nin. \par La vestiblo, kiam ili envenis, estis hele lumigita; la fajro estis alte amasigita, kaj \u265\'63irka\u365\'75 la fajrejo la tuta servistaro, viroj kaj virinoj, staris kunpremite kiel \u349\'73afaro. Vidinte S-ron Utterson, la \u265\'63 ambristino histerie ekploretis, kaj la kuiristino, ekkriante: Dank\rquote al Dio! estas S-ro Utterson! anta\u365\'75enkuris kvaza\u365\'75 \u349\'73i dezirus lin enbrakigi. \par \emdash \u8197\'20Kio! Kio! \u264\'43u vi \u265\'63iuj estas \u265\'63i tie? diris la le\u285\'67isto mal\-kontente. Tre neregule, tre maldece, via mastro estus tre mal\-kontenta. \par \emdash \u8197\'20Ili \u265\'63iuj timas, diris Poole. \par Absoluta silento sekvis; neniu protestis; nur la \u265\'63ambr\-istino altigis la vo\u265\'63on kaj nun la\u365\'75te ploris. \par \emdash \u8197\'20Fermu la bu\u349\'73on! Poole diris al \u349\'73i, kun sova\u285\'67eco de maniero, kiu atestis pri liaj propraj malagorditaj nervoj, kaj, efektive, kiam la knabino tiel subite altigis la noton de sia lamentado, ili \u265\'63 iuj eksaltis kaj turnis sin al la interna pordo kun viza\u285\'67oj de teruroplena atendo. \par \emdash \u8197\'20Kaj nun, diris la \u265\'63efservisto, turnante sin al la tran\u265\'63il\-purigisto, donu al mi kandelon, kaj ni tuj plen\-umos la aferon. \par Kaj tiam, li petis al S-ro Utterson lin sekvi, kaj elkondukis lin al la posta \u285\'67ardeno. \par \emdash \u8197\'20Nun, sinjoro, li diris, vi venu kiel eble plej sen\-brue. Mi deziras, ke vi a\u365\'75du, sed ke vi ne a\u365\'75di\u285\'67u. Kaj vidu, sinjoro, se okaze li petus al vi eniri, ne faru. \par La nervoj de S-ro Utterson, \u265\'63e tiu neatendita fin\-i\u285\'67o, faris eksalton, kiu preska\u365\'75 renversis lin, sed li reprenis sian kura\u285\'67\-on kaj sekvis la serviston en la laboratoriejon kaj tra la \u293\'68irurgian teatron, kun \u285 \'67ia malorda\u309\'6ao de ujoj kaj boteloj, \u285\'67is la malsupro de la \u349\'73tuparo. \u264\'43i tie Poole signalis al li, ke li staru flanke kaj a\u365\'75skultu, dum li mem , demetante la kandelon kaj farante grandan kaj evidentan alvokon al sia decidemo, supreniris la \u349\'73tuparon kaj frapis per iome \u349\'73ancela mano sur la ru\u285\'67an {\*\bkmkstart bajeto_2}{\*\bkmkend bajeto_2}bajeton de la kabineta pordo. \par \emdash \u8197\'20Jen S-ro Utterson, sinjoro, kiu deziras vin vidi, li kriis, kaj, e\u265\'63 dum li ankora\u365\'75 faris tion, li denove agitate signalis al la le\u285\'67isto, ke li a\u365\'75skultu. \par Vo\u265\'63o el interne respondis: \par \emdash \u8197\'20Diru al li, ke mi ne povas akcepti kiun ajn, \u285\'67i diris plende. \par \emdash \u8197\'20Dankon, Sinjoro, diris Poole, kun noto kvaza\u365\'75 triumfa en sia vo\u265\'63o, kaj, relevante la kandelon, li kon\-dukis S-ron Utterson malanta\u365\'75en trans la korton kaj en la grandan kuir\-ejon, en kiu la fajro estis estingi \u285\'67\-inta kaj la blatoj saltadis sur la planko. \par \emdash \u8197\'20Sinjoro, li diris, rigardante en la okulojn de S-ro Utterson, \u265\'63u tiu estis la vo\u265\'63o de mia mastro? \par \emdash \u8197\'20\u284\'47i \u349\'73ajnis multe \u349\'73an\u285\'67ita, respondis la le\u285\'67isto tre pala, sed redonante rigardon kontra\u365\'75 rigardon. \par \emdash \u8197\'20\u348\'53an\u285\'67ita! Nu, mi pensus ke jes! diris la servisto. \u264\'43u mi estas dudek jarojn en la domo de tiu \u265\'63i homo, nur por trompi\u285\'67i pri lia vo\u265\'63 o? Ne, sinjoro, la mastron oni ien forigis; li estis forigita anta\u365\'75 ok tagoj, tiam, kiam ni a\u365\'75dis lin alvokantan al la nomo de Dio, kaj kio estas tie interne anstata\u365\'75 li, kaj kial \u285\'67i restas tie, estas io, kio vokas al la \u265\'63ielo, S-ro Utterson! \par \emdash \u8197\'20Tiu \u265\'63i estas tre stranga rakonto, Poole; tiu \u265\'63i estas iome fantazia rakonto, mia bonulo, diris S-ro Utterson, mordante sian fingron. Supozite ke \u265\'63io estas kiel vi opinias, supozite ke Doktoro Jekyll estis\'85 nu, mortigita, kio povus decidigi la mortiginton restadi \u265\'63i tie? Sensence estas. Tio ne rekomendas sin al la prudento. \par \emdash \u8197\'20Nu, S-ro Utterson, vi estas viro tre malfacile konvinkebla, sed mi ja vin fine kredigos, diris Poole. Dum tiu \u265\'63i lasta semajno, li, a\u365\'75 \u285\'67i, a\u365\'75 tio, kio ajn lo\u285\'67as en tiu kabineto, pos tuladis nokte kaj tage iuspecan medikamenton, kaj ne povas ricevi \u285\'67in la\u365\'75 sia deziro. Estis iufoje lia kutimo (tio estas, la kutimo de la mastro), skribi siajn ordonojn sur paper\-folion kaj \u309\'6aeti \u285\'67in sur la \u349\'73 tuparon. Ni havis nenion alian dum tiu \u265\'63i semajno, nenion krom paperoj kaj fermita pordo, kaj la man\u285\'67\-a\u309\'6aoj mem devis esti lasitaj tie por esti kontrabande en\-kaptataj kiam neniu rigardis. Nu, sinjoro, \u265\'63 iutage, ja du-trifoje en la sama tago, estis ordonoj kaj plendoj, kaj mi estis sendita diskuri al \u265\'63iuj pograndaj apotek\-istoj en la urbo. \u264\'43iufoje kiam mi reportis la sub\-stancon, estis alia papero dirante al mi, ke mi redonu \u285\'67 in, \u265\'63ar \u285\'67i ne estas pura, kaj poste venis alia mendo al alia firmo. Tiu \u265\'63i drogo estas treege bezonata \-\emdash kiu ajn estas la motivo. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi havas iun el tiuj paperoj? demandis S-ro Utterson. \par Poole ser\u265\'63is en sia po\u349\'73o, kaj eltiris \u265\'63ifitan letereton, kiun la le\u285\'67isto, sin klinante pliproksimen al la kandelo, zorge esploris. \u284\'47ia enhavo estis jena: \'abDoktoro Jekyll prezentas siajn komplimento jn al Sinjoroj Maw. Li cert\-igas al ili, ke ilia lasta specimeno estas nepura kaj tute neutila por lia nuna celo. En la jaro 18**a, D-ro J. a\u265\'63etis de S-roj Maw iome grandan kvanton. Li nun petegas, ke ili ser\u265\'63 u kun la plej fervora zorgo kaj ke, se iom da sama kvalito restas, ili ekspedu \u285\'67in tuj al li. La kosto ne estas konsiderinda. La graveco de \u265\'63i tio al D-ro J. povas apena\u365\'75 esti trograndigata.\'bb \par \u284\'47is tiu punkto la letero estis skribita sufi\u265\'63e trank\-vile; sed, poste, kun subita plumknaro, la emocio de la skribinto estis eksplodinta. \'abPro Dio\'bb, li estis aldoninta, \'abtrovu por mi iom de la anta\u365\'75a.\'bb \par \emdash \u8197\'20Tiu \u265\'63i estas stranga letereto, diris S-ro Utterson, kaj tiam, rapidavo\u265\'63e. \emdash Kiamaniere okazas, ke \u285\'67i estas malferm\-ita? \par \emdash \u8197\'20La viro \u265\'63e Maw estis tre kolera, sinjoro, kaj re\u309\'6aetis \u285\'67in al mi kvaza\u365\'75 \u285\'67i estus tiom da malpura\u309\'6ao, respondis Poole. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43i tiu estas sendube la skribstilo de la doktoro, vi scias? da\u365\'75rigis la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20Mi pensis, ke \u285\'67i similas, diris la servisto iom mal\-kontente; kaj, poste, per alia vo\u265\'63o: Sed kion gravas la stilo de l\rquote skribo? li diris; mi vidis lin. \par \emdash \u8197\'20Vidis lin! rediris Utterson. Nu? \par \emdash \u8197\'20Jen la nekomprenebla\u309\'6ao! diris Poole. Mi eniris subite en la teatron el la \u285\'67ardeno. \u348\'53ajnis, ke li elglitis por ser\u265\'63i tiun drogon a\u365\'75 kion ajn \u285\'67i estas; \u265\'63ar la kabineta pordo estis ne \-fermita, kaj jen li estis \u265\'63e la malproksima flanko de la \u265\'63ambro, ser\u265\'63ante inter la ujoj. Li suprenrigardis kiam mi envenis, eligis ian krion kaj suprenkuregis per la \u349\'73tuparo en la kabin\- eton. Nur dum momento mi lin vidis, sed la haroj stari\u285\'67is sur mia kapo kiel la pikiloj de histriko. Sinjoro, se tiu estis mia mastro, kial li havis maskon sur la viza\u285\'67 o? Se tiu estis mia mastro, kial li ekkriis kiel rato kaj kuris for de mi? Mi servadis lin sufi\u265\'63e longa\-tempe. Kaj ja \'85 \par La viro haltis, kaj pasigis la manon sur la viza\u285\'67o. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43io \u265\'63i tio estas strangaj cirkonstancoj, diris S-ro Utterson, sed mi kredas, ke mi ekvidas lumon. Via mastro, Poole, estas evidente atakita de unu el tiuj malsanoj, kiuj sam\-tempe turmentegas kaj deformas la s uferanton. Tial, tiom kiom mi scias, la \u349\'73an\u285\'67i\u285\'67o de lia vo\u265\'63o, tial la masko kaj la evitado de siaj amikoj, tial la avideco trovi tiun \u265\'63i drogon, per kiu la mal\-feli\u265\'63 ulo konservas iom da espero pri fina resani\u285\'67o, \emdash Dio permesu, ke li ne trompi\u285\'67u! Jen mia klarigo; \u285\'67i estas sufi\u265\'63e malgaja, Poole, ja terurega por konsideri, sed \u285\'67 i estas simpla kaj natura, konsekvencas bone kune kaj liberigas nin de \u265\'63iaj supermezuraj timoj. \par \emdash \u8197\'20Sinjoro, diris la servisto, makule pali\u285\'67ante, tiu a\u309\'6ao ne estas mia mastro, kaj jen la vero. Mia mastro \emdash li \u265\'63irka\u365\'75\-rigardis kaj komencis subparoli \emdash estas alt\- kreska, belforma homo, kaj la alia estis pli\u285\'67uste mal\-grandegulo. \par Utterson provis nenian proteston. \par \emdash \u8197\'20Ho, sinjoro, ekkriis Poole, \u265\'63u vi pensas, ke mi ne konas mian mastron post dudekjara servado? \u264\'43u vi pensas, ke mi ne scias \u285\'67is kioma alto lia kapo atingas \u265\'63e la pordo de la kabineto, kie mi lin vidadis \u265\'63iumatene? Ne, sinjoro, tiu maskita\u309\'6ao neniam estis D-ro Jekyll \emdash Dio scias, kio \u285\'67i estas, sed neniam \u285\'67i estis D-ro Jekyll, kaj estas la kredo de mia koro, ke okazis mortigo. \par \emdash \u8197\'20Poole, respondis la le\u285\'67isto, se vi tion diras, fari\u285\'67os mia devo certi\u285\'67i pri tio. Kvankam mi multe deziras respekti la sentojn de via mastro, kvankam mi estas multe embarasita pri tiu \u265\'63i letereto, kiu \u349 \'73ajnas pruvi, ke li ankora\u365\'75 vivas, mi kon\-sideros, ke estas mia devo, trabati tiun pordon. \par \emdash \u8197\'20Ha, S-ro Utterson, jen vi parolas! ekkriis la servisto. \par \emdash \u8197\'20Kaj nun venas la dua demando, da\u365\'75rigis la le\u285\'67isto, kiu tion faros? \par \emdash \u8197\'20Nu, vi kaj mi, sinjoro, estis la sentima res\-pondo. \par \emdash \u8197\'20Tio estas bone dirita, respondis la le\u285\'67isto, kaj kio ajn rezultos, mi zorgos pri tio, ke vi ne estos perd\-anto. \par \emdash \u8197\'20Estas hakilo en la teatro, da\u365\'75rigis Poole, kaj vi povas ekpreni la kuirejan fajrincitilon por vi mem. \par La le\u285\'67isto ekprenis en la manon tiun malelegantan sed pezan ilon, kaj balancis \u285\'67in. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi scias, Poole, li diris, suprenrigardante, ke vi kaj mi estas metontaj nin en situacion iome dan\u285\'67eran? \par \emdash \u8197\'20Vi povas ja prave diri tion, respondis la servisto. \par \emdash \u8197\'20Estos do bone, ke ni estu sinceraj, diris la alia. Ni amba\u365\'75 pensas pli ol ni diris; ni malka\u349\'73u nun \u265\'63ion. Tiun maskitan figuron, kiun vi vidis, \u265\'63u vi \u285\'67in rekonis? \par \emdash \u8197\'20Nu, sinjoro, \u285\'67i iris tiel rapide kaj tiel kunprem\-ite, ke mi apena\u365\'75 povas \u309\'6auri pri tio, estis la respondo. Sed se vi volas demandi, \u265\'63u \u285\'67i estis S-ro Hyde? \emdash Nu, mi pensas, ke jes! \u284\'47 i ja estis simile granda; kaj \u285\'67i havis la saman rapidan malpez\-econ de movado; kaj plie, kiu alia povus eniri per la pordo de l\rquote laboratorio? Vi ne forgesis, sinjoro, ke, kiam okazis la mort\-igo, li ankora\u365\'75 havis sur li la \u349 \'73losilon. Sed tio ne estas \u265\'63io. Mi ne scias, S-ro Utterson, \u265\'63u vi iam renkontis S-ron Hyde? \par \emdash \u8197\'20Jes, diris la le\u285\'67isto, mi unufoje parolis kun li. \par \emdash \u8197\'20Sekve vi devas scii, same kiel ni ceteraj, ke estis \u265\'63e tiu sinjoro io stranga \emdash io, kio timigis homon \emdash io, kion oni sentis en sia spina cerbo. \par \emdash \u8197\'20Mi konfesas, ke mi sentis iom da tio, diris S-ro Utterson. \par \emdash \u8197\'20Precize, sinjoro, respondis Poole, nu, kiam tiu maskita\u309\'6ao eksaltis kvaza\u365\'75 simio el inter la \u293\'68emia\u309\'6aoj kaj kureg\-is en la kabineton, tio malsupreniris mian spinon kiel glacio. Ho! mi scias, ke tio ja ne estas pruvo, S-ro Utterson, sed homo havas siajn sentojn, kaj mi donas al vi mian biblio\u309\'6auron, ke estis S-ro Hyde. \par \emdash \u8197\'20Jes, jes, diris la le\u285\'67isto, miaj timoj inklinas al la sama konkludo. Malbono, mi timas, malbono devis nepre naski\u285\'67i el tiu kunligo. Jes, vere, mi vin kredas, mi kredas, ke malfeli\u265\'63 a Harry estas mortigita, kaj mi kredas, ke lia mortiginto (pro kia celo, Dio sole povas diri) ankora\u365\'75 sin ka\u349\'73as en la \u265\'63ambro de sia viktimo! Nu, estu nia nomo la Ven\u285\'67o! Alvoku Brad\-shaw!}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ Elp. }{\i Bradsa}{.}}}{ \par La lakeo alvenis, tre nervema kaj pala. \par \emdash \u8197\'20Regu vin, Bradshaw, diris la le\u285\'67isto. Tiu \u265\'63i ne\-certeco malbone efikas, mi scias, sur vin \u265\'63iujn, sed mi nun intencas meti al \u285\'67i finon. Poole kaj mi perforte trabatos al ni vojon en la kabineton. Se \u265 \'63io estas bona, miaj \u349\'73ultroj estas sufi\u265\'63e lar\u285\'67aj por porti la kulpon. Dume, por la okazo se io estas vere mal\-bona, a\u365\'75 se iu malbonfarinto penos forkuri per la posta elirejo, vi kaj la knabo devas \u265\'63irka\u365\'75 iri la angulon kun paro de ta\u365\'75gaj bastonoj, kaj ekokupi postenon \u265\'63e la pordo de la laboratorio. Ni donas al vi dek minutojn por atingi vian lokon. \par \u264\'43e la foriro de Bradshaw la le\u285\'67isto rigardis sian po\u349\'73\-horlo\u285\'67on. \par \emdash \u8197\'20Kaj nun, Poole, ni iru al la nia, li diris; kaj, prenante la fajrincitilon sub la brako, li anta\u365\'75eniris en la korton. Estis jam tute mallume. La vento \u309\'6aetis la lumon de la kandelo, jen tien jen reen, \u265\'63irka\u365 \'75 iliaj pa\u349\'73oj, \u285\'67is ili atingis la \u349\'73irmon de la teatro, kie ili silente sidi\u285\'67is por atendi. Londono solene zumadis \u265\'63irka\u365\'75e, sed pli apude, la senbrueco estis rompata nur de la sono de piedo, kiu movi\u285 \'67adis anta\u365\'75en-malanta\u365\'75en sur la kabineta planko. \par \emdash \u8197\'20Tiamaniere \u285\'67i mar\u349\'73adas la tutan tagon, sinjoro, murmuris Poole, jes, kaj pli grandan parton de la nokto. Nur kiam nova specimeno venas de la apotek\- isto okazas mallonga halteto. Ha! estas malbona konscienco, kiu estas tiel malamika kontra\u365\'75 la ripozo. Ha, sinjoro! \u265\'63iu pa\u349\'73o parolas pri sango kruele dis\-ver\u349\'73ita. Sed a\u365\'75skultu denove, iome pliapude, enmetu vian ko ron en viajn orelojn, S-ro Utterson, kaj diru al mi, \u265\'63u tio estas la piedo de l\rquote doktoro? \par La pa\u349\'73oj faladis malpeze kaj strange, kun difinita sving\-ado, kvankam ili iris tiel malrapide; tio efektive estis tute malsama de la peza, grinca pa\u349\'73ado de Harry Jekyll. Utterson ek\u285\'67emis. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u neniam okazis io alia? li demandis. \par Poole kapjesis. \par \emdash \u8197\'20Foje, li diris, foje mi a\u365\'75dis \u285\'67in plorantan. \par \emdash \u8197\'20Plorantan! Kiel tio? diris la le\u285\'67isto, kun subita frosto\-tremo de teruro. \par \emdash \u8197\'20Plorantan kiel virino a\u365\'75 animo {\*\bkmkstart damnita}{\*\bkmkend damnita}damnita,}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i Damni}{ : kondamni al puno eterna. A. damned; Fr. damn\'e9; G. verdammt; H. condenado a pena eterna.}}}{ diris la serv\-isto. Mi foriris kun tia sento en la koro, ke mi mem povus anka\u365\'75 plori. \par Sed nun la dek minutoj ekfini\u285\'67is. Poole eltiris la hakilon de sub amaso da pakpajlo; la kandelo estis starigita sur la plej apuda tablo, por lumigi al ili dum la atako, kaj ili alproksimi\u285\'67 is kun haltigata spirado al tie, kie tiu senlaca piedo ankora\u365\'75 anta\u365\'75en-malanta\u365\'75en\-iris en la senbrueco de la nokto. \par \emdash \u8197\'20Jekyll, kriis Utterson, per la\u365\'75ta vo\u265\'63o, mi postulas vidi vin. \par Li pa\u365\'75zis momenton, sed alvenis neniu respondo. \par \emdash \u8197\'20Mi sciigas al vi per justa averto, ke niaj sus\-pektoj estas vekitaj, ke mi devas kaj volas vin vidi, li da\u365\'75rigis; se ne kun via propra kunsento, tiam per bruta forto! \par \emdash \u8197\'20Utterson, diris la vo\u265\'63o, pro Dio, kompatu! \par \emdash \u8197\'20Ha! tiu ne estas la vo\u265\'63o de Jekyll \emdash \u285\'67i estas tiu de Hyde! ekkriis Utterson. Trahaku la pordon, Poole. \par Poole svingis la hakilon super sian \u349\'73ultron; la bato skuis la konstrua\u309\'6aon, kaj la ru\u285\'67tegita pordo saltis kontra\u365\'75 la seruron kaj \u265\'63arnirojn. {\*\bkmkstart lugubra}{\*\bkmkend lugubra}Lugubra}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i Lugubra}{: funebrecon, malgojon inspiranta. A. lugubrious, mournful, doleful; Fr. lugubre; G. traurig, kummervoll, klagend; H. l\'fagubre.}}}{ kriego, kvaza \u365\'75 de nur besta teruro, sonis el la kabineto. Supren denove la hakilo, kaj denove la paneloj fendi\u285\'67is kaj saltis la kadro; kvarfoje falis la bato, sed la ligno estis kuntenema kaj la metala\u309\'6aoj estis de bonega farit\- eco; kaj nur post la kvina bato disrompi\u285\'67is la seruro, kaj la ruinoj de la pordo trafalis internen sur la tapi\u349\'73on. \par La sie\u285\'67antoj, timigite de sia propra tumulto kaj de la silento kiu sekvis, destaris iome malanta\u365\'75en kaj en\-rigardis. Tie anta\u365\'75 iliaj okuloj estis la kabineto en la trankvila lumo de la lampo, bona fajro ardis kaj krak\- etadis en la fajrujo, la kaldroneto kantis sian kanteton, du-tri tirkestoj estis malferm\-itaj; paperoj nete ordig\-itaj ku\u349\'73is sur la tablo, kaj pli proksime de la fajro la man\u285\'67ilaro estis metita por la teman\u285\'67o. La plej trank\- vila \u265\'63ambro, oni dirus, kaj, se forestus la vitraj \u349\'73rankoj plenaj de \u293\'68emia\u309\'6aoj, la plej ordinara en Londono tiun nokton. \u284\'47uste en la mezo ku\u349\'73is treege tordita korpo de homo, ankora\u365\'75 ekskuata. Ili alproksimi\u285\'67is piedfingre, turnis \u285\'67in sur \u285\'67ian dors\-on, kaj vidis la viza\u285\'67on de Edward Hyde. Li estis vestita per vestoj multe tro grandaj por li, vestoj la\u365\'75 la staturo de la doktoro, la tendenoj de l \rquote viza\u285\'67o ankora\u365\'75 movi\u285\'67is vivsimile, sed la vivo estis efektive tute fori\u285\'67inta, kaj per la dis\-premita {\*\bkmkstart fiolo}{\*\bkmkend fiolo}fiolo}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i Fiolo}{: malgranda vitra botelo de formo speciala uzata en la laboratorio. A. phial; Fr. fiole: G. Phiole, Fl\'e4schchen; H. redoma, frasco.}}}{ en lia mano, kaj la forta odoro de migdal\-kernoj, kiu restis en la aero, Utterson sciis, ke li ri\-gardas la kadavron de memdetruinto. \par \emdash \u8197\'20Ni venas tro malfrue, li diris severe, a\u365\'75 por savi, a\u365\'75 por puni. Hyde estas irinta al sia ju\u285\'67o, kaj al ni restas nur trovi la korpon de via mastro. \par La plej granda parto de la konstrua\u309\'6ao estis okupata de la teatro, kiu plenigis preska\u365\'75 la tutan tereta\u285\'67on, kaj de la kabineto, kiu formis plisupran eta\u285\'67on \u265\'63e unu ekstrema\u309\'6a o kaj rigardis sur la korton. Koridoro kun\-igis la teatron kun la pordo en la flankstrato. Estis anka\u365\'75 kelkaj mallumaj kameroj kaj vasta kelo. \u264\'43iujn ili nun traesploris. En \u265\'63iun kameron ili bezonis nur ekrigardi, \u265\'63ar \u265 \'63iuj estis malplenaj. La kelo, ja, estis plenigita je \u265\'63iuspeca for\u309\'6aeta\u309\'6ao, sed jam dum ili mal\-fermis la pordon, ili estis avertitaj pri la neutileco de plua ser\u265\'63ado per la falo de tuta mato da aranea\u309\'6a o, kiu dum jaroj sigelis la enirejon. Nenie trovi\u285\'67is postsigno de Harry Jekyll, senviva a\u365\'75 viva. \par Poole piedfrapis sur la kahelojn de la koridoro. \par \emdash \u8197\'20Li kredeble estas enterigita \u265\'63i tie, li diris, a\u365\'75s\-kultante la sonon. A\u365\'75 eble li forkuris, diris Utterson, kaj turnis por ekzameni la pordon al la flankstrato. \u284\'47i estis \u349\'73losita, kaj ku\u349\'73 antan apude sur la kaheloj, ili trovis la \u349\'73losilon, jam makulitan per rusto. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43i tio ne montras uzadon, rimarkis la le\u285\'67isto. \par \emdash \u8197\'20Uzadon! e\u293\'68is Poole. \u264\'43u vi ne vidas, sinjoro, ke \u285\'67i estas rompita? kvaza\u365\'75 iu estus \u285\'67in piedfrapad\-inta. \par \emdash \u8197\'20Ha! da\u365\'75rigis Utterson, kaj la disrompoj anka\u365\'75 estas rusti\u285\'67intaj. \par La du viroj rigardis sin reciproke kun teruro. \par \emdash \u8197\'20Tio \u265\'63i preteriras mian komprenon, Poole, diris la le\u285\'67isto, ni revenu en la kabineton. \par Ili silente supreniris la \u349\'73tuparon, kaj, de tempo al tempo turnante timoplenan ekrigardon al la kadavro, esploradis pli zorge la enhavon de la kabineto. Sur unu tablo estis postsignoj de \u293\'68 emia laborado, diversaj mezuritaj amasetoj de ia blanka salo ku\u349\'73is sur vitraj pelvetoj, kvaza\u365\'75 por ia eksperimento, \u265\'63e kiu la mal\-feli\u265\'63ulo estis malhelpita. \par \emdash \u8197\'20Tiu estas la sama drogo, kiun mi \u265\'63iam alport\-adis al li, diris Poole. \par Post tio, en la da\u365\'75rigo de sia esplorado de la \u265\'63ambro, la ser\u265\'63antoj alvenis \u285\'67is la spegulego, en kies profundon ili rigardis kun senvola teruro. \par \emdash \u8197\'20Tiu \u265\'63i spegulo vidis kelkajn stranga\u309\'6aojn, sinjoro, mur\-muris Poole. \par \emdash \u8197\'20Kaj certe neniun pli strangan, ol si mem, e\u293\'68is la le\u285\'67isto per la sama tono. \u264\'43ar por kio Jekyll povus \u285\'67in bezoni? li diris. \par \emdash \u8197\'20Tion vi ja povas demandi, sinjoro, diris Poole. \par Poste, ili sin turnis al la tablo. Sur la pupitro, inter la orda aro da paperoj, plej supra ku\u349\'73is granda koverto, kaj \u285\'67i portis, skribitan per la mano de la doktoro, la nomon de S-ro Utterson. La le\u285\'67isto rom pis la sigelon, kaj diversaj enfermit\-a\u309\'6aoj falis planken. La unua estis testamento verkita la\u365\'75 la samaj eksterordi\-naraj kondi\u265\'63oj, kiel tiu, kiun li redonis anta\u365\'75 ses mo\- natoj por servi kiel testamento en okazo de morto, kaj kiel donacakto en okazo de malapero; sed anstata\u365\'75 la nomo de Edward Hyde, la le\u285\'67 isto kun nepriskribebla mirego legis la nomon de Gabriel John Utterson. Li rigardis Poole, kaj poste denove la paperojn, kaj fine la malbonfarinton, sternitan sur la tapi\u349\'73o. \par \emdash \u8197\'20Turni\u285\'67as al mi la kapo, li diris. Li jam \u265\'63iujn \u265\'63i tagojn restadis \u265\'63i tie kiel posedanto; li ne havis ka\u365\'75zon por ami min; li devis furiozi, vidante sin el\-pu\u349\'73ita, kaj tiun \u265\'63 i dokumenton li tamen ne detruis. \par Li levis la plej proksiman paperon; \u285\'67i estis mal\-longa letereto skribita de la doktoro, kun dato \u265\'63e la supro. \par \emdash \u8197\'20Ho, Poole! la le\u285\'67isto kriis, li estis viva, \u265\'63i tie, hodia\u365\'75. Lin forigi dum tiel mallonga intertempo, oni ne povus; li devas ankora\u365\'75 vivi, li certe ien for\-kuris! \par Sed kial do forkuris? Kaj kiel? Kaj \u265\'63i tion en tiu okazo ni kura\u285\'67u nomi memmortigo? Ho, ni devos esti singardemaj. Mi anta\u365\'75vidas, ke ni ankora\u365\'75 povas im\-pliki vian mastron en ian teruran katastrofon. \par \emdash \u8197\'20Kial vi ne legas \u285\'67in, sinjoro? demandis Poole. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43ar mi timas, respondis la le\u285\'67isto solene. Al Dio pla\u265\'63u, ke mi por tio ne havu ka\u365\'75zon! \par Kaj \u265\'63e tio li proksimigis la paperon al sia okulo kaj legis la jenan: \par \par \'abMia kara Utterson! \emdash Kiam tio \u265\'63i venos en viajn man\-ojn, mi estos malaperinta, en cirkonstancoj, kiujn mi ne havas la kapablon anta\u365\'75vidi; sed miaj in\-stinktoj kaj \u265\'63iuj cirkonstanc\- oj de mia sennoma situacio al mi diras, ke la fino estas certa kaj devas balda\u365\'75 veni. Iru, do, kaj unue legu la rakonton, kiun Lanyon, la\u365\'75 sia averto, estis metonta en viajn manojn: kaj se vi deziros scii ion pli, turnu vin al la kon feso de \par }\pard \s18\qj\fi360\widctlpar\tx720\adjustright {\tab Via malinda kaj malfeli\u265\'63a amiko \par }\pard \s18\qj\fi360\widctlpar\tx2880\adjustright {\tab Harry Jekyll\'bb \par \par }\pard \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright {\emdash \u8197\'20\u264\'43u estis tria enfermita\u309\'6ao? demandis Utterson. \par \emdash \u8197\'20Jen, sinjoro, diris Poole, kaj metis inter liajn manojn sufi\u265\'63e grandan paketon sigelitan \u265\'63e diversaj lokoj. La le\u285\'67isto metis \u285\'67in en sian po\u349\'73on. \par \emdash \u8197\'20Pri \u265\'63i tiu papero mi konsilus diri nenion. Se via mastro forkuris a\u365\'75 mortis, ni povos tamen almena\u365\'75 savi lian reputacion. Estas nun la deka; estas necese, ke mi iru hejmen legi \u265\'63 i tiujn dokumentojn en trankvileco; sed mi revenos anta\u365\'75 noktomezo kaj tiam ni venigos la policon. \par Ili eliris, \u349\'73losinte post si la pordon de la teatro, kaj Utterson, denove lasinte la servistaron kuni\u285\'67intan \u265\'63irka\u365\'75 la fajro en la vestiblo, malrapide reiris al sia oficejo por legi la du rakontojn, per kiuj \u265\'63 i tiu mistero estis nun klarigota. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525831}La rakonto de Doktoro Lanyon{\*\bkmkend _Toc184525831} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {La na\u365\'75an de januaro, jam anta\u365\'75 kvar tagoj, mi ricevis per la vespera liverado rekomenditan leteron, adresitan per la mano de mia kolego kaj malnova lerneja kunulo, Harry Jekyll. Tio multe min surprizis, \u265\'63ar ni tute ne kutimis inter\-korespondi; mi lin vidis, ja kunman\u285\'67 is kun li, la anta\u365\'75an vesperon, kaj mi povis imagi en nia interrilato nenion, kio povus pravigi la formala\u309\'6aon de rekomendo. La enhavo pli\-grandigis mian miron, \u265\'63ar la letero estis jene esprimita: \par }\pard \s18\qj\fi360\sb240\sa120\widctlpar\tx1440\adjustright {\tab \'abKara Lanyon, \par }\pard \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright {\'abVi estas unu el miaj plej malnovaj amikoj, kaj kvankam ni de tempo al tempo malkonsentis pri sci\-encaj aferoj, mi ne povas rememori, almena\u365\'75 miaflanke, ian rompi\u285\'67 on en nia amo unu al la alia. Neniam estis tago en kiu, se vi estus dirinta al mi: Jekyll, mia vivo, mia honoro, mia prudento dependas de vi, \emdash mi ne oferus mian tutan havon a\u365\'75 mian maldekstran manon por vin helpi. Lanyon, mia vivo, mia honoro, mia prudento, \u265\'63io estas en viaj manoj; se vi mankos al mi hodia\u365\'75 nokte, mi pereos. Vi povus suspekti, post \u265\'63i tiu anta\u365\'75\- parolo, ke mi estas petonta al vi, cedi ion malhonor\-igan. Ju\u285\'67u por vi mem. \par \'abMi deziras, ke vi prokrastu \u265\'63iujn aliajn rendevu\-ojn por hodia\u365\'75 nokte, e\u265\'63 ja se oni vin alvokus al la lito de imperiestro; ke vi prenu veturilon, escepte se via propra kale\u349\'73o estus efektive \u265\'63 e la pordo, kaj kun tiu \u265\'63i letero en la mano, ke vi veturadu rekte al mia domo. Poole, mia \u265\'63efservisto, havas siajn ordonojn; vi trovos lin atendantan kun seruristo vian alvenon. Vi devas tiam perforte malfermi la pordon de mia kabin\- eto, kaj vi devas eniri sola; malfermi la vitran \u349\'73rankon (litero E) maldekstre, disrompante la seruron, se \u285\'67i estos \u349\'73losita, kaj eltiri, kun \u285\'67ia tuta enhavo tia, kia \u285\'67i staras, la kvaran tirkeston de la supro a\u365 \'75 (kio estas sama) la trian de la malsupro. En mia ekstrema aflikt\-i\u285\'67o mi havas {\*\bkmkstart morbida}{\*\bkmkend morbida}morbidan}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn } { }{\i Morbida}{: Malsanaca, kvazau malsaneta. A. morbid; Fr. mor\-bide; G. krankhaft; H. m\'f3rbido.}}}{ timon, mal\u285\'67uste direkti vin; sed, e\u265\'63 se mi eraras, vi ekkonos la \u285\'67ustan tirkeston la\u365\'75 \u285\'67 ia enhavo: kelkaj pulvoroj, boteleto, kaj papera libro. Tiun \u265\'63i tirkeston mi petas vin reporti kun vi al Caven\-dish Square \u285\'67uste tian, kia \u285\'67i estas. \par \'abJen la unua parto de la servo; nun pri la dua. Vi devus reveni; se vi ekiros tuj post kiam vi ricevos tiun \u265\'63i leteron, jam longe anta\u365\'75 la noktomezo; sed mi lasos al vi \u285\'67 is tiam, ne nur pro timo al unu el tiuj malhelpoj, kiujn oni povas nek forbari nek anta\u365\'75vidi, sed \u265\'63ar horo, en kiu viaj servistoj estos jam ku\u349\'73i\u285\'67intaj, estos preferinda por tio, kio tiam restos farota. \par \'abJe la noktomezo, do, mi petas, ke vi estu sola en via konsultejo, ke vi enlasu en la domon per via propra mano homon, kiu sin prezentos en mia nomo, kaj ke vi metu en liajn manojn la tirkeston, kiun vi estos el\- portinta el mia kabineto. Tiam vi estos plenuminta vian rolon, kaj elgajninta mian koran dankon. Post kvin minutoj, se vi insistos pri klarigo, vi estos kom\-preninta, ke \u265\'63i tiuj aran\u285\'67o j estas plej ekstreme gravaj; kaj ke, per la neplenumo de e\u265\'63 unu el ili, kiel ajn fantaziaj ili \u349\'73ajnas, vi povas esti \u349\'73ar\u285\'67inta vian konsci\-encon je mia morto a\u365\'75 la pereo de mia prudento. Kvankam mi fidas, ke vi ne konsideros kiel malseriozan tiun \u265\'63i peton, mia koro mallevi\u285\'67as kaj mia mano tremas jam \u265\'63e la penso pri ties ebleco. Pripensu pri mi en tiu \u265\'63 i horo, en stranga loko, sufer\-anta sub mallumo de mizero, kiun neniu imago povas tro\-grandigi, kaj tamen bone scianta, ke, se vi nur akurate min servos, miaj \u265\'63agrenoj forruli\u285\'67 os kiel rakonto dirita. Servu min, mia kara Lanyon, kaj savu vian amikon, H. J.\'bb \par }\pard \s18\qj\fi360\sb120\sa240\widctlpar\adjustright {\'abP.S. Mi jam sigelis \u265\'63i tiun leteron, kiam frapis mian animon alia teruro. Estas eble, ke mankos al mi la po\u349\'73to, kaj ke \u265\'63i tiu letero \u285\'67is morga\u365\'75 mate ne ne estos inter viaj manoj. Tiuokaze, kara Lanyon, plenumu mian komision dum la tago je momento por vi la plej oportuna; kaj atendu je noktomezo la denovan alvenon de mia sendito. Eble, tiam estos tro mal\- frue; kaj, se tiu nokto pasos sen okazo, vi scios, ke Henry Jekyll vi jam ne revidos plu.\'bb \par }\pard \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright {Post la legado de tiu \u265\'63i letero, mi decidis, ke mia kolego estas nepre freneza; sed \u285\'67is tiam, kiam tio estos pruvita preter \u265\'63 ia ebleco de dubo, mi sentis min devigita plenumi lian peton. Ju malpli mi komprenis tiun \u265\'63i konfuza\u309\'6aon, des malpli mi trovis min kapabla ju\u285\'67i pri \u285\'67ia graveco; kaj alvokon tia\- maniere esprimitan, mi ne povus malatenti sen grava respondeco. Mi do levi\u285\'67is tuj de l\rquote tablo, eniris fiakron kaj veturis rekte al la domo de Jekyll. La servisto atendis mian alvenon; li estis ricevinta per la sama liverado kiel mi, reko\- menditan leteron de instrukcio, kaj tuj venigis serur\-iston kaj \u265\'63arpentiston. Tiuj alvenis jam dum ni parolis; kaj ni iris kune al la \u293\'68irurgia teatro de la iama D-ro Denman, de kie (kiel vi sendube scias) oni plej oportune eniras en la privatan kabineton de D-ro Jekyll. La pordo estis tre fortika, kaj la seruro bonega; sed fine, post duhora laborado, la pordo staris malfermita. La \u349\'73ranko markita E estis ne\u349\'73 losita; kaj mi eltiris la tirkeston, plenigis \u285\'67in je pajlo, envolvis \u285\'67in en littukon kaj reportis \u285\'67in kun mi al Cavendish Square. Tie mi esploris \u285\'67ian enhavon. La pulvoroj estis sufi\u265\'63 e nete faritaj, sed ne kun la lerteco de la profesia drogisto; do evidente estis, ke ili estas private faritaj de D-ro Jekyll; kaj malferminte unu el la kovril\-oj, mi trovis tion, kio \u349\'73 ajnis al mi esti simpla kristaleca salo blanka. La botelo, al kiu mi poste turnis la atenton, estis duon\-plenigita de sangru\u285\'67a fluida\u309\'6ao tre akra al la flaro, kaj kiu \u349\'73ajnis al mi enhavi fosforon kaj ian volatilan eteron. Pri la aliaj ingrediencoj mi ne povis diveni. La libro estis ordinara notlibreto, kaj enhavis malmulton krom serio da datoj. Tiuj kovris periodon de multaj jaroj; sed mi rimarkis, ke la en\-skriboj \u265\'63 esis preska\u365\'75 anta\u365\'75 unu jaro kaj tute abrupte. Jen jen mallonga noto estis aldonita al dato, plej ofte ne pli ol sola vorto; \'abdu\-obla\'bb okazis eble sesfoje tra tuto de kelkcento da en\-skriboj; kaj unufoje \'abtuta malsukceso!!!\'bb Nu, kiel povus la \u265\'63eesto de tiuj objektoj en mia domo tu\u349\'73i a\u365\'75 la honoron, la mentosanecon, a\u365\'75 la vivon de mia kaprica amiko? Se lia sendito povus iri al unu loko, kial ne al alia? Kaj e\u265\'63 se ja estus efektive ia mal \-helpo, kial mi devas akcepti tiun sinjoron sekrete? Ju pli mi pripensadis, des pli mi konvinki\u285\'67is, ke mi interrilatas kun kazo de ia cerba malsano; kaj kvan\-kam mi for\-sendis mian servistaron ku\u349\'73i\u285\'67i, mi tamen \u349\'73ar\u285 \'67is malnovan revolveron, por ke mi povu eventuale min defendi. \par La noktomeza horo apena\u365\'75 sonoris super Londono, kiam iu frapetis malla\u365\'75te sur la pordo. Mi mem iris mal\-fermi, kaj trovis malgrandulon, sin duonapogantan kontra\u365\'75 la kolonoj de la portiko. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi venis de D-ro Jekyll? mi demandis. Li jesis per \u285\'67enita gesto, kaj kiam mi petis lin enveni, li ne obeis sen ser\u265\'63a rigardeto p osten en la mallumon de la placo. Estis policano ne malproksime, alvenanta kun la lumo de lia lanterno malkovr\-ita, kaj \u349\'73ajnis al mi, ke \u265\'63e la vido mia vizitanto ektremas kaj plirapidas. \par Tiuj detaloj, mi konfesas, ja malagrable min im\-presis; kaj dum mi sekvis lin en la helan lumon de mia konsultejo, mi tenis mian manon preta sur mia defendilo. \u264\'43i tie fine mi povis klare lin observi. Mi anta\u365\'75 e neniam vidis lin, pri tio mi estis certa. Li estis malgranda, kiel mi diris; min frapis, krom tio, la abomeniga esprimo de lia viza\u285\'67o, kun \u285\'67ia rimarkinda kombino de granda muskola movi\u285\'67emeco kun granda \u349\'73 ajna malforteco de konstitucio, kaj laste, sed ne malpleje, la stranga subjektiva maltrankvileco ka\u365\'75zata de lia proksimeco. \par Tiu lasta iom similis ekatakon de rigoro, kaj estis akompanata de tute rimarkebla malrapidi\u285\'67o de la pulso. En la momento mem, mi atribuis tion al ia idiosinkrazia, persona malpla\u265\'63 a, kaj nur iom miris la akutecon de la simptomoj; sed de tiu tempo io iel kredigis al mi, ke la ka\u365\'75zo de tio ku\u349\'73as multe pli profunde en la homa naturo mem, kaj dependas de io pli nobla, ol la principo de l\rquote malamo. \par Tiu persono (kiu tiel, jam de la unua momento de sia alveno, naskis \u265\'63e mi kion mi povas nur nomi na\u365\'75zo\-plena sci\-volo) estis vestita la\u365\'75 maniero, kiu \u265\'63e ordin ara persono estus ridinda; t.e. liaj vestoj, kvankam faritaj el ri\u265\'63a kaj bongusta \u349\'73tofo, estis treege tro grandaj por li la\u365\'75 \u265\'63iu mezuro. La pantalono pendis \u265\'63irka\u365\'75 la kruroj kaj estis suprenfaldita por teni \u285\'67in for de la tero, la talio de la redingoto trovi\u285\'67is sub liaj koksoj, kaj \u285\'67ia kolumo vasti\u285\'67is lar\u285\'67e sur liaj \u349\'73ultroj. Sed, strange diri, tiu \u265\'63i ridindega vesta\u309\'6ao tute ne ridigis min. Pli \u285\'67uste ja, tial ke estis io kontra\u365\'75norma kaj monstra en la esenco mem de la esta\u309\'6ao, kiu nun staris kontra\u365\'75 mi, io enkateniganta, surprizanta kaj na\u365\'75zanta, \u349\'73ajnis, ke tiu \u265\'63i nova neegaleco nur \u285 \'67in konvenis, kaj intensigis; tiel, ke al mia intereso pri la karaktero de tiu homo estis aldonita scivolo pri lia deveno, lia vivo, lia havo kaj rango en la mondo. Tiuj observoj, kvan\- kam por meti ilin sur paperon bezonis tiel grandan spacon, tamen okupis nur kelkajn momentojn. Mia vizitanto ja brulis pro ia {\*\bkmkstart sombra}{\*\bkmkend sombra}sombra}{\cs16\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i Sombra}{: malluma, malhela, malgaja, cagrena, melankolia. A. sombre; Fr. sombre; G. d\'fcster, finster, dunkel, tr\'fcb; H. sombrio; obscuro, triste.}}}{ eksciteco. \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi \u285\'67in havas? li kriegis, \u265\'63u vi \u285\'67in havas? \par Kaj tiel viva estis lia malpacienco, ke li e\u265\'63 la manon metis sur mian brakon kaj volis skui min. Mi depu\u349\'73is lin, konsciante \u265\'63e lia ektu\u349\'73o, ian glacian spas\-mon tra miaj vejnoj. \par \emdash \u8197\'20Atendu, sinjoro, mi diris. Vi forgesas, ke mi ankora\u365\'75 ne havas la plezuron koni vin. Sidi\u285\'67u, mi petas. \par \emdash \u8197\'20Pardonu al mi, D-ro Lanyon, li respondis, sufi\u265\'63e \u285\'67entile. Tio, kion vi diris, estas prava; kaj mia mal\-pacienco nun jam preterpasis mian \u285\'67entilecon. Mi venis \u265\'63i tien la\u365\'75 la instigo de via kolego, D-ro Harry Jekyll, pri afero iome grava; kaj mi scii\u285\'67is\'85, li pa\u365\'75zis kaj levis la manon al la gor\u285\'67o kaj mi povis rimarki, mal\-gra\u365\'75 lia kvieta mieno, ke li baraktas kontra\u365\'75 la al\- proksimi\u285\'67o de la histerio, \emdash mi scii\u285\'67is, ke tirkesto\'85 \par \emdash \u8197\'20Jen, sinjoro, mi diris, montrante la tirkeston, kie \u285\'67i ku\u349\'73is sur la planko post tablo kaj ankora\u365\'75 kovrita per tuko. \par Li eksaltis al \u285\'67i kaj poste haltis kaj metis manon al la koro; mi povis a\u365\'75di, kiel grincas liaj dentoj pro la konvulsia ago de liaj makzeloj; kaj lia viza\u285\'67o fari\u285\'67is tiel morte pala, ke mi ektimis pri lia vivo kaj prudento. \par \emdash \u8197\'20Trankviligu vin! mi diris. \par Li turnis al mi terurigan rideton kaj, kvaza\u365\'75 kun la decideco de la malespero, for\u349\'73iris la tukon. Vidante \u285\'67ian en\-havon, li a\u365\'75digis unu la\u365\'75tan singulton de tiel intensa senprem\-i\u285\'67o, ke mi sidis kiel \u349 \'73tonigita. Kaj la momenton poste, per vo\u265\'63o jam sufi\u265\'63e regata: \par \emdash \u8197\'20\u264\'43u vi havas gradigitan glason? li demandis. \par Mi stari\u285\'67is iom sindevige kaj donis al li, kion li petis. \par Li dankis min per rideto, mezuris kelke da gutoj de la ru\u285\'67a fluida\u309\'6ao, kaj al\u349\'73utis unu el la pulvoroj. La miksturo, kiu unue havis duberu\u285\'67an nuancon, komencis, dum la solvi\u285\'67ado de la kristaloj, plihele kolori\u285 \'67i, a\u365\'75d\-eble \u349\'73a\u365\'75madi kaj dis\u309\'6aeti fumetojn. Subite, kaj \u265\'63e la sama momento, la kvaza\u365\'75bolado \u265\'63esis kaj la miksturo transkolori\u285\'67is en malpalan purpuron, kiu malintensi\u285\'67 is pli malrapide en palan verdon. Mia vizitanto, kiu ob\-servadis tiujn metamorfozojn per vigla okulo, ridetis, starigis la glason sur la tablon, kaj poste sin turnis kaj rigardis min kun ser\u265\'63a mieno. \par \emdash \u8197\'20Kaj nun, li diris, por decidi tion, kio restas. \u264\'43u vi estos sa\u285\'67a? \u264\'43u vi permesos gvidi vin? \u264\'43u vi permesos, ke mi prenu \u265\'63i tiun glason en mian manon kaj eliru el via domo sen plua parolado? A\u365 \'75 \u265\'63u la avideco de l\rquote scivolo tro multe vin regas? Pripensu anta\u365\'75 ol respondi, \u265\'63ar farata estos, kiel vi decidos. La\u365\'75 via decido, vi restos tiel sama kiel vi anta\u365\'75e estis, nek pli ri\u265\'63a, nek pli sa \u285\'67a, escepte se la sento pri servo farita al homo en morta dan\u285\'67ero povas esti konsiderita ia ri\u265\'63eco de l\rquote animo. A\u365\'75 , se vi preferos elekti novan regionon de la scio kaj novajn vojojn al la renomo, la potenco por tio estos malka\u349\'73ita al vi \u265\'63i tie, en \u265\'63i tiu \u265\'63ambro, tuj kaj senprokraste kaj plenumi\u285\'67os anta\u365\'75 via rigardo tia mireginda\u309\'6ao, kia \u349\'73ancelus la nekredemon de Satano. \par \emdash \u8197\'20Sinjoro, mi diris, \u349\'73ajnigante indiferentecon, kiun mi vere tute ne havis, vi parolas per enigmoj, kaj vi eble ne miros, ke mi vin a\u365\'75skultas ja sen tre forta impreso de kredo. Sed mi jam iris tro malproksimen sur la vojo de neklarigeblaj servoj, por halti anta\u365\'75 ol vidi \u285\'67ian finon. \par \emdash \u8197\'20Estas bone, respondis mia vizitanto. Lanyon, vi memoras viajn \u309\'6aurojn; kio sekvos, tio estos sub la sigelo de nia profesio. Kaj nun, vi kiu jam de tiel longe estas ligita al la plej mallar\u285\'67 aj kaj materialismaj ideoj, vi kiu neis la efikecon de la transcenda medicino, vi kiu mokis viajn superulojn, \emdash rigardu! \par Li almetis la glason al siaj lipoj, kaj eltrinkis per unu engluto. Sekvis krio; li balanci\u285\'67is, \u349\'73anceli\u285\'67is, ek\-kaptis la tabl\-on kaj tenegis, rigardegante kun injektitaj okuloj, spiregante el malfermita bu\u349\'73 o; kaj dum mi rigardis, venas, mi pensis, \u349\'73an\u285\'67o \emdash li \u349\'73ajnis \u349\'73veli \-\emdash lia viza\u285\'67o subite nigri\u285\'67is kaj la trajtoj \u349\'73ajnis fandi\u285\'67i kaj alii\u285\'67i \emdash kaj momenton poste mi eksaltegis sur miajn piedojn kaj malanta\u365\'75en \u285\'67is la muro, kun la brako levita por min \u349\'73irmi kontra\u365\'75 tiu mireginda\u309\'6ao, kun la mento premegata de teruro. \par \emdash \u8197\'20Dio! mi kriegis, kaj Dio! ree kaj ree; \u265\'63ar tie anta\u365\'75 miaj okuloj \emdash pala kaj skuita, kaj duonsven\-anta, kaj palpser\u265\'63anta anta\u365\'75 si per la manoj kvaza\u365\'75 homo reveninta el la morto \emdash tie staris Harry Jekyll! \par Tion, kion li diris al mi dum la sekvanta horo, mi ne povas decidi\u285\'67i meti skribe sur paperon. Mi vidis tion, kion mi vidis; mi a\u365\'75dis tion, kion mi a\u365\'75dis, kaj \u285\'67i na\u365\'75zis mian animon; kaj, tamen, nun kiam tiu vida\u309 \'6ao jam malaperis de miaj okuloj, mi al mi demandas, \u265\'63u mi \u285\'67in kredas? kaj mi ne povas respondi. Mia vivo estas skuita \u285\'67is la radikoj; la dormo for\-lasis min; la plej mortiga teruro kunsidas kun mi je \u265\'63 iuj horoj de la tago kaj nokto; mi sentas, ke miaj tagoj estas kalkulitaj, ke mi devos morti; kaj, tamen, mi mortos nekredanta. Kaj la morala malnobleco, kiun tiu viro e\u265\'63 kun larmoj de la pento senvualigis al mi, tion mi ne povas, e\u265\'63 en mia memoro pripensi, sen eksalto de teruro. Nur mi diros, Utterson, kaj tio (se vi povos vin devigi kredi \u285\'67in) jam pli ol sufi\u265\'63os. La esta\u309\'6ao, kiu tiun nokton englitis en mian domon, estis, la\u365\'75 la konfeso de Jekyll mem, konata sub la nomo Hyde kaj ser\u265\'63ata en \u265\'63iuj anguloj de la lando kiel la mortiginto de Carew. \par }\pard \s18\qj\fi360\sb120\widctlpar\tx3600\adjustright {\tab }{\scaps Hastie}{\cs16\scaps\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ Elp. }{\i Hesti}{.}}}{\scaps Lanyon. \par }\pard\plain \s2\qc\sb240\sa240\keepn\pagebb\widctlpar\outlinelevel1\adjustright \b\caps\fs22\cgrid {{\*\bkmkstart _Toc184525832}La plena deklaro pri la afero; skribita de Doktoro Jekyll{\*\bkmkend _Toc184525832} \par }\pard\plain \s18\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {Mi naski\u285\'67is en la jaro 18\'85a, heredonto de granda ri\u265\'63eco, naturdotita plie per bonegaj talentoj, inklina la\u365\'75 karaktero al la laboremo, amanta la estimon de la sa\u285 \'67uloj kaj bonuloj inter miaj kunhomoj, kaj, tial \emdash \-kion oni povus supozi \emdash kun \u265\'63ia garantio por honoro\-plena kaj distingata estonteco. La plej malbona el miaj kulpoj, efektive, estis ia malpacienca gajeco de tempera\- mento, tia, kia \u265\'63e multaj faris la feli\u265\'63econ, sed kian mi trovis malfacile akordigebla kun mia \u265\'63iondeviga deziro tenadi alte la kapon kaj elmontradi pli ol ordinare gravan viza\u285\'67on anta\u365\'75 l a publiko. Okazis el tio, ke mi ka\u349\'73is miajn plezurojn, kaj ke, atinginte la a\u285\'67on de l\rquote pripensado kaj komencinte \u265\'63irka\u365\'75 rigardi kaj konsideri mian progreson kaj lokon en la mondo, mi jam staris kompromitita en profunde trompa maniero de vivo. Multaj homoj e\u265\'63 fanfaronegus tiajn neregula\u309\'6a ojn, pri kiaj mi estis kulpa; sed pro la altaj celoj, kiujn mi al mi anta\u365\'75metis, mi rigardis kaj ka\u349\'73is ilin kun sento de honto preska\u365\'75 morbida. Estis do pli la postulema naturo de miaj aspiroj, ol ia speciala malnobleco de mia j kulpoj, kiu faris min tio, kio mi estis, kaj per fosa\u309\'6ao e\u265\'63 pli profunda ol \u265\'63e la plejmulto, disigis en mi tiujn regionojn de la Bono kaj Malbono, kiuj dividas kaj kompletigas la duoblan naturon de la homo. \par Kvankam mi estis tiel profunde duoblaganto, mi neniel estis hipokritulo; miaj amba\u365\'75 flankoj estis tute seriozaj; mi ne estis pli mi mem, kiam mi forlasis la sindetenadon kaj \u309\'6aetis min en la honton, ol kiam mi laboradis malka\u349\'73 e pri la disvastigo de la scio, a\u365\'75 pri la forigo de l\rquote doloro kaj la sufero. Kaj hazarde okazis, ke la direkto de miaj sciencaj studoj, kiuj kon\-dukis tute al la mistikismo kaj al la transcendismo, reagis kaj forte lumigis sur \u265\'63 i tiun konscion pri la \u265\'63iama batalado inter miaj membroj. Kun \u265\'63iu tago, kaj de amba\u365\'75 flankoj de mia inteligento, la morala kaj la intelekta, mi tiel alproksim\-i\u285\'67 is konstante al tiu vero, per kies parta eltrovo mi estas kondamnita al tia terura pereo, nome: la vero, ke la homo efektive ne estas unu, sed du. Estis \u265\'63e la morala flanko, kaj en mia propra persono, ke mi lernis konstati la entutan kaj primitivan duecon de la homo, mi eksentis pri la du naturoj, kiuj konkuradis en la kampo de mia konscienco, ke e\u265\'63 se oni povus prave eliri, ke mi estas unu a\u365\'75 la alia, tio estas nur tial, ke mi estis radike amba\u365\'75, kaj jam frue en mia vivo, e\u265\'63 anta\u365\'75 ol la direkto de miaj sciencaj eltrovoj komencis inspiri la plej nudan eblecon de tia miraklo, mi kutimi\u285\'67 is pensadi kun plezuro, kiel en amata revo, pri la disigo de tiuj elementoj. Se nur \u265\'63iu, mi diris al mi, povus esti lo\u285\'67igita en apartan ident\-a\u309\'6aon, tiam de la vivo estus forprenita \u265\'63io, kio estis neelport\- ebla; la maljustulo povus iri la\u365\'75 sia vojo, liber\-igite de la aspiroj kaj ripro\u265\'63ado de sia pli pia \u285\'67emelo, kaj la justulo povus iri konstante kaj sendan\u285\'67ere sur sia vojo supren, farante bona\u309\'6aojn, en kiuj trovi\u285 \'67as lia plezuro, kaj jam ne plu elmetata kontra\u365\'75 la malhonoro kaj la pentofarado pro \u265\'63i tiu ekstera malbono. Por la homaro estas ja malbeno, ke tiuj reciproke malta\u365\'75gaj faskeroj estis tiel kunligitaj, ke en la doloregat a ventro de l\rquote konscio, \u265\'63i tiuj polusaj \u285\'67emeloj sen\u265\'63ese inter\-batalas. Kiel do ilin disigi? \par \u284\'47is tie atingis miaj pripensadoj, kiam, kiel mi jam diris, la misteron komencis klarigi flanka lumo de la tablo laboratoria. Mi komencis elsenti, pli profunde ol \u285\'67is nun estis dirite, la tremantan nemateriecon, la nebulsimilan \u349\'73an \u285\'67i\u285\'67emecon de \u265\'63i tiu \u349\'73ajne fortika korpo, en kiu ni mar\u349\'73as vestitaj. Mi konstatis, ke kelkaj \u293\'68emiaj agentoj havas la kapablon, skui kaj malanta\u365\'75en\-tiri tiun karnan vesta\u309\'6aon, tutsame kiel ven to povus skui la kurtenojn de pavilono. Mi ne nur rekonis mian naturan korpon apartan de la nura a\u365\'75ro kaj radilumo de kelkaj el la potencoj el kiuj konsistis mia spirito, sed anka\u365\'75 sukcesis kunmeti drogon per kiu tiuj potencoj povus esti detronigitaj de ilia supereco, kaj per kiu dua formo kaj viza\u285\'67o povus esti anstata\u365\'75 igitaj, neniel malpli naturaj al mi, pro tio ke ili estis la esprimo de pli malnoblaj elementoj de mia animo. \par Mi hezitis longe anta\u365\'75 ol provi praktike tiun \u265\'63i teorion. Mi bone sciis, ke mi riskas morti; pro tio, ke iu drogo, kiu tiel potence regis kaj skuis la citadelon mem de la individueco, povus, per la plej eta parto de superdozo a\u365\'75 la plej malmulta maloportuneco pri la momento de elmontro, tute forvi\u349\'73i tiun nematerian lo\u285\'67ejon, kies \u349\'73an\u285\'67on per \u285\'67 ia efiko mi atendis. Sed la tento al eltrovo tiel eksterordinara kaj profunda, fine venkis la sugestiojn de la timo. Mi jam anta\u365\'75longe pretigis mian tinktura\u309\'6aon; mi tuj a\u265\'63 etis, de firmo de apotekistoj, grandan kvanton de iu speciala salo, kiun mi sciis per miaj eksperimentoj esti la lasta ingredienco bezonata, kaj malfrue en unu malbenita nokto, mi kun\- metis la elementojn, rigardis ilin boli kaj fumi kune en la glaso, kaj kiam la agiti\u285\'67o \u265\'63esis, kun forta ardo de kura\u285\'67o mi eltrinkis la miksturon. \par Sekvis doloregoj plej turmentaj: grincado de la ostoj, mortiga na\u365\'75zo, kaj teruro de spirito, ne malpli intensa, ol tiu sentebla en horo de l\rquote naski\u285\'67o a\u365\'75 de l\rquote morto. Poste, tiuj agonioj rapide ekkvieti\u285\'67 is, kaj mi rekonscii\u285\'67is kvaza\u365\'75 el granda malsano. Estis io stranga en miaj sentoj, io nepriskrib\-eble nova, kaj, pro \u285\'67ia noveco, nekredeble dol\u265\'63a. Mi sentis min pli juna, pli malpeza, pli feli\u265\'63 a en mia korpo; interne mi konsciis pri iu kapturnanta senzorgeco, pri fluado de malordaj voluptemaj imagoj, kurantaj kiel muelilfluo tra mia fantazio, pri disi\u285\'67o de la ligiloj de l\rquote devo, pri nekonata sed ne senkulpa animolibereco. Mi sciis, kun la unua enspiro de tiu \u265\'63i nova vivo, ke mi estas pli malvirta, dekoble pli malnobla, ke mi vendi\u285\'67is kiel sklavo al mia originala malbono, kaj la penso, en tiu momento, sti\- mulis kaj gajigis min kiel vino. Mi etendis la manojn, \u285\'67ojegante en la noveco de tiuj sentoj, kaj \u265\'63e tio, mi subite eksciis, ke mia staturo iom malgrandi\u285\'67is. En tiu tempo ne estis spegulo en mia \u265\'63ambro; tiu, kiu s taras apud mi dum mi nun skribas, estis tien portita poste, kaj por la celo mem de tiuj aliformi\u285\'67oj. La nokto, tamen, jam preska\u365\'75 tagi\u285\'67is; la lo\u285\'67\-antoj de mia domo ku\u349\'73 adis plej profunde dormantaj, kaj mi decidis, ekscit\-ita kiel mi estis de espero kaj triumfo, riski iri sub mia nova formo al mia dormo\u265\'63 ambro. Mi transiris la korton, mi glitis tra la koridorojn, kiel fremdulo en mia propra domo, kaj alveninte en mian \u265\'63ambron, mi vidis, la unuan fojon, la aspekton de Edward Hyde. \par Mi devas paroli \u265\'63i tie pri mia teorio sole, ne dirante tion, kion mi scias, sed tion, kion mi supozas la plej ver\u349\'73ajna. La malbona parto de mia naturo estis mal\-pli fortika, malpli disvolvita, ol la bona, kiun mi \u309\'6a us eksigis. Plie, en la da\u365\'75ro de mia vivo, kiu estis est\-inta, malgra\u365\'75 \u265\'63io, na\u365\'75 dekone vivo de l\rquote penado, de l\rquote virto kaj de l\rquote memregado, la malbona parto estis multe malpli ekzercita kaj eluzita. Kaj tial okazis, mi pensas, ke Edward Hyde estis tiom pli malgranda, pli maldika, pli juna ol Harry Jekyll. Kiel la bono ek\-brilis el la viza\u285\'67 o de unu, tiel same la malbono estis skribita lar\u285\'67e kaj klare sur tiu de la alia. Plie, la malbono lasis sur tiu korpo la stampon de kripleco kaj kadukeco. Kaj tamen, kiam mi rigardis tiun mal\-belan monstron en la spegulo, mi konsciis nenian a ntipation, kontra\u365\'75e, mi sentis ja eksalton de bonveno. \u264\'43i tio, anka\u365\'75, estis mi. \u284\'47i \u349\'73ajnis natura kaj homa. La\u365\'75 miaj okuloj, \u285\'67i portis pli vivan bildon de l\rquote spirito, \u285\'67i \u349\'73 ajnis pli difinita kaj unuobla, ol la neperfekta kaj dividita viza\u285\'67o, kiun mi \u285\'67is nun kutimis nomi la mia. Kaj \u285\'67is tiu punkto mi estis sendube prava. Mi rimarkis ke, kiam mi portis la \u349\'73 ajnon de Edward Hyde, neniu povis alproksimi\u285\'67i al mi sen videbla antipatio de l\rquote karno. \u264\'43i tio, la\u365\'75 mia opinio, estis tial, ke \u265\'63iuj homoj, kiaj ni renkontas ilin, estas kunmiksitaj el la bono kaj la malbono, kaj, Edward Hyde, sola, en la vicoj de l\rquote homaro, estis pura malbono. Nur momenton mi restis anta\u365\'75 la spegulo; mi devis ankora\u365\'75 provi la duan kaj decidigan eksperimenton; restis ankora\u365\'75 kon\-stati, \u265\'63u mi perdis nerepreneble mian individuecon, kaj devos anta\u365\'75 la tagi\u285\'67 o forkuri el domo jam ne plu mia, kaj, rapidante returnen al mia kabineto, mi denove pretigis kaj trinkis la miksturon, denove suferis la tur\-mentegojn de tiu kvaza\u365\'75morto kaj rekonscii\u285\'67is denove kun la karaktero, la staturo, kaj la viza \u285\'67o de Harry Jekyll. \par En tiu nokto mi estis atinginta la fatalan kruci\u285\'67on de l\rquote vojoj. Se mi estus alproksimi\u285\'67inta al mia eltrov\-a\u309\'6ao la\u365\'75 pli nobla spirito, se mi estus riskinta mian eksperimenton dum mi estis sub la influo de malavaraj a \u365\'75 piaj aspiroj, \u265\'63io estus alie, kaj, el tiuj agonioj de l\rquote morto kaj naski\u285\'67o, mi estus elirinta an\u285\'67elo anstata\u365\'75 diablo. La drogo povis neniel distingi, nek diabla nek dia \u285\'67i estis; \u285\'67 i nur skuis la pordojn de l\rquote malliberejo de mia temperamento, kaj, kiel \u265\'63e la kaptitoj en Phi\-lippi, elkuris tio, kio interne staris. En tiu tempo mia virto dormetis; mia malvirto, vekadita de l\rquote ambicio, kaptis vigle kaj rapide la okazon, kaj la rezultinta el\-\u309\'6aeta\u309\'6ao estis Edward Hyde. Tial, kvankam mi nun havis tiel du karakterojn, kiel anka\u365\'75 du mienojn, unu estis tute malbona, kaj la alia estis ankora\u365\'75 la malnova Harry Jekyll, tiu malharmonia kombina\u309\'6ao pri kies virt\-igo kaj plibonigo mi jam lernis malesperi. La \u349\'73an\u285\'67o do estis tute al la pli malbona flanko. \par E\u265\'63 en tiu tempo, mi ankora\u365\'75 ne tute venkis mian antipation kontra\u365\'75 la tedeco de vivo de studado. Mi ankora\u365\'75 foje havis inklinon al gajeco, kaj, pro tio, ke miaj plezuroj estis, je l\rquote plej indulga nomo, ne tro digno\- plenaj, kaj \u265\'63ar mi ne nur estis bone konata kaj honore estimata, sed ankora\u365\'75 fari\u285\'67is maljunulo, \u265\'63i tiu nekon\-sekvenceco de mia vivo fari\u285\'67is por mi \u265\'63iutage pli \u285\'67en\-anta. Estis \u265\'63 itiuflanke, ke mia nova potenco tentis min \u285\'67is sklavi\u285\'67o. Necesis nur trinki la miksa\u309\'6aon, por tuj demeti la korpon de l\rquote fama profesoro, kaj surmeti, kiel densan mantelon, tiun de Edward Hyde. \par Mi ridetis pro la ideo; \u285\'67i \u349\'73ajnis al mi, tiutempe, humora\u309\'6ao, kaj mi faris miajn pretigojn kun la plej granda zorgo. Mi luis kaj meblis tiun domon en Soho, al kiu Hyde estis postsigne sekvota de la polico; mi dungis, kiel dommastrinon, virinon, kiun mi bone sciis silenta kaj senskrupula. Aliflanke mi sciigis al mia servistaro, ke iu S-ro Hyde (kiun mi priskribis) devos havi plenan liberecon kaj a\u365\'75 toritaton en mia domo sur la placo; kaj por \u349\'73irmi min kontra\u365\'75 eventualaj ak\-cidentoj, mi e\u265\'63 faris tie vizitojn kaj igis min bone konata persono en mia dua rolo. Poste mi faris tiun testamenton, kiun vi tiom multe kontra\u365\'75 parolis, tia\-maniere ke, se io okazus al mi en la persono de D-ro Jekyll, mi povus transiri en tiun de Edward Hyde sen mona perdo. Kaj tiel \u265\'63irka\u365\'75ita de remparoj, kiel mi supozis, sur \u265\'63 iu flanko, mi komencis profiti la strangan imunecon de mia situacio. \par Jam okazis ja, ke la homoj dungis bravula\u265\'63ojn por fari iliajn krimojn, dum ilia propra persono kaj re\-putacio sidis \u349\'73irmate. Mi estis la unua, kiu tion faris por propra plezuro. Mi estis la unua, kiu povis tiel klopodi anta\u365\'75 la publika okulo kun \u349\'73ar\u285\'67o de afabla respektindeco, kaj jen, en la da\u365\'75ro de momento, kiel ia lerneja bubo de\u349\'73iri tiujn prunta\u309\'6aojn kaj salti kapon anta\u365\'75e en la maron de l\rquote libereco. Sed por mi, en mia netravidebla mantelo, la sendan\u285\'67ereco estis absoluta. Pensu nur \emdash mi e\u265\'63 ne ekzistis! Nur permesu al mi trakuri en mian laboratorion, donu al mi nur du-tri sekundojn por miksi kaj gluti la trinka\u309 \'6aon, kiu staris \u265\'63iam preta, kaj Edward Hyde, kion ajn li estus farinta, forpasus kiel spirnebuleto sur spegulo, kaj jen, anstata\u365\'75 li, kviete en sia hejmo, pretigante la noktomezan lampon en sia studejo, homo, kiu povis senrisk e ridi je l\rquote sus\-pekto, trovi\u285\'67us Harry Jekyll. \par La plezuroj, kiujn mi rapidis ser\u265\'63i sub mia ali\-korpa\u309\'6ao, estis, kiel mi jam diris, maldecaj, sed, en la manoj de Edward Hyde, ili balda\u365\'75 ekfari\u285\'67is monstraj. Reveninte de iu el tiuj ekskursoj, mi ofte profundi\u285\'67 is en ia mirado pri mia alikorpa malnobleco. Tiu demono familiara, kiun mi elvokis el mia propra animo, kaj forsendis solan por plenumi sian bonan plezuron, estis esta\u309\'6ao esence malica kaj kanajla; kun \u265\'63 iu lia ago kaj penso centrita en si mem; kun besta avideco drink\-anta la plezuron el kia ajn grado de turmento, tiel ne\u349\'73ancelebla, kiel homo el \u349\'73tono. \par Harry Jekyll foje staris konsternegita anta\u365\'75 la agoj de Edward Hyde; sed la situacio estis ekster la kampo de ordinaraj le\u285\'67oj, kaj inside malpezigis la premo n de la konscienco. Estis ja Hyde, kaj Hyde sola, kiu estis kulpa. Jekyll mem ne estis pli malbona; li reveki\u285\'67is al siaj bonaj ecoj \u349\'73ajne nedifektita; li e\u265\'63 kutimis, kiam tio estis ebla, rapidi por malfari la malbonon faritan de Hyde. Kaj tiel lia konscienco dormetadis. \par Pri la detaloj de la malgloro, al kiu mi tiel kun\-konsentis (\u265\'63ar e\u265\'63 nun mi ne povas konfesi, ke mi \u285\'67in faris) mi ne intenc\-as priparoli; mi volas nur montri la avertojn kaj la intersekvajn pa\u349\'73ojn, per kiuj alproksim\-i \u285\'67is mia puno. Unu malfeli\u265\'63o okaz\-is, kiun, pro tio, ke \u285\'67i ne havis sekvon, mi nur aludetos. Kruelega ago kontra\u365\'75 infanino vekis kontra\u365\'75 min la koleron de pre\-teriranto, kiun mi rekonis anta\u365\'75 kelkaj tagoj kiel vian parencon; kuracisto kaj la familio de la infanino kun\-i\u285\'67is kun li; estis momentoj, kiam mi timis pri mia vivo, kaj fine, por kontentigi ilian tro justan koleron, Edward Hyde devis al\- konduki ilin al la pordo de Harry Jekyll kaj pagi ilin per \u265\'63eko subskribita per lia nomo. Sed tiu \u265\'63i dan\u285\'67ero estis facile forigita el la e stonteco, per la transmeto en alian bankon de monsumo sub la nomo de Edward Hyde mem, kaj kiam, malanta\u365\'75en klinante mian skribmanieron, mi provizis sub\-skribon al mia duulo, mi pensis, ke mi sidas jam ekster la atingo de la fatalo. \par Preska\u365\'75 du monatoj anta\u365\'75 la mortigo de Sir Dan\-vers, for\-estinte el la hejmo por unu el miaj aventuroj, de kiu mi re\-venis je malfrua horo, mi veki\u285\'67is la sekv\-intan tagon en lito kun sentoj iom strangaj. Vane mi \u265\'63irka \u365\'75rigardis, vane mi vidis la decan meblaron kaj grandan amplekson de la \u265\'63ambro en mia domo sur la placo, vane mi rekonis la desegna\u309\'6aon de la litkurtenoj, io ankora\u365\'75 insistadis, ke mi ne estas tie, kie mi estas, ke mi ne veki \u285\'67is tie, kie mi \u349\'73ajnas esti, sed en la \u265\'63ambreto en Soho, en kiu mi kutimis dormi en la korpo de Edward Hyde. \par Mi ridetis kaj, la\u365\'75 mia psikologia maniero, komencis mallaboreme esplori la elementojn de \u265\'63i tiu iluzio, ia\-foje refalante dume en komfortan matenan dormeton. Mi estis ankora\u365\'75 tiel okupata kiam, dum unu el miaj pli sendormaj momentoj, mia rigardo ektrafis mian manon. Nu, la mano de Harry Jekyll estis profesia la\u365\'75 formo kaj grandeco: granda, firma, blanka kaj de agrabla aspekto. Sed la mano, kiun mi nun rigardadis, sufi \u265\'63e klare en la flava lumo de Londona mateno, ku\u349\'73\-antan duonfermitan sur la littukoj, estis malgrasa, sulkita, osta, sombre pala kaj dense kovrita de nigra kresko da haroj. \u284\'47i estis la mano de Edward Hyde. \par Mi certe rigardis \u285\'67in dum preska\u365\'75 duona minuto, anta\u365\'75 ol la teruro veki\u285\'67is en mia brusto tiel subite kaj tremige kiel la ekbruego de cimbaloj, kaj eksaltegante el la lito, mi kuregis al la spegulo. \u264\'43e la vida\u309 \'6ao, kiun renkontis miaj okuloj, mia sango \u349\'73an\u285\'67i\u285\'67is en ion treege maldensan kaj glacian. Jes, mi ku\u349\'73i\u285\'67is Harry Jekyll, kaj veki\u285\'67is Edward Hyde. Kiel klarigi tion? mi al mi de mandis, kaj poste, kun alia eksaltego de teruro, kiel ripari tion? Estis malfrue en la mateno, la servist\-aro jam levi\u285\'67is, \u265\'63iuj miaj drogoj estis en la kabineto \emdash \-longa irado estis ja malsupren sur du \u349\'73 tuparoj, tra la posta irejo, trans la korton kaj tra la anatomia teatro, de tie, kie mi tiam staris terurita. Mi ja povus eble kovri mian viza\u285\'67on, sed kion tio helpos, se mi ne povos ka\u349\'73 i la aliformigon de mia staturo? Kaj tiam kun trasentata dol\u265\'63eco de senpremi\u285\'67o mi memoris, ke mia servistaro jam kutimis la venadon kaj reiradon de mia duulo. Jen balda\u365\'75 mi vestis min, kiel eble plej bone, per vestoj konvenaj al mia amplekso: balda\u365\'75 pasis tra la domo, kie Bradshaw min rigardegis kaj retiri\u285\'67is pro tio, ke li vidas S-ron Hyde je tia horo kaj en tia stranga vesta\u309\'6a o, kaj, post dek minutoj, jen D-ro Jekyll reeniris sian propran formon kaj sidi\u285\'67is kun malheli\u285\'67\-inta frunto, por {\*\bkmkstart simuli}{\*\bkmkend simuli}simuli}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{ }{\i\lang0 Simuli}{\lang0 : sajnigi, imitaci. A. simulate; Fr. simuler; G. nach\-ahmen, heucheln, simulieren; H. simular, fingir.}}}{ matenman\u285\'67on. \par Malgranda ja estis mia apetito. \u264\'43i tiu neklarigebla okaz\-a\u309\'6ao, \u265\'63i tiu renversi\u285\'67o de mia anta\u365\'75a spertado, \u349\'73ajnis, kiel la Babilona fingro sur la muro, elskribi la literojn de mia kon\-damni\u285\'67 o, kaj mi komencis, pli se\-rioze ol iam, pripensi la rezultatojn kaj eblecojn de mia duobla ekzistado. Tiu parto de mi, kiun mi havis la povon projekcii, en la lasta tempo multe ekzerci\u285\'67adis kaj nutri\u285\'67is; al mi en la lastaj tagoj \u349 \'73ajnadis kvaza\u365\'75 la korpo de Edward Hyde pligrandi\u285\'67as, kvaza\u365\'75 (kiam mi portadis tiun formon) mi konscias pli ri\u265\'63an fluon de sango, kaj mi komencis ekvidi dan\u285\'67eron ke, se \u265\'63i tio estos multe da\u365\'75 rigata, la ekvilibro de mia naturo povos esti por \u265\'63iam ren\-versita, ke la kapablo de la\u365\'75vola \u349\'73an\u285\'67i\u285\'67o povos esti perdita, kaj la karaktero de Edward Hyde fari\u285\'67os nerevokeble mia. La potenco de la drogo ne \u265\'63iam montri\u285\'67is egala. Unu fojon, tre frue en mia karerio, \u285\'67i restis tute senefika; de tiu tempo je pli ol unu okazo, mi estis devigita duobligi, kaj unu\-foje, kun granda risko de morto, triobligi la kvanton, k aj tiu malofta necerteco \u309\'6aetis \u285\'67is nun la solan ombron sur mian kontentecon. Nun, tamen, pro la okazo de tiu mateno, mi estis devigata konstati, ke dum komence la malfacila\u309\'6ao estis, de\u309\'6aeti la korpon de Jekyll, lasta\-tempe \u285\'67i grade sed decide transloki\u285\'67is al la alia flanko. \u264\'43io do \u349\'73ajnis montri al la jena konkludo, ke mi mal\-rapide perdas mian unuan kaj plibonan memon, kaj iom post iom enkorpi\u285\'67as en mian duan kaj pli mal\-bonan. \par Inter tiuj du, mi komprenis, mi jam devas elekti. Miaj du naturoj havis la komunan memoron, sed \u265\'63iujn aliajn fakultojn plej neegale posedis inter si. Jekyll (kiu estis kunmeta\u309\'6ao) jen kun la plej akraj timoj, jen kun avida gusta\u265\'63 o projektis kaj partoprenis la plezurojn kaj aventurojn de Hyde: sed Hyde estis indiferenta pri Jekyll a\u365\'75 nur memoris lin kiel la monta bandito memoras la kavernon, en kiu li sin ka\u349\'73as kontra\u365\'75 la persekutado. Jekyll sentis pli ol patran intereson; Hyde sentis pli ol filan indiferentecon. Kunligi mian sorton kun tiu de Jekyll, estus morti rilate al tiuj apetitoj, je kiuj mi de longatempe min indulgadis kaj kiujn mi jam de kelka tempo dorlotis. Kunligi \u285\'67in kun Hyde, estus morti pri mil interesoj kaj aspiroj kaj fari\u285\'67i por \u265\'63iam malestimata kaj senamika. La mar\u265\'63\- ando povus aperi neegala, sed estis ankora\u365\'75 alia afero kunpesinda; \u265\'63ar, dum Jekyll turmente suferadus en la fajroj de la abstinenco, Hyde e\u265\'63 ne konscius, kion li perdis. \par Kvankam strangaj estis miaj cirkonstancoj, la kondi\u265\'63oj de tiu \u265\'63i interbatalo estas tiel malnovaj kaj banalaj, kiel la homo mem; efektive la samaj allogoj kaj timoj \u309\'6a etas la ludkubon por kiu ajn tentata kaj tremanta pekulo, kaj okazis \u265\'63e mi, kiel okazas \u265\'63e la plej granda nombro de miaj similuloj, ke mi elektis la pli bonan parton, kaj poste mankis al mi la forto, mian elekton plenumadi. \par Jes, mi preferis la maljunan kaj malkontentan dok\-toron, \u265\'63irka\u365\'75itan de amikoj kaj tenantan honestajn esperojn, kaj mi diris decidan adia\u365\'75on al la libereco, al la rilata juneco, al la facila pa\u349\'73 o, saltanta pulso kaj sekretaj plezuroj, kiujn mi \u285\'67uis en la alivesto de Hyde. Tiun \u265\'63i elekton mi faris eble kun ia senkonscia rezervo, \u265\'63ar mi nek forlasis la Soho\rquote an domon, nek detruis la vestojn de Edward Hyde, kiuj ankora \u365\'75 ku\u349\'73is pretaj en mia kabineto. Dum du monatoj, tamen, mi restis fidela al mia decido; dum du monatoj mi vivadis la\u365\'75 tia vivo de severmoreco, al kia mi neniam anta\u365\'75e atingis, kaj \u285\'67 uis la kompensojn de aprobanta konscienco. Sed kun la tempo fine fori\u285\'67is la fre\u349\'73eco de mia timo, la la\u365\'75doj de mia konscienco ekfari\u285\'67is kutimo; min ek\-turmentegis aflikti\u285\'67oj kaj sopiroj, kvaza\u365\'75 Hyde baraktus por la liberi\u285\'67o, kaj, fine, en horo de morala malforteco, mi denove kunmetis kaj englutis la ali\-formigan trink\-a\u309\'6aon. \par Mia diablo estis tenita longatempe en ka\u285\'67o, li liberi\u285\'67is furiozega. Mi sentis, e\u265\'63 jam dum mi trinkis la mik sturon, pli senbridan, pli furiozan emon al la malbono. Mi supozas, ke sendube estis tio, kio vekis en mia animo tiun ventegon de senpacienco, kun kiu mi a\u365\'75skultis la \u285\'67entila\u309\'6aojn de mia mal\-feli\u265\'63a viktimo; almena\u365\'75 mi deklaras anta\u365\'75 Dio, ke neniu homo morale sana povus esti kulpa pri tia krimo pro tiel bagatela incito, kaj ke mi frapis en humoro ne pli racia ol tiu, en kiu malsana infano rompus ludilon. \par Tuj la spirito de la infero veki\u285\'67is en mi, kaj furiozis. Kun paroksismo de \u285\'67ojo mi disbategis la pasivan korpon, gustum\-ante \u285\'67ojegon \u265\'63e \u265\'63 iu bato, kaj nur kiam la laceco komencis sekvi, subite dum la plej alta punkto de mia deliro, trapikegis mian koron malvarma spasmo de teruro. Disi\u285\'67is nebulo; mi ekvidis, ke mi metas mian vivon en dan\u285\'67eron, kaj mi forkuregis de la sceno de tiuj ekscesoj, fieri\u285\'67ante e\u265\'63 dum mi tremas, kun mia avideco por la malbono kontentigita kaj stimulita, kaj mia amo al la vivo altigita \u285\'67 is la plej ekstrema grado. Mi kuregis al la domo en Soho, kaj detruis miajn paperojn; de tie mi ekiris tra la lanternolumitajn stratojn, en la sama dividita ekstazo de spirito, \u285\'67ojeg\- ante pri mia krimo, gajkore projektante aliajn por la estonteco, kaj tamen, ankora\u365\'75 rapidirante kaj a\u365\'75skult\-ante, \u265\'63u sekvas min la pa\u349\'73oj de la ven\u285\'67\-anto. Hyde havis kanton sur l a lipoj dum li kunmetis la miksturon, kaj trinkante \u285\'67in li toastis la mortinton. Apena\u365\'75 la agonio de la transformi\u285\'67o ek\u265\'63esis dis\u349\'73iri lin, jam Harry Jekyll, kun fluantaj larmoj de dankemeco kaj mem\-ripro\u265\'63 o, falis genuen kaj levis la kunplektitajn manojn al Dio. La vualo de la memindulgo estis dis\u349\'73irita de supre \u285\'67is malsupre, kaj mi vidis mian vivon kiel tuton: mi sekvis \u285\'67in de la tagoj de mia infaneco kiam mi iris manon \u265\'63 e mano, kun mia patro, tra la memoferemaj penadoj de mia profesia vivo, por alveni, foje kaj ree, kun la sama sento de nerealeco, \u265\'63e la malbenitaj terur\-a\u309\'6aoj de la vespero. Mi volis kriegi, mi penis kun larmoj kaj pre\u285\'67 oj sufoki la amason da malbelegaj imaga\u309\'6aoj kaj sonoj, kiuj ari\u285\'67is en mia memoro kontra\u365\'75 mi, kaj, ankora\u365\'75, inter miaj petegoj, la fi-viza\u285\'67o de mia kanajl\-eco rigardadis fikse en mian animon. Kiam la akreco de tiu \u265\'63i memripro\u265\'63o ekmorti\u285\'67is, \u285\'67i estis sekvita de sento de \u285\'67ojo. De nun Hyde estos neebla; \u265\'63u mi volos, a\u365\'75 ne volos, mi estas de nun enfermita en la plibona parto de mia ekzistado, kaj, ho, kiel mi \u285 \'67ojis pensi pri tio! Kun kia volonta humileco mi akceptis denove la \u265\'63irka\u365\'75barojn de l\rquote vivado natura! Kun kia sincera spirito de forlaso mi \u349\'73losis la pordon, per kiu mi tiel ofte iris kaj revenis, kaj dispremegis la \u349 \'73losilon sub mia piedo! \par Kun la sekvinta tago, venis la sciigo, ke la mortigo estis observita, ke la kulpo de Hyde estas evidenta al la mondo, kaj ke la viktimo estas viro alta en la publika estimado. Ne nur krimo estis, sed tra\-gedia malsa\u285\'67a\u309\'6ao. Mi pensas, ke mi \u285\'67ojis scii tion; mi pensas, ke mi \u285\'67ojis pro tio, ke miajn pli bonajn im\-pulsojn tiel \u265\'63irka\u365\'75remparis kaj gardis la teruroj de la e\u349\'73afodo. Jekyll estis nun mia rifu\u285\'67ejo; Hyde elrigard\-etu e\u265\'63 nur dum momento, kaj la manoj de \u265\'63iuj homoj tuj levi\u285\'67os por lin kapti kaj mortigi. \par Mi decidis per mia estonta konduto rea\u265\'63eti la est\- intecon, kaj mi povas honeste diri, ke mia decido portis iom da bona frukto. Vi scias mem, kiel fervore dum la lastaj monatoj de la pasinta jaro, mi laboradis por mildigi la suferojn de aliaj; vi sc ias, ke multo estis farita, kaj ke la tagoj pasis por mi trankvile kaj preska\u365\'75 feli\u265\'63e. Kaj mi ja ne povas vere diri, ke min enuigis \u265\'63i tiu bonfara kaj senkulpa vivado; mi kontra\u365\'75e kredas, ke mi \u265\'63iutage \u285\'67uis \u285\'67in pli plene; sed min an\-kora\u365\'75 malbenis mia dueco de intenco; kaj, kiam fine iom post iom eluzi\u285\'67is la unua akreco de mia pento, mia pli malnobla parto, tiel longe dorlotita, tiel mallonge en\u265\'63enigita, komencis ek\-mu\u285 \'67i por liberi\u285\'67o. Mi ja ne revis revivigi Hyde; tion e\u265\'63 ekpripensi tremigis min \u285\'67is frenezeco; ne, en mia propra personeco stari\u285\'67is la tento ankora\u365\'75 unu fojon petoli kun mia konscienco, kaj kiel ordinara sekreta pekanto mi fine submet\-i\u285\'67is al la atakoj de la tentado. Al \u265\'63io venas fino; la plej vasta mezurilo fine pleni\u285\'67as, kaj \u265\'63i tiu mallonga cedo al mia mal\- boneco fine detruis la ekvilibron de mia animo. Estis bela, klara, januara tago, malseke sub\-piede, kie la frosto degelis, sed kun sennuba \u265\'63ielo, kaj \'abRegent\rquote s Park\'bb}{\cs16\lang0\super \chftn {\footnote \pard\plain \s15\qj\fi360\widctlpar\adjustright \fs20\cgrid {\cs16\super \chftn }{\lang0 }{\i\lang0 Rigents Park}{\lang0 : Fama kaj bela Londona parko.}}}{ estis plena de vintraj pepadoj kaj dol\u265\'63a pro odoroj de printempo. Mi sidis en la sun\- lumo sur benko; la besto en mi lekadis la lipojn pro rememoro; la spirita parto estis iom dormema, promes\-ante postan penton sed ankora\u365\'75 ne incitita \u285\'67is komenco. Nu, mi al mi diris, mi ja nur similas a l miaj najbaroj, kaj poste mi ridetis, komparante min kun aliaj homoj, komparante mian ageman bonvolon kun la maldiligenta krueleco de ilia mal\-zorgo. Kaj en la momento mem de tiu vanta fanfaronema penso, ekkaptis min spasmo, terura na\u365\'75 zo kaj plej mortiga tremo. Tiuj forpasis kaj lasis min svenema, kaj poste, dum siavice la sveneco kvieti\u285\'67is, mi ekkonstatis \u349\'73an\u285\'67on en la karaktero de miaj pensoj; pli grandan maltimecon, malestimon al la dan\u285\'67ero, solvi\u285 \'67on de la ligiloj de l\rquote devo. Mi rigardis malsupren, miaj vestoj pendis senforme sur miaj mal\-\u349\'73velintaj membroj; la mano ku\u349\'73anta sur mia genuo estis sulkoplena kaj vila. Mi estis denove Edward Hyde. Anta\u365\'75 unu momento, al mi estis ankora\u365\'75 garanti\-ita la estimo de \u265\'63iuj homoj, mi estis ri\u265\'63a, amata \-\emdash kun man\u285\'67o pretigata por mi en mia propra hejmo \emdash \-kaj nun mi estas jam la komuna persekuta\u309\'6ao de l \rquote hom\-aro, \u265\'63asata, sendoma, konata mortiginto, sklavo por la pendigilo. \par Mia prudento \u349\'73anceli\u285\'67is, sed ne tute min forlasis. Miaj drogoj estis en \u349\'73ranko en mia kabineto, kiel mi povos atingi ilin? Jen la problemo, kies solvon \emdash \-premegante per la manoj miajn tempiojn \emdash mi nun devas entrepreni. La laboratorian pordon mi mem jam fermis. Se mi provus eniri per la domo, miaj propraj servistoj min sendus al la e\u349\'73afodo. Mi ek\- komprenis, ke mi devos uzi alian manon, kaj pensis pri Lanyon. Kiel lin trafi? Kiel alkonsentigi lin? Supozu, ke mi evitos kapti\u285\'67on sur la stratoj, kiel mi povos eniri en lian domon? Kaj kiel mi, nekonata kaj malpla\u265\'63a vizit\-anto, povos decidigi la faman kuraciston rabi la kabin\-eton de sia kolego, D-ro Jekyll? Tiam mi rememoris, ke restadas al mi unu parto de mia originala karaktero: mi povas skribi la\u365\'75 mia propra skribmaniero. Tuj kiam ekbrilis en mi tiu ideo, klari\u285\'67 is al mi la tuta vojo, kiun mi devos sekvi. Mi do ordigis mian vestaron kiel eble plej bone, kaj, alvokante al pasanta fiakro, mi veturigis min al hotelo sur Portland Street, kies nomon mi per ia hazardo memoris. Pro mia aspekto, \emdash kiu efektive estis sufi\u265\'63e komika, kiel ajn tragedia la sorto, kiun kovris \u265\'63i tiuj vestoj, \emdash la veturigisto ne povis ka\u349\'73i sian ridemon. Mi grincigis la dentojn kontra\u365\'75 lin kun ekventego de diabla furiozo; kaj la rideto forvelkis sur lia viza\u285\'67o, \emdash feli\u265\'63e por li, \emdash ankora\u365\'75 pli feli\u265\'63e por mi, \u265\'63ar, nur momenton plu, kaj mi lin jam certe de\u349\'73 iregus de sur lia sidejo. Enirinte la hotelon, mi \u265\'63irka\u365\'75rigardis kun tia malluma mieno, ke la servistoj ektremis; neniun rigardon ili inter\u349\'73an\u285\'67is dum mia \u265\'63 eesto; sed sklaveme ricevis miajn ordonojn, kondukis min al privata \u265\'63ambro kaj alportis al mi skribilaron. Hyde, en dan\u285\'67ero pri sia vivo, estis al mi esta\u309\'6ao nova; skuita de supermezura kolero, stre\u265\'63ita \u285\'67 is mortigemo, avidega ka\u365\'75zi al iu doloron. Li tamen estis ruzulo; venkis sian koleregon per granda peno de l\rquote volado ; verkis siajn du gravajn leterojn, unu al Lanyon kaj unu al Poole, kaj por ke li ricevu certigon, ke ili efektive estis metitaj en la po\u349\'73ton, li ordonis, ke oni ilin rekomendu. De tiam, li sidadis la tutan tagon apud la fajro en la privata \u265 \'63ambro, mordetadante al si la ungojn; tie li tagman\u285\'67is, sidante sola kun siaj timoj, kun la kelnero videble tremanta anta\u365\'75 lia okulo; kaj el tie, post plena nokti\u285\'67o, li ek\- veturadis en angulo de fermita veturilo kaj kondukigis sin tra la stratoj de la urbo. \'abLi\'bb, mi diras; mi ne povas diri \'abmi\'bb. En tiu infano de l\rquote infero estis nenio homa; lo\u285\'67 is en li nenio krom la timo kaj la malamo. Kaj kiam fine, \emdash pensante, ke la veturigisto komencas ion suspekti, \emdash li forsendis la veturilon kaj riskis pied\-iri, en sia ne\u285\'67ustalkorpa vestaro, objekto nepre mark\- ita por la observado, inter la noktajn preterirantojn, tiuj du mal\-noblaj pasioj furiozis en li kvaza\u365\'75 uragano. Li mar\u349\'73is rapide, persekutata de siaj timoj; babilante al si mem, \u349\'73telirante tra la malpli vizitataj stratoj, kalkula nte la minutojn, kiuj kvaza\u365\'75 barilo ankora\u365\'75 apartigis lin de la noktomezo. Fojon, virino alparolis al li, proponante, mi pensas, skatolon da alumetoj. Li pugnis \u349\'73in en la viza\u285\'67on, kaj \u349\'73i forkuris. Kiam mi rekonscii \u285\'67is \u265\'63e la domo de Lanyon, la teruro de mia malnova amiko iom kortu\u349\'73is min; mi ne scias; estis almena\u365\'75 nur kvaza\u365\'75 guto en la maro, kompare al la abomenego, kun kiu mi rigardis reen al tiuj horoj. Estis okazinta en mi ia \u349\'73an\u285\'67i\u285\'67o. Jam ne plu timo al la e\u349\'73afodo, sed teruro fari\u285\'67i denove Hyde, turmente gis min. La kondamnon de Lanyon mi ricevis duone en son\u285\'67o; duone en son\u285\'67o revenis hejmen kaj ku\u349\'73i\u285\'67is. Post la ellacigoj de la tago, mi dormegis, en dormo tiel severa kaj profunda, ke ne sukcesis \u285\'67in rompi e\u265\'63 la teruraj ko\u349\'73maroj min turmentantaj. Mi veki\u285\'67is ma\-tene skuita, malfortigita, sed refre\u349\'73i\u285\'67inta. Mi ankora\u365\'75 malamis kaj timis pensi pri la bruto, kiu en mi dorm\- etis, kaj kompreneble mi ne forgesis la konsternantajn dan\u285\'67erojn de l\rquote anta\u365\'75a tago; sed mi estis denove hejme, en mia propra domo kaj apud miaj drogoj, kaj dank\-emeco pro mia savo briladis en mia animo tiel forte, ke \u285\'67 i preska\u365\'75 kon\-kuris la helecon de la espero mem. \par Mi estis nerapide transpa\u349\'73anta la korton post maten\-man\u285\'67o, entrinkante la malvarman aeron kun plezuro, kiam ree min kaptis tiuj nepriskribeblaj sentoj, kiuj heroldis la \u349\'73an\u285\'67\-i\u285\'67on: kaj apena\u365\'75 mi havis la tempon atingi la \u349\'73irmon de mia kabineto, tra mi denove furiozas kaj glacias la pasioj de Hyde. \u264\'43i tiun fojon, duobla dozo estis necesa por revoki min al mi mem, kaj jen ho ve! post ses horoj, dum mi sidis malgaje rigardadante la fajron, jam revenas la doloroj kaj la drogo denove devas esti trinkata. Mallonge, de tiu tago \u349\'73ajnis, ke nur per granda, kvaza\u365\'75 gimnastika penado, kaj nur sub la rekta stimulo de la drogo, mi povas porti la viza\u285\'67on de Jekyll. Je \u265\'63iu horo de la tago kaj nokto min kaptis la avertanta ektremo; precipe se mi dormis, a\u365\'75 e\u265\'63 dum momento dormetis sur mia se\u285\'67o, \u265\'63iam mi veki\u285\'67is kiel Hyde. Sub la stre\u265\'63ado de \u265\'63i tiu sen\u265\'63ese minacanta fatalo, kaj pro la maldormado, al kiu mi nun min kondamnis ja e\u265\'63 super \u265\'63 ia grado, kiun mi kredis ebla al la homo, mi fari\u285\'67is en mia propra persono esta\u309\'6ao konsumita kaj el\u265\'63erpita de la febro, malforta, korpe kaj mente, \u265\'63iam okupata de unu sola penso: abomeno al mia alia memo. Sed dum mi dorm\- adis a\u365\'75 kiam la efekto de la drogo el\u265\'63erpi\u285\'67is, mi saltis preska\u365\'75 sen transiro \emdash \u265\'63ar la doloroj de la aliformi\u285\'67o fari\u285\'67is \u265\'63iutage malpli severaj \emdash en la posedon de imago plenega de teruraj fantazioj, de animo bolanta per senka\u365\'75zaj malamoj, kaj en la posedon de korpo, kiu \u349\'73ajnis ne sufi\u265\'63e forta por enteni la furiozantajn ener\-giojn de la vivo. La povoj de Hyde \u349\'73 ajnis des pli kreski, ju pli kaduki\u285\'67is Jekyll. Kaj certe la malamo, kiu apartigis ilin, estis nun amba\u365\'75flanke egala. \u264\'43e Jekyll, \u285\'67i estis afero de esenca instinkto. Li nun kon\-sciis plene la malbelegecon de tiu esta\u309 \'6ao, kiu parto\-prenis kun li kelkajn el la fenomenoj de l\rquote konscienco, kaj kiu estis kunheredonto kun li de la morto; kaj krom tiuj ligiloj de komuna posedo, kiuj en si faris la plej doloregan parton de lia turmento, li pensis pri Hyde kvaza \u365\'75 pri io ne nur infera sed neorganika. Jen la terura afero: ke la \u349\'73limo de l\rquote abismo \u349\'73ajnas a\u365\'75digi kriojn kaj vo\u265\'63ojn; ke la amorfa polvo gesta\u265\'63 as kaj pekas; ke tio, kio estas senviva, kaj ne havas formon, povas uzurpi la funkciojn de la vivo. Kaj jen ankora\u365\'75: ke tiu ribelanta abomena\u309\'6ao estas ligita al li pli intime ol edzino, pli proksime ol okulo; ku\u349\'73as enka\u285\'67\- igita en lia karno, kie li a\u365\'75das \u285\'67in murmuri, sentas \u285\'67in barakti al naski\u285\'67o kaj en \u265\'63iu horo de malforteco, kaj dum la konfido de la dormo, lin venkas kaj uzurpas lian vivon. \par La malamo de Hyde kontra\u365\'75 Jekyll estis de mal\-sama speco. Lia teruro pri la e\u349\'73afodo devigis lin sen\-\u265\'63ese fari provizoran memmortigon, kaj reveni al lia stato de subulo, fari\u285\'67i parto anstata\u365\'75 persono; sed li abomenis la necesecon, li abomenis la mal\u285\'67ojegon en kiun Jekyll jam enfalis, kaj lin akre indignigis la mal\-pla\u265\'63o, kiun li mem inspiris. Pro tio la simio-similaj fipetoloj, kiujn li faris al mi, skriba\u265\'63ante la \u365\'75 mia propra skribstilo blasfema\u309\'6aojn sur la pa\u285\'67oj de miaj libroj; bruligante la leterojn kaj portreton de mia patro; kaj vere, se lin ne detenus timo pri propra morto, jam anta\u365\'75\- longe li estus ruiniginta sin por impliki min en la ruino. Sed lia amo por la vivo estas miriga; mi diros plu: mi, kiu malsanas kaj glacii\u285\'67as pro simpla pensado pri li, mi, kiam mi memoras la mizera\u265\'63on kaj pasion de lia sinalkro\u265\'63 emo al la vivo, kaj kiam mi scias, kiom li timas mian kapablon detran\u265\'63i lin per la memmortigo, mi povas en mia koro lin kompati. Neutilas, kaj la tempo dolore mankas al mi, plilongigi \u265\'63i tiun priskri\- bon; neniam iu suferis tiajn turmentegojn, tio sufi\u265\'63u. Kaj tamen e\u265\'63 al tiaj la kutimado alportis \emdash ne, ne malpezi\u285\'67on, \emdash sed, ian kalecon de la animo, ian sub\-meti\u285\'67emon al la malespero; kaj mia puno povus ja da\u365\'75radi dum jaroj, se ne estus okazinta tiu lasta mal\-feli\u265\'63ega\u309\'6ao, kiu nun fine min trafis kaj disigis de mia propra viza\u285\'67o kaj naturo. Mia provizo de la salo, kiu neniam renovi\u285\'67 is de post la dato de mia unua ekspe\-rimento, komencis el\u265\'63erpi\u285\'67i. Mi venigis novan provizon kaj kunmiksis la trinka\u309\'6aon: la kvaza\u365\'75bolado sekvis, anka\u365\'75 la unua kolor\u349\'73an\u285\'67\-i\u285\'67 o, sed ne la dua. Mi trinkis la miksturon, \u285\'67i ne efikis. Vi scii\u285\'67os de Poole, kiel mi traser\u265\'63igis la tutan Londonon; vane estis, kaj mi estas nun konvinkita, ke mia unua provizo estis nepura, kaj ke estis tiu nekonata nepura\u309 \'6ao, kiu donis al la miksa\u309\'6ao efikecon. \par Proksimume unu semajno nun pasis, kaj mi finas \u265\'63i tiun rakonton sub la influo de la lasta el miaj mal\-novaj pulvoroj. \u264\'43i tiu, do, estas la lasta fojo \emdash se ne okazos miraklo \emdash kiam Harry Jekyll povas pensi siajn proprajn pensojn a\u365\'75 vidi sian propran viza\u285\'67on (nun, ho ve! kiel malgaje aliigitan!) en la spegulo. Nek devos mi prokrasti tro longe la finon de \u265\'63i tiu skribado, \u265\'63ar se mia rakonto \u285 \'67is nun evitis detrui\u285\'67on, tio estis pro kombino de granda anta\u365\'75zorgo kaj granda bon\-\u349\'73anco. Se la agonioj de la \u349\'73an\u285\'67o ekkaptos min dum mi \u285\'67in skribas, Hyde \u285\'67in dis\u349\'73 iros; sed se iom da tempo pasos de kiam mi estos \u285\'67in flankenmetinta, lia mirinda egoismo kaj absorbiteco en la pasanta momento, eble savos \u285\'67in denove kontra\u365\'75 la ago de lia simio\-simila malico. Kaj efektive, la fatalo, kiu proksimi \u285\'67as al ni amba\u365\'75, jam \u349\'73an\u285\'67is kaj premegis lin. Pasos nur duonhoro, kaj mi denove kaj por \u265\'63iam eniros tiun mal\-amitan personecon\'85 Mi scias, kiel mi sidos ektremegante kaj plor\-ante sur mia se\u285\'67o, a\u365 \'75 da\u365\'75ros, en plej stre\u265\'63ita kaj timopenetrita ekstazo de a\u365\'75skultado, pa\u349\'73adi tien kaj reen tra \u265\'63i tiu \u265\'63ambreto \emdash mia lasta surtera rifu\u285\'67ejo \emdash kaj suba\u365\'75skulti \u265\'63 ian sonon de minaco. \u264\'43u Hyde mortos sur la e\u349\'73afodo? a\u365\'75 \u265\'63u li en la lasta momento trovos la kura\u285\'67on sin liberigi? Dio scias: al mi indiferente estas; \u265\'63 i tiu estas la vera horo de mia morto, kaj tio, kio nepre sekvos, koncernos alian ol min mem. \u264\'43i tie, do, demetante mian plumon kaj eksigelante mian konfeson, mi metas finon al la viv\-historio de tiu malfeli\u265\'63a Harry Jekyll. \par }\pard\plain \qc\sb720\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {\expnd12\expndtw60 FINO \par }\pard \qc\sb240\sa240\widctlpar\adjustright {\fs28\expnd6\expndtw30 \sect }\sectd \psz11\linex0\headery547\titlepg\sectdefaultcl {\headerl \pard\plain \s17\widctlpar\tqc\tx4320\tqr\tx8640\adjustright \fs20\cgrid { \par }}{\headerr \pard\plain \s17\widctlpar\tqc\tx4320\tqr\tx8640\adjustright \fs20\cgrid { \par }}{\headerf \pard\plain \s17\widctlpar\tqc\tx4320\tqr\tx8640\adjustright \fs20\cgrid { \par }}\pard\plain \qc\sb240\sa240\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {\fs28\expnd6\expndtw30 ALDONO \par }\pard\plain \s3\qc\sb240\sa240\keepn\widctlpar\outlinelevel2\adjustright \b\fs22\cgrid {Lokoj en kiuj la tradukintoj uzis radikojn \line ne troveblajn en la plimulto da vortaroj \par }\pard\plain \s32\fi-360\li360\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {\cs35\scaps Gablo}{: ia malbona\u365\'75spicia masivo de konstrua\u309\'6aoj el\-trudis sian }{\cs34\i gablon}{ super la straton (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF gablo \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b0200000008000000060000006700610062006c006f00000000}}}{\fldrslt {\lang1024 6}}}{). \par }{\cs35\scaps Morose}{: Via devo estis min averti, respondis la alia, iom }{\cs34\i morose}{ (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF morose \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b0200000008000000070000006d006f0072006f0073006500000000}} }{\fldrslt {\lang1024 11}}}{). \par }{\cs35\scaps Perpleksi}{: metante la manon al la frunto, kiel homo en ia menta }{\cs34\i perpleksiteco}{ (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF perpleksi_1 \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000c00000070006500720070006c0065006b00730069005f003100000000}}}{\fldrslt {\lang1024 17}}}{). \emdash Devas esti io plu, diris en si la }{\cs34\i perpleksita}{ sinjoro (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF perpleksi_2 \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000c00000070006500720070006c0065006b00730069005f003200000000}}}{\fldrslt {\lang1024 18}}}{). \par }{\cs35\scaps Bajeto}{: pordo kovrita de ru\u285\'67a }{\cs34\i bajeto}{ (p. }{\field{\*\fldinst { PAGEREF bajeto_1 \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b020000000800000009000000620061006a00650074006f005f003100000000}}}{\fldrslt { \lang1024 29}}}{). Frapis per iome \u349\'73ancela mano sur la ru\u285\'67an }{\cs34\i bajeton}{ de la kabineta pordo (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF bajeto_2 \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b020000000800000009000000620061006a00650074006f005f003200000000}}}{\fldrslt {\lang1024 42}}}{). \par }{\cs35\scaps Damnita}{: Plorantan kiel virino a\u365\'75 animo }{\cs34\i damnita}{ (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF damnita \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b020000000800000008000000640061006d006e00690074006100000000}} }{\fldrslt {\lang1024 47}}}{). \par }{\cs35\scaps Lugubra}{: }{\cs34\i Lugubra}{ kriego, kvaza\u365\'75 de nur besta teruro, sonis el la kabineto (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF lugubra \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b0200000008000000080000006c00750067007500620072006100000000}}}{\fldrslt {\lang1024 48}}}{). \par }{\cs35\scaps Fiolo}{: \'85 per la dispremita }{\cs34\i fiolo}{ en lia mano, kaj la forta odoro de migdalkernoj, Utterson sciis, ke li rigardas kadavron de memdetruinto (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF fiolo \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b020000000800000006000000660069006f006c006f00000000}}}{\fldrslt {\lang1024 48}}}{). \par }{\cs35\scaps Morbida}{: Mi havas }{\cs34\i morbidan}{ timon, mal\u285\'67uste direkti vin (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF morbida \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b0200000008000000080000006d006f0072006200690064006100000000}} }{\fldrslt {\lang1024 53}}}{). \par }{\cs35\scaps Sombra}{: Mia vizitanto ja brulis pro ia }{\cs34\i sombra}{ ekscit\-eco (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF sombra \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b02000000080000000700000073006f006d00620072006100000000}}}{\fldrslt {\lang1024 56}}}{). \par }{\cs35\scaps Simuli}{: \'85 sidi\u285\'67is kun malheli\u285\'67inta frunto, por }{\cs34\i simuli}{ matenman\u285\'67on (p.\~}{\field{\*\fldinst { PAGEREF simuli \\h }{\fs20 {\*\datafield 08d0c9ea79f9bace118c8200aa004ba90b020000000800000007000000730069006d0075006c006900000000}}}{\fldrslt {\lang1024 66}}}{). \par }\pard\plain \qc\sb2880\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {\page }{\caps\fs20 Centra Presejo Esperantista \par }\pard \qc\sb120\widctlpar\adjustright {\caps\fs16 V. Polgar-Politzer \par }{\fs20 33, rue Lac\'e9p\'e8de, Paris \par \par \par }\pard\plain \s36\widctlpar\adjustright \f2\fs20\cgrid { \par \par \par \par End of the Project Gutenberg EBook of Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde, by \par Robert Louis Stevenson \par \par *** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DOKTORO JEKYLL KAJ SINJORO HYDE *** \par \par ***** This file should be named 24145-rtf.rtf or 24145-rtf.zip ***** \par This and all associated files of various formats will be found in: \par http://book.klll.cc/2/4/1/4/24145/ \par \par Produced by Les and Arlyn Kerr \par \par Updated editions will replace the previous one--the old editions \par will be renamed. \par \par Creating the works from public domain print editions means that no \par one owns a United States copyright in these works, so the Foundation \par (and you!) can copy and distribute it in the United States without \par permission and without paying copyright royalties. Special rules, \par set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to \par copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to \par protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project \par Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you \par charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you \par do not charge anything for copies of this eBook, complying with the \par rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose \par such as creation of derivative works, reports, performances and \par research. They may be modified and printed and given away--you may do \par practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is \par subject to the trademark license, especially commercial \par redistribution. \par \par \par \par *** START: FULL LICENSE *** \par \par THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE \par PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK \par \par To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free \par distribution of electronic works, by using or distributing this work \par (or any other work associated in any way with the phrase "Project \par Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project \par Gutenberg-tm License (available with this file or online at \par http://gutenberg.org/license). \par \par \par Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm \par electronic works \par \par 1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm \par electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to \par and accept all the terms of this license and intellectual property \par (trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all \par the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy \par all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession. \par If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project \par Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the \par terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or \par entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. \par \par 1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be \par used on or associated in any way with an electronic work by people who \par agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few \par things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works \par even without complying with the full terms of this agreement. See \par paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project \par Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement \par and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic \par works. See paragraph 1.E below. \par \par 1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation" \par or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project \par Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the \par collection are in the public domain in the United States. If an \par individual work is in the public domain in the United States and you are \par located in the United States, we do not claim a right to prevent you from \par copying, distributing, performing, displaying or creating derivative \par works based on the work as long as all references to Project Gutenberg \par are removed. Of course, we hope that you will support the Project \par Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by \par freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of \par this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with \par the work. You can easily comply with the terms of this agreement by \par keeping this work in the same format with its attached full Project \par Gutenberg-tm License when you share it without charge with others. \par \par 1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern \par what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in \par a constant state of change. If you are outside the United States, check \par the laws of your country in addition to the terms of this agreement \par before downloading, copying, displaying, performing, distributing or \par creating derivative works based on this work or any other Project \par Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning \par the copyright status of any work in any country outside the United \par States. \par \par 1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: \par \par 1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate \par access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently \par whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the \par phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project \par Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, \par copied or distributed: \par \par This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with \par almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or \par re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included \par with this eBook or online at book.klll.cc \par \par 1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived \par from the public domain (does not contain a notice indicating that it is \par posted with permission of the copyright holder), the work can be copied \par and distributed to anyone in the United States without paying any fees \par or charges. If you are redistributing or providing access to a work \par with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the \par work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 \par through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the \par Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or \par 1.E.9. \par \par 1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted \par with the permission of the copyright holder, your use and distribution \par must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional \par terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked \par to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the \par permission of the copyright holder found at the beginning of this work. \par \par 1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm \par License terms from this work, or any files containing a part of this \par work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. \par \par 1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this \par electronic work, or any part of this electronic work, without \par prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with \par active links or immediate access to the full terms of the Project \par Gutenberg-tm License. \par \par 1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, \par compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any \par word processing or hypertext form. However, if you provide access to or \par distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than \par "Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version \par posted on the official Project Gutenberg-tm web site (book.klll.cc), \par you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a \par copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon \par request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other \par form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm \par License as specified in paragraph 1.E.1. \par \par 1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, \par performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works \par unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. \par \par 1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing \par access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided \par that \par \par - You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from \par the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method \par you already use to calculate your applicable taxes. The fee is \par owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he \par has agreed to donate royalties under this paragraph to the \par Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments \par must be paid within 60 days following each date on which you \par prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax \par returns. Royalty payments should be clearly marked as such and \par sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the \par address specified in Section 4, "Information about donations to \par the Project Gutenberg Literary Archive Foundation." \par \par - You provide a full refund of any money paid by a user who notifies \par you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he \par does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm \par License. You must require such a user to return or \par destroy all copies of the works possessed in a physical medium \par and discontinue all use of and all access to other copies of \par Project Gutenberg-tm works. \par \par - You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any \par money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the \par electronic work is discovered and reported to you within 90 days \par of receipt of the work. \par \par - You comply with all other terms of this agreement for free \par distribution of Project Gutenberg-tm works. \par \par 1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm \par electronic work or group of works on different terms than are set \par forth in this agreement, you must obtain permission in writing from \par both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael \par Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the \par Foundation as set forth in Section 3 below. \par \par 1.F. \par \par 1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable \par effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread \par public domain works in creating the Project Gutenberg-tm \par collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic \par works, and the medium on which they may be stored, may contain \par "Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or \par corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual \par property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a \par computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by \par your equipment. \par \par 1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right \par of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project \par Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project \par Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project \par Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all \par liability to you for damages, costs and expenses, including legal \par fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT \par LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE \par PROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE \par TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE \par LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR \par INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH \par DAMAGE. \par \par 1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a \par defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can \par receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a \par written explanation to the person you received the work from. If you \par received the work on a physical medium, you must return the medium with \par your written explanation. The person or entity that provided you with \par the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a \par refund. If you received the work electronically, the person or entity \par providing it to you may choose to give you a second opportunity to \par receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy \par is also defective, you may demand a refund in writing without further \par opportunities to fix the problem. \par \par 1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth \par in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER \par WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO \par WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. \par \par 1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied \par warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. \par If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the \par law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be \par interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by \par the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any \par provision of this agreement shall not void the remaining provisions. \par \par 1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the \par trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone \par providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance \par with this agreement, and any volunteers associated with the production, \par promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works, \par harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, \par that arise directly or indirectly from any of the following which you do \par or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm \par work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any \par Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause. \par \par \par Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm \par \par Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of \par electronic works in formats readable by the widest variety of computers \par including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists \par because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from \par people in all walks of life. \par \par Volunteers and financial support to provide volunteers with the \par assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's \par goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will \par remain freely available for generations to come. In 2001, the Project \par Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure \par and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations. \par To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation \par and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 \par and the Foundation web page at http://www.pglaf.org. \par \par \par Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive \par Foundation \par \par The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit \par 501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the \par state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal \par Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification \par number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at \par http://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg \par Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent \par permitted by U.S. federal laws and your state's laws. \par \par The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S. \par Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered \par throughout numerous locations. Its business office is located at \par 809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email \par business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact \par information can be found at the Foundation's web site and official \par page at http://pglaf.org \par \par For additional contact information: \par Dr. Gregory B. Newby \par Chief Executive and Director \par gbnewby@pglaf.org \par \par \par Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg \par Literary Archive Foundation \par \par Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide \par spread public support and donations to carry out its mission of \par increasing the number of public domain and licensed works that can be \par freely distributed in machine readable form accessible by the widest \par array of equipment including outdated equipment. Many small donations \par ($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt \par status with the IRS. \par \par The Foundation is committed to complying with the laws regulating \par charities and charitable donations in all 50 states of the United \par States. Compliance requirements are not uniform and it takes a \par considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up \par with these requirements. We do not solicit donations in locations \par where we have not received written confirmation of compliance. To \par SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any \par particular state visit http://pglaf.org \par \par While we cannot and do not solicit contributions from states where we \par have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition \par against accepting unsolicited donations from donors in such states who \par approach us with offers to donate. \par \par International donations are gratefully accepted, but we cannot make \par any statements concerning tax treatment of donations received from \par outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. \par \par Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation \par methods and addresses. Donations are accepted in a number of other \par ways including checks, online payments and credit card donations. \par To donate, please visit: http://pglaf.org/donate \par \par \par Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic \par works. \par \par Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm \par concept of a library of electronic works that could be freely shared \par with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project \par Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support. \par \par \par Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed \par editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S. \par unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily \par keep eBooks in compliance with any particular paper edition. \par \par \par Most people start at our Web site which has the main PG search facility: \par \par http://book.klll.cc \par \par This Web site includes information about Project Gutenberg-tm, \par including how to make donations to the Project Gutenberg Literary \par Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to \par }\pard \s36\widctlpar\adjustright {subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. \par }\pard\plain \qc\sb120\widctlpar\adjustright \fs22\cgrid {\fs20 \par }}